Tên lửa Iran được phóng trong một cuộc diễn tập quân sự ở miền Nam nước này ngày 19/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Trước tiên, việc Iran tăng đáng kể chi tiêu quân sự có thể dẫn đến cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực. Các nước như Israel, Saudi Arabia hay Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ phải tăng ngân sách quốc phòng để đối phó. Điều này có thể gây ra căng thẳng và lo ngại về một cuộc xung đột quân sự.
Bên cạnh đó, Iran cho biết sẽ sử dụng khoản tăng ngân sách này để tăng cường năng lực quân sự, bao gồm hiện đại hóa và nâng cao khả năng tấn công của các hệ thống tên lửa, không quân và hải quân. Iran cũng sẽ tăng cường hỗ trợ các lực lượng ở các quốc gia như Liban, Iraq, Yemen và Gaza, nhằm mở rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực.
Các chuyên gia nhận định động thái này có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Iran và các đối thủ khu vực như Israel, Saudi Arabia và các đồng minh phương Tây. Họ lo ngại Tehran sẽ sử dụng khoản tăng ngân sách để trang bị vũ khí mới và thách thức an ninh của các nước láng giềng.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng cho rằng Iran không thể thực hiện được mức tăng 200% như tuyên bố. Họ cho rằng Iran đang gặp khó khăn về kinh tế do lạm phát và sức mua giảm, nên khả năng thực hiện kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng lớn như vậy là thách thức.
“Vào năm 2024, ngân sách quốc phòng của Iran dự kiến sẽ đạt 16,7 tỷ đô la – tăng 20% so với năm trước và chiếm 25% ngân sách quốc gia, theo dữ liệu mới công bố của Trung tâm dữ liệu mở Iran. Sự gia tăng đáng kể trong chi tiêu quân sự này diễn ra vào thời điểm nền kinh tế Iran đang phải vật lộn với lạm phát tăng cao và sức mua giảm”, một báo cáo tại Global Voices cho biết.
Trung tâm Chính sách Emirates đã xuất bản một bài báo vào năm 2023 lưu ý: "Ngay cả khi nền kinh tế Iran chạm đáy, lĩnh vực quân sự của nước này vẫn chiếm một phần đáng kể (21%) trong ngân sách năm tiếp theo của Iran, cho thấy cam kết của Tehran đối với chương trình nghị sự về quân sự và vũ khí".
Về mặt địa chính trị, động thái này của Iran có thể nhằm tăng cường vị thế và ảnh hưởng của mình trong khu vực. Bằng cách hiện đại hóa và tăng cường khả năng quân sự, Iran muốn khẳng định vai trò của mình như một cường quốc khu vực, đồng thời gia tăng sức ép đối với các đối thủ như Israel.