Do đó, việc nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam, đồng thời chuẩn bị tốt cho việc tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc theo lộ trình đã được xác định là đòi hỏi cần thiết, góp phần thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế của Việt Nam; từ đó tạo thêm điều kiện, môi trường thuận lợi để thúc đẩy quan hệ giữa Việt Nam với các nước, thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc từ xa.
Thiếu tướng Hoàng Kim Phụng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam động viên cán bộ, nhân viên Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 trước giờ sang Nam Sudan làm nhiệm vụ. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Để làm rõ hơn hướng đi tiếp theo của lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đã có cuộc phỏng vấn với Thiếu tướng Hoàng Kim Phụng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam (Bộ Quốc phòng) về việc tiếp tục tham gia có hiệu quả vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, góp phần trực tiếp nâng cao vị thế quân đội, bảo vệ lợi ích quốc gia.
Thưa Thiếu tướng, năm 2019 đã sắp kết thúc. Trên cương vị là lãnh đạo của Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam, Thiếu tướng có thể điểm lại những thành tựu, kết quả nổi bật của lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam năm qua?
Trong năm qua, lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Việt Nam đã ghi dấu ấn rất lớn khi lần đầu tiên triển khai Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1. Đây là hình thức đơn vị đầu tiên sau 4 năm tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Trước đó, Việt Nam đã triển khai lực lượng là cá nhân là những điều phối viên, quan sát viên, sĩ quan liên lạc hoặc sĩ quan tham mưu, tuy nhiên mới chỉ mang tính hoạt động đơn lẻ. Song với hình thức đơn vị trong lĩnh vực đảm bảo y tế, lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam phải đảm trách một lĩnh vực hoạt động riêng biệt và luôn phải chủ động để triển khai và triển khai tốt theo đòi hỏi của Liên hợp quốc.
Việc đảm bảo y tế cho các lực lượng tham gia ở Phái bộ, cán bộ, nhân viên Liên hợp quốc, các lực lượng trong đoàn ngoại giao hay cho quan chức của Chính phủ địa phương đều là những nhiệm vụ rất cụ thể, đòi hỏi phải thực sự có kỹ năng. Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1 phải độc lập hoạt động dưới yêu cầu và đánh giá khắt khe của Liên hợp quốc về năng lực, nhưng đã hoàn thành rất tốt nhiệm vụ. Kết quả đó đánh dấu sự trưởng thành của Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1, khẳng định là sĩ quan của Việt Nam không chỉ làm tốt trên cương vị là cá nhân ở các Phái bộ như trước đây mà khi triển khai dưới cấp độ đơn vị chúng ta cũng đã và đang làm tốt.
Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1 vừa rồi đã hoàn thành nhiệm vụ, kết thúc một năm làm việc và đã được Liên hợp quốc trao tặng 63 Huy chương Vì sự nghiệp Gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; 4 đồng chí được tặng Bằng khen do đã có những thành tích xuất sắc. Tập thể Bệnh viện được Phái bộ của Liên hợp quốc tại Nam Sudan tặng Bằng khen về thành tích hoạt động, hai lần nhận thư khen của Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc và Cố vấn của Tổng thư ký Liên hợp quốc về năng lực, trình độ.
Đặc biệt, điểm nhấn trong những thành tích của Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1 của Việt Nam là đã thu dung và điều trị tới 2.022 bệnh nhân trong hơn một năm. Từ trước đến nay ở Nam Sudan chưa có Bệnh viện cấp 2 nào tương đương thực hiện được kết quả đó như Bệnh viện của Việt Nam. Thông thường, con số này chỉ ở mức 200 bệnh nhân. Phát biểu tại Lễ trao Huy chương tặng lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam của Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1, ngài Chỉ huy của Phái bộ có nói rằng “Từ trước đến nay chưa có một bệnh viện nào đạt được kỷ lục này và không có bệnh viện dã chiến cấp 2 nào tốt hơn bệnh viện của Việt Nam ở Nam Sudan”. Đây là một niềm vinh dự rất lớn đối với Cục Gìn giữa hòa bình Việt Nam nói chung và đối với các lực lượng tham gia nói riêng.
Một kết quả quan trọng khác là việc mở rộng hình thức tham gia vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Việt Nam đã được Liên hợp quốc đề nghị mở rộng thêm việc triển khai trên các cương vị sĩ quan tham mưu, sĩ quan phân tích tình báo và các vị trí sĩ quan huấn luyện tại địa bàn. Hiện lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình triển khai theo hình thức cá nhân của Việt Nam ở hai Phái bộ Nam Sudan và Cộng hòa Trung Phi đã lên tới 11 đồng chí.
Được sự đồng ý của cấp trên, một số đồng chí đã có kinh nghiệm công tác ở Phái bộ đã ứng thi vào các tổ chức của Liên hợp quốc. Vừa qua, một đồng chí đã vượt qua cả ba kỳ thi của Liên hợp quốc và được Liên hợp quốc chọn trở thành sĩ quan đầu tiên của Việt Nam làm việc trong cơ quan của Liên hợp quốc. Đây cũng là điều rất đáng mừng. Chúng tôi coi đây là một bước trưởng thành quan trọng của các lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.
Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trở về nước và Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 đã tiếp nối lên đường triển khai nhiệm vụ. Ông có mong mỏi cũng như kỳ vọng như thế nào về hoạt động của Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 tại Nam Sudan, thưa Thiếu tướng?
