Không gian làm việc hiện đại, khang trang bên trong Trung tâm Phục vụ Hành chính công phường Linh Xuân.
Cuộc điều động nhân sự quy mô lớn
Bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp ở Thành phố Hồ Chí Minh đang đối mặt với một thực tế là tình trạng "thừa vẫn thừa, thiếu vẫn thiếu" cán bộ. Cụ thể, thừa do sắp xếp bộ máy sau sáp nhập cơ học, nhưng thiếu hụt trầm trọng đội ngũ chuyên môn sâu tại các địa bàn đông dân.
Bà Phạm Thị Thanh Hiền, Giám đốc Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thực tế biên chế hiện nay của Thành phố ghi nhận, ở lĩnh vực văn phòng thừa 223 công chức - thiếu 160 công chức; lĩnh vực tài chính thừa 66 công chức - thiếu 11 công chức; lĩnh vực xây dựng và công thương thừa 187 công chức - thiếu 126 công chức… Toàn Thành phố hiện thừa 1.052 công chức nhưng lại thiếu 935 người tại 27 vị trí làm việc quan trọng như công nghệ thông tin, địa chính, tài chính.
Để “hóa giải” thực trạng này, đầu tháng 12/2025, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Mạnh Cường đã phê duyệt Đề án 4353/ĐA-UBND về rà soát, sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, viên chức tại các xã, phường, đặc khu. Đây được xem là bước đi chiến lược và quyết liệt của UBND Thành phố nhằm “tái cấu trúc” toàn diện đội ngũ cán bộ, công chức.
Cụ thể, Thành phố sẽ thực hiện cuộc điều động nhân sự quy mô lớn, điều chuyển nội bộ khoảng 1.052 công chức từ nơi dôi dư sang nơi đang thiếu người. Dự kiến có ít nhất 472 người được điều động ngay trong nội bộ các địa phương. Thành phố cũng điều động nhân sự từ khối Đảng, MTTQ sang làm chuyên môn tại UBND cấp xã và ngược lại để tối ưu nguồn lực.
Giám đốc Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định, lộ trình sắp xếp, điều chuyển và bố trí nhân sự cấp xã phải hoàn thành trong năm 2025. Sau đó, các đơn vị sẽ tổng kết trước ngày 15/1/2026 để chuẩn bị triển khai bước tiếp theo.
“Song song đó, riêng với phần biên chế dôi dư, Đảng ủy UBND Thành phố đã chỉ đạo Sở Nội vụ tham mưu phương án tinh giản ngay trong năm 2026, thay vì chờ lộ trình 5 năm theo chỉ đạo của Trung ương”, bà Phạm Thị Thanh Hiền cho biết thêm.
Ghi nhận tại phường Diên Hồng, trong đợt này có 28 công chức của phường nằm trong diện điều động để tăng cường cho các địa bàn đang thiếu người. Theo ông Lê Văn Minh, Bí thư Đảng ủy phường Diên Hồng, việc điều động nhân sự theo Đề án 4353 lần này có ý nghĩa quan trọng, nhằm “chia lửa” với các địa phương còn thiếu nhân lực để vận hành; qua đó, tạo điều kiện giúp cả hệ thống chính trị của Thành phố đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới, thực hiện mục tiêu xây dựng bộ máy tinh, gọn, mạnh và hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Tương tự, ông Huỳnh Gia Giang, Chủ tịch UBND phường Bàn Cờ nhìn nhận, trong tình hình mới, không phải cứ đủ nhân lực là sẽ vận hành tốt. Điều quan trọng là đội ngũ cán bộ phải được đào tạo nâng cao trình độ và đẩy mạnh chuyển đổi số để giảm tải áp lực công việc; đồng thời nâng cao tinh thần, thái độ, phục vụ nhân dân.
“Đợt này, phường có khoảng hơn 10 người điều động theo Đề án 4353, nhằm chia sẻ với khó khăn của các địa phương có áp lực dân số đông mà thiếu nhân lực”, ông Huỳnh Gia Giang cho biết.
Trước đó đầu tháng 11/2025, Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đã có quyết định biệt phái gần 512 công chức kiểm tra chuyên ngành về làm công tác quản lý trật tự xây dựng tại cơ sở. Lực lượng này khi đến cơ sở phải chịu sự phân công, bố trí, đánh giá, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của UBND các xã, phường và đặc khu.
Đẩy mạnh chuyển đổi số
Người dân có thể tra cứu thông tin quy hoạch, đất đai trên bản đồ số 3D tại Trung tâm Phục vụ Hành chính công phường Thủ Đức.
Trong điều kiện quản trị một “siêu đô thị” với gần 14 triệu dân của Thành phố Hồ Chí Minh, chuyển đổi số là “chìa khóa” giúp hóa giải sự quá tải công việc ở cấp cơ sở. Thành công của chuyển đổi số cũng chính là “thước đo” sự hài lòng của người dân và là nền tảng vững chắc nhất để xây dựng nền hành chính phục vụ, hiện đại và tinh gọn.
Trên thực tế, hầu hết các xã, phường ở Thành phố Hồ Chí Minh đã chủ động đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo... trong giải quyết thủ tục hành chính nhằm “giải cứu” đội ngũ, cán bộ công chức khỏi tình trạng quá tải công việc, đặc biệt là ở các địa bàn đông dân cư.
Sau sáp nhập, phường Hiệp Bình là một trong các “siêu phường” ở Thành phố Hồ Chí Minh với quy mô dân số trên 215.000 người, áp lực quản lý hành chính rất lớn. Vì thế, chuyển đổi số được xem là công cụ then chốt giúp địa phương vận hành trơn tru bộ máy hành chính trong nửa năm qua. Ông Vũ Anh Tuấn, Bí thư Đảng ủy phường Hiệp Bình cho biết, địa phương thực hiện chuyển đổi số quyết liệt ngay từ đầu, không chỉ ở khối chính quyền mà cả trong khối Đảng. Để hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, phường đã thiết lập mạng lưới hỗ trợ trực tiếp thông qua các tổ công nghệ số cộng đồng và lực lượng thanh niên tình nguyện.
“Dù áp lực dân số rất lớn nhưng địa phương đã tối ưu hóa quy trình tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, 100% cán bộ, công chức được cấp chữ ký số để thực hiện phê duyệt hồ sơ trên môi trường điện tử. Ngoài ra, phường đã số hóa thành công gần 2.000m tài liệu; trong đó chỉnh lý hơn 310m và số hóa 100% tài liệu ngành kiểm tra Đảng”, ông Vũ Anh Tuấn nêu rõ.
Tương tự, phường Tăng Nhơn Phú cũng có quy mô dân số lên tới 208.000 người. Áp lực dân số tại đây là một phép thử cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Để hóa giải áp lực này, theo bà Cao Thị Ngọc Châu, Chủ tịch UBND phường Tăng Nhơn Phú, chuyển đổi số chính là “chìa khóa” then chốt.
“Chúng tôi xây dựng Trung tâm Phục vụ hành chính công khang trang, hiện đại, trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị và bố trí đội ngũ tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn người dân thực hiện dịch vụ công trực tuyến tại chỗ. Song song đó, chúng tôi triển khai các tổ tư vấn thủ tục hành chính tại cộng đồng và nhân rộng mô hình này để giảm áp lực khi người dân đến làm hồ sơ tại phường. Hiện nay, người dân trên địa bàn có thể thực hiện thủ tục hành chính ngay tại nhà hoặc tại khu phố”, bà Cao Thị Ngọc Châu cho biết.
Ngoài ra, Chủ tịch UBND phường Tăng Nhơn Phú nhìn nhận, chuyển đổi số phải đi đôi với sự nhân văn, không bỏ ai lại phía sau. “Các tổ tư vấn tại nhà của chúng tôi đến "gõ cửa từng nhà" để hỗ trợ cho người dân thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến, đặc biệt là người yếu thế, hạn chế sử dụng công nghệ; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, triển khai sâu rộng phong trào “Bình dân học vụ số” để nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho người dân”
Ông Lương Văn Kính (74 tuổi ngụ phường Tăng Nhơn Phú) chia sẻ, điểm tích cực của hệ thống chính quyền mới ở cơ sở là đã chủ động đẩy mạnh chuyển đổi số trong giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính cho người dân. “Đặc biệt, nỗ lực chuyển đổi số của phường Tăng Nhơn Phú còn được ghi nhận là đi đúng hướng khi không bỏ lại phía sau những đối tượng yếu thế về công nghệ như chúng tôi”, ông Lương Văn Kính tâm sự.
Bà Trần Thị Thu An (phường Hiệp Bình) cũng đánh giá cao sự thay đổi của chính quyền khi ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và truyền thông điệp đến người dân. Việc lập các nhóm trao đổi trực tuyến đã trở thành cầu nối quan trọng giúp người dân tiếp nhận những chính sách mới từ chính quyền. Đồng thời, các công chức cũng kịp thời hỗ trợ người dân khi có nhu cầu nộp hồ sơ dịch vụ công trực tuyến, vừa nhanh, vừa thuận lợi.
Bài cuối: Hướng đến đô thị thông minh, chính quyền thân thiện