Công nhân lắp tháp pháo lên xe tăng T-72B3. Ảnh: TASS
Kênh TVP World của Ba Lan ngày 25/10 dẫn một báo cáo mới đây cho biết ngành công nghiệp quốc phòng của Liên bang Nga đang xuất hiện dấu hiệu chững lại sau ba năm tăng trưởng mạnh mẽ nhờ xung đột Ukraine.
Dữ liệu từ cơ quan thống kê quốc gia Liên bang Nga (Rosstat) được tờ The Moscow Times dẫn lại cho thấy tổ hợp công nghiệp – quân sự, vốn là trụ cột của nền kinh tế thời chiến của Liên bang Nga, có thể đang rơi vào tình trạng đình trệ sau ba năm liên tiếp tăng trưởng hai chữ số.
Các công ty liên quan đến quân sự đã bắt đầu đình trệ hoặc suy giảm trong tháng 9, lần đầu tiên kể từ năm 2022, thời điểm xung đột Nga-Ukraine bùng nổ.
Theo số liệu của Rosstat, sau khi đạt mức tăng trưởng hơn 20% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước, sản lượng sản xuất “các sản phẩm kim loại đúc sẵn” đã giảm 1,6% trong tháng 9 trong khi từng ghi nhận mức tăng 26,4% vào năm 2023 và 31,6% vào năm 2024.
Sản xuất “các thiết bị vận tải khác”, bao gồm xe tăng và xe bọc thép, cũng giảm mạnh, chỉ còn tăng 6% so với cùng kỳ, so với hơn 60% trong tháng 8.
Dữ liệu “gây sốc”
Các nhà phân tích của công ty tư vấn Liên bang Nga MMI nhận định rằng những số liệu này “trông thật gây sốc” và khiến chỉ số sản xuất công nghiệp chung bị kéo xuống, trong khi trước đó, ngành quốc phòng là yếu tố nâng đỡ toàn bộ lĩnh vực sản xuất.
Theo The Moscow Times, toàn bộ sản xuất công nghiệp của Liên bang Nga chỉ tăng 0,4% trong tháng 9, giảm mạnh so với mức 2,4% trong tháng 8.
Một nhà phân tích của Ngân hàng PSB cho biết sản lượng tháng 9 là yếu nhất kể từ đầu năm 2023, và sản xuất công nghiệp, lĩnh vực chiếm hơn 30% GDP của Liên bang Nga, “gần như đã ngừng tăng trưởng”.
Tổng sản lượng chỉ tăng 0,3% trong tháng 9/2025, so với mức tăng 5,6% của cùng kỳ năm trước. The Moscow Times cũng dẫn thông tin từ Viện Dự báo Kinh tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga cho biết 18 trong số 24 phân ngành sản xuất, chiếm gần 80% tổng sản lượng công nghiệp, hiện đang rơi vào suy thoái.
Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga cắt giảm lãi suất
Trong bối cảnh đó, vào ngày 24/10, Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga đã cắt giảm lãi suất nhằm hỗ trợ nền kinh tế. Mức lãi suất được hạ từ 17% xuống còn 16,5%, đánh dấu lần giảm thứ tư liên tiếp kể từ tháng 6 - khi lãi suất chuẩn đạt đỉnh thời chiến là 21%.
Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga cho biết trong bản dự báo mới rằng họ kỳ vọng lãi suất trung bình năm 2026 sẽ ở mức 13% - 15%, tăng so với dự đoán trước đó là 12% - 13%, và lý giải việc điều chỉnh này nhằm đối phó với lạm phát cao và tình trạng thiếu hụt lao động.
Triển vọng kinh tế cũng được điều chỉnh giảm, từ mức tăng trưởng dự kiến 1% - 2% xuống còn 0,5% - 1%. Dự báo lạm phát cho năm tới được nâng lên mức 4% - 5%.
Theo một nhà kinh tế độc lập được The Moscow Times dẫn lời, qua dự báo kinh tế Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga đang nói một cách gián tiếp rằng “năm tới chúng ta có thể chứng kiến tình trạng đình trệ kinh tế nghiêm trọng”.
Các yếu tố gây áp lực
Tờ Politico nhận xét rằng “việc một ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất trong khi nâng dự báo lạm phát là điều bất thường”, bởi thông thường, lãi suất thấp hơn sẽ dẫn đến lạm phát cao hơn, và nhiệm vụ của các ngân hàng trung ương là duy trì ổn định giá cả.
Cơ quan truyền thông này cũng lưu ý rằng động thái này diễn ra Liên bang Ngay sau khi Washington áp đặt lệnh trừng phạt lên hai trong số các tập đoàn năng lượng lớn nhất của Liên bang Nga – Rosneft và Lukoil – đồng thời chỉ ra rằng tác động của các biện pháp trừng phạt, cộng với yêu cầu duy trì sản lượng vũ khí ở mức cao để kéo dài chiến tranh, đã đặt các nhà hoạch định chính sách Liên bang Nga vào tình thế khó khăn.
Nền kinh tế Liên bang Nga cũng đang chịu tác động từ chiến dịch tấn công bằng thiết bị bay không người lái kéo dài của Ukraine nhằm vào các nhà máy lọc dầu, khiến giá nhiên liệu gia tăng. Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga dường như đã thừa nhận điều này khi tuyên bố: “Căng thẳng địa chính trị vẫn là yếu tố bất định đáng kể”.