Xe quân sự Israel tham gia huấn luyện trên Cao nguyên Golan, giáp giới Syria. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo nhận định của ông Danny Citrinowicz, nghiên cứu viên trong Chương trình Iran tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel (INSS), kể từ khi Israel bắt đầu chiến dịch "Những thanh kiếm sắt" (Swords of Iron), Iran đã phải đối mặt với những tổn thất liên tiếp ở Syria.
Hàng loạt cuộc tấn công nhằm vào lợi ích của Iran ở Syria đã đặt ra thách thức đáng kể cho hoạt động của Iran tại đây.
Tuy nhiên, Iran đã phản ứng với những hành động này một cách có chừng mực và hạn chế, có thể vì lo ngại nước này sẽ bị cuốn vào cuộc chiến nếu thực hiện phản ứng trực tiếp và quá gay gắt.
Tuy nhiên, phản ứng của Iran có thể khác sau khi Tướng Mohammad Reza Zahedi thiệt mạng ngày 1/4 sau cuộc tấn công Đại sứ quán Iran ở thủ đô Damascus.
Vụ việc không chỉ là một cuộc tấn công nữa nhằm vào sự hiện diện của Iran mà là một sự kiện quan trọng và gần như chưa từng có trong chiến dịch chống Iran. Xét cấp bậc cao của ông Zahedi, mối liên hệ của viên tướng này với giới lãnh đạo Iran và địa điểm xảy ra vụ ám sát, Iran không thể đơn giản bỏ qua vụ việc này, nhưng Iran sẽ khó có thể lặp lại kiểu phản ứng trước đây.
Vụ việc càng làm phức tạp thêm tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Iran phải đối mặt, vì nước này vẫn lo ngại về việc bị lôi kéo vào tình trạng hỗn loạn do cuộc chiến ở Gaza. Do đó, giới lãnh đạo ở Iran phải xem xét thận trọng và thực hiện phản ứng phù hợp nhằm ngăn chặn bất kỳ bên nào thực hiện các cuộc tấn công tương tự ở Syria hoặc nơi khác trong tương lai.
Nói cách khác, Iran lo ngại thực hiện bất kỳ hành động nào có thể khiến tình hình leo thang, có khả năng gây nguy hiểm cho các tài sản chiến lược của nước này ở Trung Đông, đặc biệt là Hezbollah và thậm chí dẫn đến xung đột trực tiếp với Mỹ. Ngược lại, phản ứng bị động cũng sẽ bộc lộ điểm yếu của Tehran.
Về mặt hoạt động, Iran sẽ cần xem xét liệu có phù hợp khi để các lực lượng thân Iran phối hợp hành động trả đũa, bên cạnh phản ứng trực tiếp tiềm tàng từ chính Iran hay không. Việc liên quan đến các lực lượng này có thể tăng cường phản ứng của Iran, nhưng nó cũng có thể khiến họ có nguy cơ gặp phải phản ứng dữ dội khiến xung đột ở mặt trận phía Bắc leo thang.
Dù vậy, rất có thể việc sát hại Tướng Zahedi sẽ buộc giới lãnh đạo Iran phải xem xét lại sự can dự của mình vào Syria. Đấu trường Syria ở phía Bắc có tầm quan trọng chiến lược đối với Iran vì nhiều lý do, nhưng hàng loạt hành động chống hiện diện của Iran, đặc biệt là mối đe dọa đối với những nhân vật chủ chốt chịu trách nhiệm về duy trì chỗ đứng của Iran ở Syria, chắc chắn sẽ làm suy yếu khả năng kiểm soát của Tehran đối với tình hình ở Syria và có thể làm dấy lên nghi ngờ về tính hiệu quả của việc triển khai này.
Điểm mấu chốt là việc Tướng Zahedi thiệt mạng không chỉ ảnh hưởng đến sự hiện diện của Iran ở Syria. Dù các nhà lãnh đạo cấp cao Iran đã đưa ra tuyên bố sẽ đáp trả, nhưng Tehran cũng gặp khó khăn trong tìm kiếm một phản ứng sáng tạo cho phép nước này củng cố khả năng răn đe ở mặt trận phía Bắc mà không bị lôi kéo vào một cuộc chiến rộng lớn hơn.