Tại Hà Nội, chương trình giới thiệu, trưng bày Di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025, diễn ra tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, đã tạo nên một không gian tiếp cận trực diện, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống đương đại.
Điểm nhấn của chương trình là hoạt động giới thiệu hai di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu: chiêng Mường và nhạc ngũ âm Khmer. Thay vì tiếp cận theo cách trưng bày tĩnh, Ban Tổ chức lựa chọn hình thức kết hợp giữa trình diễn, trải nghiệm và tương tác, giúp công chúng và du khách hiểu rõ hơn về giá trị lịch sử, nghệ thuật cũng như vai trò của các di sản trong đời sống cộng đồng các dân tộc.
Trình diễn chiêng Mường trong khuôn khổ chương trình giới thiệu, trưng bày Di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025 tại Hà Nội.
Biểu diễn nhạc ngũ âm Khmer với sự tham gia của các nghệ nhân, tái hiện không gian văn hóa đặc trưng của đồng bào Khmer Nam Bộ.
Các nghệ nhân chiêng Mường giới thiệu kỹ thuật diễn tấu và giá trị văn hóa của di sản tới công chúng và du khách.
Trong ba ngày diễn ra chương trình (từ ngày 19-21/12), không gian trưng bày tại phố cổ Hà Nội đã thu hút đông đảo người dân Thủ đô và du khách quốc tế. Các hoạt động được tổ chức phong phú, gồm trưng bày hiện vật, biểu diễn nghệ thuật chiêng Mường và nhạc ngũ âm Khmer, giao lưu với nghệ nhân và trải nghiệm thực hành đánh chiêng, chơi nhạc cụ truyền thống. Bên cạnh đó, việc lồng ghép giới thiệu ẩm thực địa phương góp phần tái hiện tương đối đầy đủ không gian văn hóa của các cộng đồng chủ thể di sản.
Theo ông Hoàng Quốc Hòa, Giám đốc Trung tâm Thông tin du lịch (Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam), thông qua hoạt động trưng bày, giới thiệu di sản, Ban Tổ chức kỳ vọng các giá trị văn hóa phi vật thể sẽ được lan tỏa sâu rộng hơn trong xã hội. Đây cũng là tiền đề để từng bước khai thác hiệu quả di sản, hình thành các sản phẩm du lịch đặc thù, qua đó gia tăng sức hấp dẫn cho điểm đến.
Chương trình tạo cầu nối đưa di sản văn hóa phi vật thể đến gần hơn với đời sống đương đại, gắn bảo tồn với phát triển du lịch.
Giao lưu, trải nghiệm thực hành di sản giúp du khách trực tiếp tiếp cận và cảm nhận giá trị văn hóa phi vật thể.
Sự kết hợp giữa các thế hệ nghệ nhân và học viên trẻ trong trình diễn nhạc ngũ âm Khmer, góp phần gìn giữ và truyền dạy di sản.
Du khách quốc tế hào hứng tham gia hoạt động trải nghiệm, tương tác cùng nghệ nhân tại không gian trưng bày.
Đáng chú ý, đây là năm thứ ba liên tiếp Trung tâm Thông tin du lịch tổ chức hoạt động trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể. Các chương trình được triển khai trong các năm 2023 và 2024 trước đó đã tạo được hiệu ứng tích cực, thu hút sự quan tâm của công chúng và giới chuyên môn. Việc duy trì mô hình qua nhiều năm cho thấy nỗ lực nhất quán trong việc gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch.
Theo Điều 4 của Luật Di sản: "Di sản văn hoá Việt Nam là tài sản quý giá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, là một bộ phận của di sản văn hoá nhân loại, có vai trò to lớn trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước của Nhân dân. Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý di sản văn hóa thuộc sở hữu toàn dân; công nhận và bảo vệ di sản văn hóa thuộc hình thức sở hữu riêng, sở hữu chung theo quy định của Hiến pháp, quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan".
Từ thực tiễn tổ chức, chương trình cho thấy di sản văn hóa phi vật thể không chỉ là giá trị cần gìn giữ mà còn có thể trở thành nguồn lực cho phát triển. Khi được đặt trong không gian phù hợp và tiếp cận đúng cách, di sản sẽ tiếp tục được bảo tồn, phát huy và đóng góp thiết thực cho phát triển du lịch, đồng thời củng cố bản sắc văn hóa các dân tộc trong quá trình hội nhập.
Bài viết theo đặt hàng của Vụ Pháp chế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.