Sau khi Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1 của Việt Nam thành công trở về, được Liên hợp quốc đánh giá cao, trên cương vị là Cơ quan quản lý, chỉ huy điều hành Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2, mong muốn của chúng tôi là Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 sẽ đạt được kết quả tương đương hoặc nếu tốt hơn, sẽ là điều rất may mắn và đáng mừng. Chúng tôi tin tưởng Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 sẽ đạt được những kết quả mong đợi, bởi lực lượng Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 được huấn luyện dài ngày hơn, có năng lực tiếng Anh rất tốt.
Các bác sĩ, y tá, nhân viên y tế của Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 là những người đã được trải nghiệm qua thực tiễn ở các bệnh viện ở phía Bắc. Họ được đào tạo trong môi trường Học viện Quân y và rất nhiều người trong số đó đã được trải nghiệm công tác tại bệnh viện ở các cấp chiến dịch hay là bệnh viện dã chiến. Với kinh nghiệm của họ kết hợp với kinh nghiệm thực tế được truyền đạt từ Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1, cùng với cơ sở vật chất mà Bệnh viện cấp 2 số 1 đã để lại, tôi cho rằng rất có nhiều cơ sở để Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ trong một năm theo chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cũng như yêu cầu của Liên hợp quốc.
Thưa Thiếu tướng, trên đà phát huy những thành tích đã đạt được, trong thời gian tới, lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam sẽ có định hướng và những bước đi như thế nào để tiếp tục gặt hái được thành quả mong đợi?
Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục nghiên cứu để mở rộng các hình thức tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, có thể là ứng thi vào các vị trí dân sự ở các phái bộ. Vừa qua, Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam đã cử một lực lượng sang nghiên cứu ở địa bàn Mali về khả năng tham gia bằng hình thức cử máy bay trực thăng vận tải của Việt Nam sang tham gia ở Phái bộ này của Liên hợp quốc. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang nghiên cứu hình thức cử các sĩ quan làm nhiệm vụ bảo vệ, quân cảnh, đồng thời nghiên cứu đến phương án đưa thêm lực lượng cảnh sát, công an tham gia trong tương lai. Đây là những hoạt động được cho rằng sẽ cần mở rộng trong lĩnh vực tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình.
Trong môi trường đối ngoại quốc phòng, một trong những bước tiến bộ của Việt Nam là đã mở rộng hợp tác với Liên minh châu Âu (EU). Cộng đồng châu Âu với 28 quốc gia đều mong muốn Việt Nam có những hình thức hợp tác hiệu quả, phù hợp. Vừa qua, Việt Nam đã ký một văn bản hợp tác với Liên minh châu Âu nhằm mục đích trao đổi chuyên gia. Đồng thời, Cục Gìn giữa hòa bình Việt Nam đã đón nhận một chuyên gia đại diện của EU sang Việt Nam làm việc tại Cục. Chúng tôi đang chuẩn bị từ 2 - 3 giáo viên dự kiến sẽ được cử sang huấn luyện - đào tạo cho các lực lượng của Phái bộ của EU tại châu Phi. Tôi cho rằng, đây là điều kiện tốt để chúng ta tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế.
Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam đã được Liên hợp quốc lựa chọn là một trong bốn Trung tâm xuất sắc của châu Á để triển khai các khóa huấn luyện ba bên. Tháng 11/2018, khóa huấn luyện đầu tiên đã được chúng ta triển khai rất thành công. Vừa qua, khóa huấn luyện thứ hai đã kết thúc tốt đẹp. Đoàn kiểm tra của Liên hợp quốc đánh giá năng lực của giáo viên, học viên và các trang bị của Việt Nam hoàn toàn đáp ứng yêu cầu để triển khai các khóa quốc tế. Dự kiến đến tháng 2/2020, Liên hợp quốc sẽ tiếp tục đề nghị Việt Nam triển khai thêm khóa thứ ba về huấn luyện ba bên. Tôi cho rằng, đây là những thành công rất đáng kể trong giai đoạn đầu 5 năm Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.
Trong năm 2020, Việt Nam sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch mạng lưới Trung tâm Gìn giữ hòa bình ASEAN. Vậy Việt Nam đã chuẩn bị những nền tảng cụ thể như thế nào để đảm nhận tốt vai trò này, thưa Thiếu tướng?
Năm 2020 là năm Việt Nam đảm nhận cương vị là Chủ tịch ASEAN, đồng thời cũng sẽ đảm nhận hai cương vị: Chủ tịch Hiệp hội các Trung tâm Gìn giữ hòa bình châu Á - Thái Bình Dương (AAPTC) và Chủ tịch Mạng lưới các trung tâm gìn giữ hòa bình ASEAN (APCN). Đây là hai hội nghị vô cùng quan trọng của khu vực và của nội bộ ASEAN mà Việt Nam sẽ đảm nhiệm.
Chúng tôi đang tích cực phối hợp với các nước và các cơ quan liên quan, nhất là Hội đồng thư ký của Hiệp hội các Trung tâm Gìn giữ hòa bình châu Á - Thái Bình Dương và Mạng lưới các trung tâm gìn giữ hòa bình ASEAN để làm tốt công tác chuẩn bị. Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam đã được sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng để đảm bảo triển khai tổ chức tốt hai hội nghị này, qua đó góp phần chứng minh Việt Nam không chỉ có đóng góp tốt trên thực địa mà còn đóng góp tích cực vào việc định hình các hoạt động trong khu vực và quốc tế trong tương lai.
Trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!