Một chiếc tiêm kích F-16 Viper của Không quân Mỹ thuộc Không đoàn 49 cất cánh từ Căn cứ Không quân Holloman, bang New Mexico. Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ
Chuyên trang quân sự Army Recognition dẫn thông tin do Lockheed Martin công bố ngày 14/8 cho biết Bộ Quốc phòng Ba Lan đã hoàn tất Thư Chào hàng và Chấp thuận (LOA) với chính phủ Mỹ để nâng cấp toàn bộ 48 máy bay tiêm kích F-16C/D Block 52+ lên cấu hình tiên tiến F-16 Viper, hay còn gọi là F-16V. Tập đoàn quốc phòng Mỹ Lockheed Martin sẽ là nhà thầu chính cho chương trình hiện đại hóa quy mô lớn này, nhằm bảo đảm năng lực tác chiến lâu dài của phi đội F-16 Ba Lan và tăng cường khả năng phối hợp trong khuôn khổ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) khi mà tình hình an ninh châu Âu biến động.
Hiện nay, Ba Lan đang vận hành ba phi đội F-16C/D Block 52+ Fighting Falcon, đóng tại hai căn cứ không quân là Krzesiny và Łask. Những chiếc máy bay chiến đấu này, được mua từ giữa những năm 2000, đã trở thành xương sống của lực lượng không quân chiến thuật Ba Lan và đã tham gia nhiều nhiệm vụ NATO cũng như các cuộc tập trận đa quốc gia. Ngoài phi đội F-16, Ba Lan còn có một phi đội FA-50 Fighting Eagle – máy bay đa nhiệm hạng nhẹ do Tập đoàn Hàng không Vũ trụ Hàn Quốc (KAI) phát triển, vừa làm nhiệm vụ huấn luyện, vừa tham gia tác chiến, hỗ trợ trực chiến nhanh và tuần tra bảo vệ không phận.
Việc nâng cấp lên cấu hình F-16V đánh dấu bước nhảy vọt về năng lực của phi đội F-16 của Ba Lan. Trong khi biến thể Block 52+ vốn đã được trang bị công nghệ điện tử hàng không và hệ thống vũ khí hiện đại, thì cấu hình Viper mang đến các tính năng của thế hệ thứ năm, cải thiện đáng kể khả năng sống sót, sức mạnh hỏa lực và năng lực nhận thức tình huống. Trọng tâm của gói nâng cấp là radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) APG-83, mang tới khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu vượt trội, giúp F-16 chống gây nhiễu tốt hơn và có năng lực tác chiến mọi điều kiện thời tiết.
Bên cạnh đó, việc bổ sung màn hình hiển thị trung tâm độ phân giải cao giúp phi công quan sát dữ liệu cảm biến theo thời gian thực hiệu quả hơn. Máy tính nhiệm vụ nâng cấp, hệ thống ngắm gắn mũ phi công thế hệ mới, cùng tổ hợp tác chiến điện tử cải tiến mang lại hiệu suất chiến đấu theo hướng tác chiến mạng vượt trội. Hệ thống Tự động tránh va chạm mặt đất (Auto-GCAS), được phát triển để ngăn máy bay đâm xuống đất, tăng đáng kể độ an toàn cho phi công. Các cải tiến kết cấu sẽ kéo dài tuổi thọ khung thân máy bay lên 12.000 giờ bay, bảo đảm khả năng hoạt động đến năm 2045 và xa hơn.
Chương trình nâng cấp những chiếc chiến đấu cơ F-16 này là một phần trong nỗ lực rộng lớn của Ba Lan nhằm xây dựng năng lực tác chiến không quân đa tầng hiện đại. Năm 2020, Ba Lan đã ký hợp đồng trị giá 4,6 tỷ USD để mua 32 tiêm kích đa năng thế hệ thứ năm F-35A Lightning II, dự kiến bắt đầu bàn giao từ năm 2026. Việc sở hữu F-35 sẽ đem lại cho Ba Lan khả năng tàng hình, trinh sát – giám sát – tình báo (ISR) tiên tiến, và tích hợp liền mạch vào môi trường tác chiến mạng thế hệ năm của NATO. Phi đội F-16V nâng cấp sẽ là lực lượng bổ sung lý tưởng cho F-35, có khả năng hoạt động trong môi trường đe dọa cao với khả năng sống sót tốt hơn, đồng thời bảo đảm sự linh hoạt và phối hợp trong các chiến dịch liên quân.
Sự hợp tác giữa Lockheed Martin và Nhà máy Hàng không Quân sự số 2 (WZL-2) tại Bydgoszcz sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện nâng cấp F-16V ngay tại Ba Lan, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, phát triển công nghiệp và đào tạo nhân lực trong nước. Việc nội địa hóa quá trình nâng cấp là một phần trong chiến lược lâu dài của Lockheed Martin nhằm hỗ trợ chủ quyền quốc phòng của Ba Lan, sau khi đã đầu tư 1,8 tỷ USD vào ngành công nghiệp quốc phòng địa phương trong thập kỷ qua.
Chương trình nâng cấp này khẳng định vai trò của Ba Lan như một cường quốc không quân hàng đầu ở sườn phía đông NATO, đồng thời cho thấy cam kết của Ba Lan trong việc duy trì một lực lượng không quân hiện đại, có năng lực cao và sẵn sàng cho tương lai.