Hé lộ chiến dịch 20 năm bí mật ‘tạo mầm’ quan hệ ngoại giao Israel-khối Arập

Vài năm trước, một nhà ngoại giao Israel dưới một vỏ bọc khác ở một quốc gia Arập vùng Vịnh sinh con trai. Đây có thể là công dân đầu tiên của Israel được sinh ra ở Các Tiểu vương Quốc Arập Thống nhất (UAE). “Đây là nỗ lực của gia đình, vì sự nghiệp chung nhằm thúc đẩy mối quan hệ thiết yếu nhất (giữa UAE) với Israel” - người phụ nữ này chia sẻ với phóng viên tờ Times of Israel. 

Trong một thời gian dài, sợi dây ngoại giao thầm lặng của Israel ở UAE và một số nước vùng Vịnh khác – mà giờ đã cho ra thành quả cụ thể, luôn là một trong những bí mật được giữ kín nhất tại khu vực. Tên tuổi và câu chuyện của hơn 20 con người can dự vào nỗ lực thầm kín này vẫn chưa tiết lộ. 

Hành động bí mật của những nhà ngoại giao này được ghi nhận và đánh giá cao, giúp tạo ra nền móng cho Thỏa thuận hòa bình Abraham. Quan hệ mới được thiết lập công khai giữa Israel và Bahrain thông qua vai trò trung gian của Mỹ đã giúp đưa họ phần nào bước ra khỏi bóng tối.

Hôm 17/12, Bộ Ngoại giao Israel tổ chức một buổi lễ vinh danh những nhà ngoại giao đã từng hoạt động trong hơn 20 năm qua ở nhiều thủ đô, thành phố thuộc vùng Vịnh, công khai những câu chuyện của họ, dù tên thật vẫn nằm trong vòng bí mật. 

“Hòa bình ngày nay được xây dựng trên các mối quan hệ cá nhân mà chúng tôi đã gây dựng trong nhiều năm qua”, một nhà ngoại giao giấu tên chia sẻ với tờ Times of Israel tại buổi lễ. Ngoại trưởng Gabi Ashkenazi thì nói rằng việc hoàn tất Thỏa thuận Abraham (ký với UAE và Bahrain) là dịp hợp lý để tiết lộ về một số hoạt động ngoại giao bí mật, sau hai thập kỉ bị cho là cấm kị. 

Theo ông Ashkenazi, đây là thời điểm tuyệt vời để nói về những người hoạt động sau bức màn kín và hy vọng trong tương lai công chúng có thể nghe được những câu chuyện đầy đủ hơn về những nhà ngoại giao bí mật này – những người mà ông Ashkenazi coi là nằm trên tuyến đầu của nền ngoại giao, cùng với đó là công việc, đóng góp thầm lặng của họ đối với Israel.

Bộ Ngoại giao Israel từ chối một số đề nghị phỏng vấn và không cho phép công bố tên của bất kỳ nhà ngoại giao nào được vinh danh tại buổi lễ do có thời gian phục vụ tại Vùng Vịnh, lấy lý do để bảo đảm an toàn, an ninh. Nhưng trong một số cuộc trò chuyện riêng, một vài nhân vật sau bức màn kín cho biết, bản thân họ có những câu chuyện rất thú vị về thời gian làm việc bí mật ở thế giới Arập, một số có thể sẽ được công khai trong vài năm tới. 

Có một điều mà công chúng có thể biết ở thời điểm hiện tại: Họ là những nhà ngoại giao thực thụ, nhưng sử dụng danh tính giả, dưới vỏ bọc khác, thường là mác doanh nhân, một bình phong giúp họ xây dựng được quan hệ thương mại, đồng thời thúc đẩy các sáng kiến ngoại giao. Đây là điều mà thông cáo của Bộ Ngoại giao đã thừa nhận. 

Dù quan hệ ngoại giao giữa Israel và nhiều nước vùng Vịnh đã được công khai, nhưng kinh nghiệm hoạt động đó vẫn sẽ rất hữu ích, giúp bồi đắp mối quan hệ thương mại còn non trẻ. “Chúng tôi có thể hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Israel trong tương lai, nhờ vào việc nắm rõ, thông thạo văn hóa kinh doanh, văn hóa thương mại ở vùng Vịnh”, một nhà ngoại giao từng làm việc bí mật ở UAE trong giai đoạn 2005-2008 chia sẻ.

Số hoạt động tại Vùng Vịnh này thường mang theo cả gia đình, hoặc là lập gia đình ở nước sở tại. “Chúng tôi gặp rất nhiều thách thức, bỡ ngỡ, nhưng cũng có những thời khắc lịch sử. Điều quan trọng nhất, xét dưới góc độ gia đình, là việc sinh hạ con cái”, nhà ngoại giao nữ từng công tác dưới vỏ bọc khác ở vùng Vịnh giai đoàn 2227-2009 rồi 2012-2014 chia sẻ. 

Một nữ nhân viên khác cho biết, cô gặp vào yêu người sau này làm lấy làm chồng khi đang thực hiện sứ mệnh bí mật, dựa trên việc gia đình cô có nguồn gốc từ Vùng Vịnh. “Hòa bình không tự nhiên từ trên trời rơi xuống. Rất nhiều công việc, đóng góp của rất nhiều người, trong rất nhiều năm. Thật vui khi được chứng kiến quốc gia gặt hái những thành quả mà chúng tôi đã gieo trồng trong nhiều năm”, người này nói.