Tác động tới bầu cử Mỹ
Tổng thống Joe Biden. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Politico, bốn quan chức Mỹ nắm rõ vấn đề này tiết lộ rằng nội bộ chính quyền Mỹ đã bàn về các kịch bản có khả năng lôi kéo Mỹ vào một cuộc chiến nữa ở Trung Đông.
Cụ thể, nguồn tin trên cho biết, quân đội Mỹ đang soạn thảo kế hoạch đáp trả lực lượng Houthi ở Yemen khi lực lượng này đang tấn công các tàu chở hàng thương mại ở Biển Đỏ. Kế hoạch bao gồm tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen. Đây là một phương án mà quân đội Mỹ đã đưa ra trước đó.
Trong nhiều tháng qua, Mỹ đã âm thầm thúc giục Iran thuyết phục các lực lượng ủy nhiệm giảm bớt các cuộc tấn công. Tuy nhiên, chưa thấy dấu hiệu nào cho thấy các nhóm này đã bắt đầu giảm mục tiêu tấn công và giới chức Mỹ lo ngại bạo lực sẽ chỉ gia tăng trong những ngày tới.
Đó là một xu hướng leo thang có thể khiến Tổng thống Joe Biden bị lôi kéo sâu hơn vào Trung Đông ngay khi mùa tranh cử năm 2024 nóng lên.
Các quan chức cho rằng khả năng xảy ra xung đột trên diện rộng đang gia tăng sau một loạt các cuộc đối đầu ở Iraq, Liban và Iran trong nhiều ngày qua. Những điều đó đã khiến một số người trong chính quyền Mỹ cho rằng cuộc chiến ở Gaza đã chính thức leo thang vượt xa biên giới dải đất này - một kịch bản mà Mỹ đã cố gắng tránh trong nhiều tháng.
Những diễn biến này không chỉ nguy hiểm đối với an ninh khu vực mà còn đối với cơ hội tái tranh cử của ông Biden. Ông nhậm chức với cam kết chấm dứt chiến tranh và đã ra lệnh cho binh sĩ Mỹ rời Afghanistan. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Biden đã bảo vệ Ukraine trước Nga và bảo vệ Israel trong cuộc chiến chống Hamas.
Ngay cả khi không có binh sĩ Mỹ tham chiến trong cả hai cuộc xung đột trên, cử tri Mỹ vẫn có thể coi năm 2024 là cơ hội để họ cân nhắc câu hỏi chính sách đối ngoại quan trọng của cuộc bầu cử này: Mỹ nên tham gia vào các cuộc chiến tranh nước ngoài như thế nào?
Tổng thống Biden đã cam kết sẽ hỗ trợ Ukraine chừng nào còn cần thiết và đảm bảo ủng hộ mạnh mẽ Israel.
Trong khi đó, đối thủ của ông là cựu Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng có thể chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine chỉ trong vài giờ, đồng thời cho rằng Mỹ nên áp dụng cách tiếp cận không can thiệp vào cuộc chiến Israel - Hamas.
Một cuộc thăm dò của Quinnipiac vào tháng 11/2023 cho thấy 84% người Mỹ rất lo ngại hoặc phần nào lo ngại rằng Mỹ sẽ bị lôi kéo vào cuộc xung đột ở Trung Đông. Mỗi tháng trôi qua, ngày càng có nhiều người Mỹ lo ngại chính quyền Tổng thống Biden đang hỗ trợ quá nhiều về vật chất cho Ukraine.
Khi mùa tranh cử ở Mỹ đang đến gần, chính quyền ngày càng bị buộc phải giải quyết các điểm nóng trên khắp Trung Đông.
Điểm nóng khắp Trung Đông
Cuối tuần qua, Houthi đã tấn công một tàu chở hàng thương mại, buộc trực thăng của Hải quân Mỹ phải đáp trả và đánh chìm ba chiếc thuyền của Houthi.
Ngày 2/1, Hamas cáo buộc Israel giết chết phó thủ lĩnh của nhóm này ở Beirut (Liban).
Nạn nhân vụ đánh bom ở Iran. Ảnh: AFP/TTXVN
Ở Kerman, Iran, gần trăm người đã thiệt mạng ngày 3/1 trong một loạt vụ nổ gần mộ của ông Qassem Soleimani, cố chỉ huy quân đội Iran. Nhóm khủng bố tự xưng Nhà nước Hồi giáo đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
Căng thẳng trong khu vực thậm chí còn gia tăng cao hơn vào ngày 4/1 sau khi chính quyền Mỹ tấn công bằng máy bay không người lái ở Baghdad, giết chết một nhân vật tên là Mushtaq Taleb al-Saidi được Iran hậu thuẫn.
