Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu tại cuộc họp nội các ở Jerusalem ngày 30/7/2023. Ảnh minh hoạ: AFP/TTXV
Các quốc gia Arab hôm 9/2 đã kịch liệt lên án đề xuất của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu về việc thành lập một nhà nước Palestine tại Saudi Arabia, gọi đây là sự vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của vương quốc này cũng như luật pháp quốc tế khi buộc người Palestine phải rời bỏ quê hương của họ.
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Palestine gọi đề xuất của ông Netanyahu là “phân biệt chủng tộc, chống lại hòa bình” và “xâm phạm chủ quyền và sự ổn định của Saudi Arabia”.
Tuyên bố này cũng thể hiện sự ủng hộ hoàn toàn đối với Saudi Arabia trước những luận điệu kích động từ Israel và kêu gọi cộng đồng quốc tế lên án những phát biểu của ông Netanyahu.
Tổng thư ký Ủy ban điều hành của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), Hussein Al-Sheikh, cho biết tuyên bố của phía Israel là hành động nhắm vào chủ quyền của Saudi Arabia, đồng thời gọi bình luận của ông Netanyahu là “sự vi phạm luật pháp và các công ước quốc tế”.
“Nhà nước Palestine chỉ có thể tồn tại trên lãnh thổ Palestine”, ông Al-Sheikh viết trên tài khoản mạng xã hội X của mình.
Ông Al-Sheikh cũng ca ngợi lập trường của Saudi Arabia, quốc gia“luôn kêu gọi thực thi tính hợp pháp quốc tế và luật pháp quốc tế, cam kết với giải pháp hai nhà nước như một nền tảng cho an ninh, ổn định và hòa bình trong khu vực”.
Phản ứng từ Ai Cập, UAE và Sudan
Ai Cập cũng chỉ trích những phát biểu của ông Netanyahu, gọi đó là “vô trách nhiệm và hoàn toàn không thể chấp nhận được.”
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Ai Cập khẳng định nước này “hoàn toàn bác bỏ những phát ngôn thiếu cân nhắc này, vì chúng đe dọa an ninh và chủ quyền của vương quốc”.
“Sự ổn định và an ninh quốc gia của Saudi Arabia có mối liên hệ chặt chẽ với an ninh và ổn định của Ai Cập và các quốc gia Arab khác, điều này không thể bị xâm phạm”, tuyên bố nhấn mạnh.
Ai Cập, Tiêu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Sudan đồng loạt lên án những phát biểu từ phía Israel, cho rằng chúng “vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc.”
Ai Cập và UAE cũng khẳng định rằng “chủ quyền của Saudi Arabia là lằn ranh đỏ”.
Trong một tuyên bố riêng, Bộ trưởng Nhà nước về Ngoại giao UAE Khalifa bin Shaheen Al-Marar nhấn mạnh “sự phản đối kiên quyết của UAE đối với bất kỳ hành động nào xâm phạm quyền không thể phủ nhận của người Palestine hoặc bất kỳ nỗ lực nào nhằm ép họ rời khỏi quê hương”.
Ông Al-Marar cũng nhắc lại “lập trường lịch sử và kiên định của UAE trong việc bảo vệ quyền lợi của người Palestine và sự cần thiết phải tìm ra một giải pháp chính trị nghiêm túc để giải quyết xung đột, dẫn đến việc thành lập một nhà nước Palestine độc lập và có chủ quyền”.
Ông Al-Marar tuyên bố rõ ràng rằng “không thể có sự ổn định trong khu vực nếu không có giải pháp hai nhà nước”.
Bộ Ngoại giao Sudan cũng ra tuyên bố lên án chính phủ Israel nhấn mạnh rằng những tuyên bố này “thể hiện sự leo thang của Israel trong việc vi phạm quyền của người Palestine”.
Phát biểu gây tranh cãi của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã đưa ra đề xuất gây tranh cãi rằng người Palestine nên thành lập nhà nước của họ tại Saudi Arabia thay vì ngay trên chính quê hương mình, qua đó bác bỏ hoàn toàn ý niệm về chủ quyền của Palestine.
Trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Israel Channel 14 vào hôm 7/2, theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Netanyahu: nói: “Người Saudi Arabia có thể tạo ra một nhà nước Palestine trên lãnh thổ của họ, họ có rất nhiều đất ở đó” mà hoàn toàn phớt lờ yêu cầu lâu dài của người Palestine về quyền tự quyết.
Ông Netanyahu cũng đề cập đến khả năng bình thường hóa quan hệ với Saudi Arabia, dự đoán rằng một thỏa thuận có thể sớm đạt được.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia đã bác bỏ ý tưởng của ông Netanyahu, nhắc lại rằng việc bình thường hóa quan hệ với Israel là điều không thể nếu chưa có nhà nước Palestine - một điều kiện mà theo hãng thông tấn Anadolu, ông Netanyahu vẫn tiếp tục phớt lờ.
Cuộc phỏng vấn nêu trên diễn ra khi ông Netanyahu đang có mặt tại Washington, D.C., nơi ông đã gặp cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.