Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong chuyến thăm tiền tuyến Kharkiv và Zaporizhzhia ngày 30/11/2023. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Hãng tin AP của Mỹ ngày 2/12/2023 cho biết trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với hãng tin này ở Kharkiv sau chuyến công du nhằm nâng cao tinh thần cho binh sĩ trong khu vực, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng cuộc chiến với Nga đang ở một giai đoạn mới, với mùa đông dự kiến sẽ làm phức tạp thêm giao tranh sau cuộc phản công mùa hè không mang lại kết quả mong muốn.
Các khó khăn khi cuộc xung đột kéo dài đến cuối năm thứ hai mà ông Zelensky đề cập tới, thứ nhất là khi mùa đông sắp bao phủ Ukraine thời chiến một lần nữa. Như vậy, các nhà lãnh đạo quân sự sẽ phải đương đầu với những thách thức mới nhưng quen thuộc, đó là nhiệt độ băng giá và những cánh đồng cằn cỗi khiến binh lính dễ bị lộ. Theo ông Zelensky, nó cũng giải thích tại sao nói rằng một cuộc chiến tranh trong mùa đông lại khó khăn.
Thứ hai là phải đối mặt với các cuộc tấn công đường không của Nga trên diện rộng nhằm vào thành phố cũng như vào cơ sở hạ tầng năng lượng và dân thường Ukraine. Vào ngày 25/11 vừa qua, Moskva đã phát động cuộc tấn công bằng máy bay không người lái quy mô lớn nhất kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặt biệt ở Ukraine với sự tham gia của 75 máy bay không người lái Shahed mà hầu hết trong số đó là nhằm vào Kiev. Đây là một tiền lệ đáng lo ngại với Ukraine trong những tháng tới.
Xem video do Bộ Quốc phòng Nga công bố ngày 29/11/2023, nói rằng họ đã kiểm soát làng Khromove ở ngoại ô thành phố Bakhmut của Ukraine. Nguồn: Bộ Quốc phòng Nga
Thứ ba là tình trạng thiếu vũ khí và không đủ lực lượng mặt đất kéo dài. Theo ông Zelensky, mùa đông nói chung là một giai đoạn mới của chiến tranh, dự kiến sẽ làm phức tạp thêm giao tranh giữa Ukraine và Nga sau cuộc phản công mùa hè của Ukraine không mang lại kết quả mong muốn do tình trạng thiếu vũ khí và không đủ lực lượng mặt đất kéo dài. Người đứng đầu Nhà nước Ukraine cho biết đất nước ông đã không nhận được tất cả vũ khí cần thiết từ các đồng minh và những giới hạn về quy mô lực lượng quân đội đã ngăn cản một bước tiến nhanh chóng trên chiến trường. “Chúng tôi đang mất người, tôi không hài lòng. Chúng tôi không có được tất cả vũ khí như mong muốn, tôi không thể hài lòng, nhưng cũng không thể phàn nàn quá nhiều”, ông Zelensky nói.
Thứ tư là ảnh hưởng của cuộc xung đột Israel - Hamas. Tổng thống Ukraine cho biết ông lo ngại cuộc chiến Israel - Hamas có nguy cơ làm lu mờ cuộc xung đột ở Ukraine. Nguyên nhân là do cạnh tranh trong các chương trình nghị sự và nguồn lực hạn chế khiến dòng viện trợ quân sự của phương Tây cho Kiev gặp nguy hiểm.
Những mối lo ngại đó càng càng lớn hơn do Mỹ chuẩn bị bước vào năm bầu cử, có thể gây ra những tác động tiềm tàng đối với Ukraine. Do vậy, ông Zelensky nhấn mạnh: “Chúng tôi đấu tranh để giành được mọi sự chú ý”, vì “nếu không được chú ý, có thể có sự đi xuống (về ủng hộ) trong Quốc hội (Mỹ)”.
Phương Tây đã hỗ trợ cho Ukraine hàng chục tỷ USD viện trợ quân sự, bao gồm cả vũ khí hạng nặng, nhưng cuộc phản công mùa hè rất được mong đợi của Ukraine đã không tạo ra được những đột phá như kỳ vọng. Cho nên, một số quan chức Ukraine lo ngại liệu sự hỗ trợ tiếp theo của phương Tây còn có hào phóng như trước hay không, nhất là khi Trung Đông, nơi bạo lực nhất trong nhiều thập kỷ, có nguy cơ thu hút sự chú ý và nguồn lực toàn cầu khiến chúng không còn tập trung cho việc nâng cao năng lực tự vệ của Ukraine. Do đó, theo ông Zelensky, người Ukraine hiểu rằng họ “cần phải đấu tranh để thu hút sự chú ý cho một cuộc chiến tranh toàn diện”, để mọi người “không được quên đi cuộc chiến ở đây (Ukraine)”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Ursula von der Leyen tại Kiev ngày 4/11/2023. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Nhìn vào các giải pháp có thể thế ông Zelensky gần đây đã tìm cách đảm bảo cỗ máy chiến tranh của Ukraine hoạt động bình thường bằng cách thực hiện một cuộc cải tổ trong hàng ngũ quan chức và đẩy mạnh chống tham nhũng, lấy đó làm khúc dạo đầu cho việc gia nhập Liên minh châu Âu (EU).
Bên cạnh đó, Ukraine còn dự kiến tăng ngân sách cho quốc phòng và an ninh lên tương đương 22% GDP gia. Điều này cho thấy nền kinh tế Ukraine đang được tái cơ cấu xoay quanh một cuộc chiến không có hồi kết, để nó trở thành một phần trong cuộc sống thường nhật của người dân nước này.
Một giải pháp khác cũng rất quan trọng là thúc đẩy sản xuất vũ khí trong nước. Ông Zelensky cho biết khi gặp Tổng thống Joe Biden và các thành viên Quốc hội cũng như các quan chức hàng đầu khác ở Mỹ trong chuyến thăm mới nhất tới nước này, ông đã đưa ra một lời kêu gọi khẩn cấp: Hãy cho Ukraine các khoản vay giá rẻ và giấy phép sản xuất vũ khí của Mỹ. “Hãy cho chúng tôi những cơ hội này và chúng tôi sẽ xây dựng", ông nói với họ. “Dù cần nỗ lực và thời gian bao nhiêu, chúng tôi cũng sẽ làm được và chúng tôi sẽ làm rất nhanh”.
Tại sao vậy? Một phần lớn ngân sách của Ukraine được phân bổ cho việc sản xuất vũ khí, nhưng sản lượng hiện tại còn lâu mới đủ để xoay chuyển tình thế chiến tranh. Vì thế, việc tìm kiếm các đồng minh phương Tây, bao gồm cả Mỹ, để đưa ra các khoản vay và hợp đồng có lợi là nhằm đáp ứng mục tiêu đó. “Đây là lối thoát”, ông Zelensky nói và chua thêm rằng không có gì khiến Nga sợ hãi hơn một Ukraine có khả năng tự chủ về mặt quân sự.