Theo một quan chức chính quyền cấp cao Mỹ, Tổng thống Biden đã triệu tập nhóm an ninh quốc gia vào sáng 1/1 để bàn về tình hình ở Biển Đỏ, thảo luận về các lựa chọn và hướng đi tiếp theo. Một trong những kết quả của cuộc họp đó là một tuyên bố chung được Mỹ và 11 đồng minh đưa ra để cảnh báo rằng lực lượng Houthi sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu họ tiếp tục đe dọa sinh mạng và làm gián đoạn dòng chảy thương mại ở Biển Đỏ.
Tuy nhiên, những lo ngại của chính quyền Mỹ về cuộc chiến lan rộng trong khu vực không phải là mới. Trong nhiều tuần qua, Mỹ đã lo lắng về việc cuộc chiến ở Gaza leo thang, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy các mối đe dọa đối với binh sĩ Mỹ ở nước ngoài đã gia tăng trong những ngày gần đây.
Dù vậy, có những dấu hiệu khác cho thấy chính quyền Mỹ đang lo lắng những mối đe dọa đó đang gia tăng. Sau vụ tấn công ở Iran, các quan chức trong chính quyền Mỹ từ Lầu Năm Góc đến Bộ Ngoại giao cho đến các cơ quan tình báo bắt đầu đánh giá xem Iran hoặc các lực lượng ủy nhiệm ở Trung Đông có thể tấn công trực tiếp Mỹ hoặc các đồng minh trong khu vực như thế nào.
Tàu hải quân Israel tuần tra trên Biển Đỏ, ngày 26/12/2023. AFP/TTXVN
Các quan chức Mỹ nói rằng việc lập kế hoạch dự phòng như vậy là bình thường ở những quốc gia căng thẳng gia tăng ở Trung Đông. Tuy nhiên, việc Mỹ khẩn trương đánh giá các điểm dễ bị tấn công và vạch ra các phản ứng đáp trả cho thấy khả năng Mỹ cuối cùng sẽ phải can thiệp.
Mối quan tâm đặc biệt của Mỹ là khả năng leo thang căng thẳng ở Biển Đỏ. Các cuộc tấn công của Houthi nhằm vào các tàu buôn đã khiến Mỹ vào tháng trước tuyên bố thành lập một liên minh hàng hải quốc tế mới để ngăn chặn các cuộc tấn công này. Phó Đô đốc Brad Cooper, chỉ huy Hạm đội 5 của Mỹ, nói rằng liên minh này đã giúp khoảng 1.500 tàu buôn đi qua Biển Đỏ một cách an toàn kể từ khi các hoạt động bắt đầu vào ngày 18/12/2023.
Tuy nhiên, tính đến ngày 4/1, đã có 25 vụ tấn công nhằm vào các tàu thương mại đi qua phía Nam Biển Đỏ và Vịnh Aden. Sáng 4/1, Houthi lần đầu tiên kích nổ một tàu mặt nước không người lái, tấn công các tuyến đường vận chuyển quốc tế, đặt ra một mối đe dọa mới.
Hiện tại, các cuộc tấn công của Houthi đã buộc các công ty vận tải biển lớn phải thay đổi tuyến đường, làm tăng thêm chi phí và gây chậm trễ. Các quan chức Mỹ còn lo ngại tình hình leo thang hơn nữa. Một trong những quan chức Mỹ cho biết: “Theo quan điểm của chúng tôi, điều đáng lo ngại nhất là Houthi có thể đánh chìm một con tàu. Sau đó điều gì xảy ra?”
Không chỉ thế, người ta đang lo ngại rằng bạo lực ở Gaza có thể lan sang Bờ Tây và Liban. Hiện tại, Hezbollah ở Liban và binh sĩ Israel đang đấu súng ở biên giới và đã có thông tin người định cư Israel tấn công người Palestine ở Bờ Tây.
Ông Mick Mulroy, cựu sĩ quan Thủy quân lục chiến Mỹ, nhận định: “Mặc dù Mỹ đã cố gắng tránh để cuộc chiến ở Gaza biến thành một cuộc chiến tranh khu vực, nhưng cuối cùng quyết định đó không hoàn toàn phụ thuộc vào chúng ta. Các dấu hiệu đang cảnh báo rằng sẽ nổ ra một cuộc chiến tranh khu vực”.