Hiện trường đổ nát sau vụ tấn công Đại sứ quán Iran ở Damascus, Syria ngày 2/4/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ The Guardian ngày 11/4, các quan chức Mỹ cho biết nước này đang tìm cách ngăn Iran tấn công trả đũa Israel thông qua những tuyên bố chung về cam kết đảm bảo an ninh cho Israel, đồng thời tìm cách ngăn chặn khả năng xảy ra cuộc chiến lớn trong khu vực.
Các động thái trên của Mỹ diễn ra khi giới chức nước này cho rằng Iran sớm hay muộn cũng sẽ trả đũa Israel sau khi Đại sứ quán Iran tại Syria bị tấn công ngày 1/4 và Iran cáo buộc Israel là thủ phạm.
Mỹ hy vọng rằng những thông điệp mạnh mẽ về đoàn kết, hỗ trợ dành cho Israel mà Tổng thống Joe Biden và Ngoại trưởng Antony Blinken đưa ra vẫn có tác dụng ngăn cản Iran tìm cách tấn công mục tiêu ở Israel.
Nếu Iran tấn công Israel, đây sẽ là động thái leo thang nguy hiểm đáng kể cuộc chiến âm ỉ giữa hai nước mà từ trước đến nay vốn diễn ra thông qua các lực lượng thân Iran, hoặc thông qua các cuộc tấn công ở các nước thứ ba, như Liban và Syria.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller nói với các phóng viên ngày 11/4 rằng Ngoại trưởng Blinken đã nói chuyện qua điện thoại với các đối tác Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia và châu Âu để làm rõ rằng leo thang căng thẳng không có lợi cho bất kỳ ai và đề nghị các nước nên khuyên can Iran không leo thang.
Trước đó, ngày 10/4, Tổng thống Biden cho biết Israel có thể dựa vào Mỹ. Ông Blinken cũng đã gọi điện cho Bộ trưởng Quốc phòng Israel là Yoav Gallant để khẳng định Mỹ sẽ sát cánh cùng Israel trước mối đe dọa từ Iran và các lực lượng thân Iran.
Tuy nhiên, nếu Iran tấn công trực tiếp Israel, Mỹ có thể sẽ kêu gọi Israel thận trọng khi phản ứng, nhằm ngăn chặn tình hình leo thang không thể kiểm soát và biến thành một cuộc xung đột mà lực lượng Mỹ trong khu vực phải can dự.
Theo các quan chức Mỹ, mọi phản ứng phần lớn sẽ tùy thuộc vào việc Iran sẽ trả đũa như thế nào. Nếu Israel đánh chặn tên lửa hoặc máy bay không người lái đang lao tới, hoặc nếu chúng rơi chệch mục tiêu và không gây hại, chính quyền Mỹ sẽ kêu gọi chính phủ Israel không hành động vội vàng. Tuy nhiên, Iran tấn công và gây thương vong đáng kể cho Israel trên đất Israel hoặc tại cơ quan đại diện, tổ chức của Israel ở nước ngoài, Israel sẽ có quyền phản ứng mạnh mẽ.
Chỉ huy Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ, Tướng Michael E Kurilla, đã đến Israel ngày 11/4 để phối hợp phản ứng cùng người đồng cấp Israel trong trường hợp Iran tấn công.
Khả năng xảy ra xung đột giữa Israel với Iran hoặc giữa Israel với Hezbollah là một trong những lý do mà chính quyền Mỹ đưa ra phản đối lời kêu gọi hạn chế cung cấp vũ khí cho Israel.
Không chỉ Mỹ, một số quốc gia Đức và Anh cũng tìm cách giảm căng thẳng giữa Iran và Israel.
Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian và người đồng cấp Đức Annalena Baerbock đã điện đàm để trao đổi quan điểm về tấn công Đại sứ quán Iran tại thủ đô Damascus của Syria. Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Iran, trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian nhấn mạnh chính sách đối ngoại của Iran luôn dựa trên quan điểm tránh gây căng thẳng nhưng quyền tự vệ hợp pháp là cần thiết. Về phần mình, Ngoại trưởng Baerbock tuyên bố trong bối cảnh căng thẳng ở khu vực Trung Đông đang gia tăng, Đức đề nghị Iran kiềm chế. Bà cũng cảnh báo về nguy cơ xảy ra cuộc chiến tranh khu vực khi căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran. Theo Ngoại trưởng Baerbock, sau cuộc tấn công vào tòa nhà lãnh sự Iran ở Syria, Đức đã khẳng định lập trường cho rằng các cơ quan ngoại giao cần được hưởng quyền miễn trừ hoàn toàn.
Trong cuộc điện đàm khác với người đồng cấp Anh David Cameron ngày 11/4, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian nêu rõ Iran chưa bao giờ tìm cách leo thang căng thẳng trong khu vực, song trước cuộc tấn công vào tòa nhà lãnh sự Iran ở Syria, thái độ im lặng của Mỹ và Anh sẽ khuyến khích những hành động gây hấn trong khu vực. Về phần mình, Ngoại trưởng Anh Cameron kêu gọi Iran kiềm chế, nhấn mạnh nguy cơ xung đột lan rộng nếu một trong hai bên không thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng.