Củng cố thiết chế văn hoá cơ sở trong vận hành chính quyền đô thị 2 cấp 

Hội thảo khoa học “Thực trạng và giải pháp hoạt động hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở” do Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) tổ chức ngày 28/11, đã tập trung làm rõ vai trò của hệ thống thiết chế văn hóa trong bối cảnh TP Hồ Chí Minh vận hành mô hình chính quyền đô thị 2 cấp.

Tại hội thảo, ông Võ Trọng Nam, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính vừa qua đã tạo ra bước ngoặt lớn trong tổ chức hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở. Hiện thành phố có 38 thiết chế văn hóa - thể thao đồng bộ và hiện đại hơn, nhưng vẫn đối mặt với những thách thức về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực và cơ chế vận hành chưa theo kịp mô hình chính quyền mới.

Theo ông Võ Trọng Nam, rà soát chính sách, đánh giá nguồn lực và hoàn thiện cơ chế vận hành là yêu cầu cấp bách để nâng cao chất lượng hoạt động, đảm bảo các thiết chế văn hóa cơ sở thực sự phát huy hiệu quả trong giai đoạn mới.

PGS. TS Lưu Văn Quyết, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đánh giá, trong quá trình chuyển mình mạnh mẽ, các thiết chế văn hóa cơ sở chính là môi trường kiến tạo bản sắc, giữ gìn đời sống văn hóa cộng đồng và bồi đắp giá trị nhân văn của đô thị. “Nếu không củng cố nền tảng này, các chính sách văn hóa khó được triển khai hiệu quả tại cơ sở, nơi tiếp xúc trực tiếp với người dân”, PGS. TS Lưu Văn Quyết nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP Hồ Chí Minh cho biết, việc xây dựng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh là sáng kiến văn hóa chính trị chiến lược, dựa trên nền tảng thiết chế cơ sở. Giai đoạn 2020 - 2024, thành phố đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực như lan tỏa giá trị Hồ Chí Minh, đa dạng hóa hoạt động và đẩy mạnh số hóa. 

Hội thảo thu hút 34 tham luận, tập trung phân tích 6 nhóm vấn đề gồm: Khung lý luận và bối cảnh hành chính mới; thực trạng hệ thống thiết chế văn hóa tại TP Hồ Chí Minh; vai trò của thiết chế đối với phát triển thanh niên và cộng đồng; mô hình quản trị - vận hành; chuyển đổi số trong quản lý thiết chế; nguồn nhân lực và kinh nghiệm quốc tế.

Các chuyên gia, nhà nghiên cứu, giảng viên cùng đại biểu từ các phường, xã của TP Hồ Chí Minh đã trao đổi về 4 nội dung lớn liên quan đến mô hình chính quyền đô thị 2 cấp. Các nội dung gồm: Hoàn thiện cơ sở pháp lý và cơ chế phân quyền, phân cấp trong quản lý văn hóa - thể thao; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của phòng văn hóa - xã hội và trung tâm văn hóa - thể thao; vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng và trách nhiệm phối hợp giữa các sở, ngành; gắn kết thiết chế cơ sở với chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa của thành phố.

TS. Huỳnh Văn Sinh, Giảng viên Học viện Cán bộ TP Hồ Chí Minh cho biết, 35/38 trung tâm văn hóa, thể thao phải phục vụ nhiều phường, xã khác nhau, gây phân tán, chồng chéo chức năng; 68% cơ sở thiết bị xuống cấp hoặc hư hỏng, dẫn đến lãng phí tài sản công.

TS. Huỳnh Văn Sinh đề xuất rà soát toàn bộ cơ sở vật chất, tích hợp chức năng hoặc chuyển đổi công năng các thiết chế để sử dụng hiệu quả hơn, đồng thời ban hành cơ chế phân bổ ngân sách dựa trên hiệu quả thực tế.

PGS.TS. Huỳnh Quốc Thắng, Giảng viên cao cấp Khoa Văn hóa học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn nhận định, thiết chế văn hóa không chỉ là công trình phục vụ cộng đồng mà còn là công cụ thực thi chính sách văn hóa. Việc vận hành hiệu quả phụ thuộc vào mô hình quản lý, sự phối hợp giữa hai cấp hành chính và cơ chế phân quyền rõ ràng. Các thiết chế cần được đặt trong thể chế phù hợp, vừa chặt chẽ trong quản lý, vừa đủ thông thoáng để phát huy nguồn lực, huy động xã hội hóa, góp phần đưa TP Hồ Chí Minh trở thành trung tâm văn hóa đô thị hàng đầu khu vực.