Các nhà máy lọc dầu Belarus có nguy cơ "đắp chiếu" bởi những mâu thuẫn liên quan vấn đề năng lượng chưa thể giải quyết với Nga.
Các phương tiện truyền thông Nga ngày 1/12 cho biết chuyến thăm chính thức Azerbaijan của Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đến Baku, bắt đầu cách đây 2 ngày, đã thành công tốt đẹp. Tiếng rằng đến Baku là để bàn việc làm trung gian hòa giải, giúp tháo gỡ cuộc khủng hoảng tại Nagorny Karabakh giữa nước chủ nhà Azerbaijan với Armenia, song mục tiêu chính mà ông Lukashenko đề ra, là phải khơi thông bằng được nguồn dầu mỏ Caspian từ Azerbaijan về cho các nhà máy lọc dầu Belarus, vốn đang dần khô cạn nguồn cung dầu thô. Và ông đã đạt được mục tiêu này. Báo Độc lập (Nga) ngày 1/12 bình luận rằng Tổng thống Aliyev một lần nữa đã lại “cứu” ông Lukashenko thoát hiểm trong gang tấc.
Có thể thấy rõ tầm quan trọng của chương trình nghị sự mà vị khách đến từ Belarus đặt ra cho chuyến đi này. Thành phần tham gia các cuộc đàm phán song phương giữa Tổng thống hai nước (tiếp sau cuộc hội đàm theo thể thức một-một), có cả người đứng đầu Tập đoàn dầu mỏ của Azerbaijan (SOCAR), ông Rovnag Abdullayev, cho thấy vấn đề dầu mỏ, có ý nghĩa không kém phần quan trọng, tương xứng như mọi vấn đề hợp tác khác giữa Belarus và Azerbaijan.
Phát biểu sau cuộc hội đàm diện rộng nói trên, Tổng thống Lukashenko khẳng định: "Belarus sẵn sàng hợp tác dài hạn với Azerbaijan trong lĩnh vực dầu mỏ, nếu như Baku quan tâm tới thị trường châu Âu, thậm chí còn vươn khỏi tầm châu Âu, thì chúng ta hãy ngồi xuống và cùng nhau thảo luận". Ông cũng nói thêm rằng Minsk đã sẵn sàng để hợp tác dài hạn với Baku. Đây quả thực là một tin mà Moskva không mấy thú vị. Nhất là khi trong tháng 10 vừa qua, Azerbaijan đã cung cấp cho Nhà máy lọc dầu Mozyr của Belarus gần 85.000 tấn dầu mỏ. Trong phát biểu của mình, Tổng thống Lukashenko nêu rõ đây không phải lần đầu tiên Azerbaijan hỗ trợ Belarus, nhưng đó chỉ là sự hỗ trợ một lần, trong khi Belarus muốn nhiều hơn thế. Cụ thể, Belarus muốn cùng Azerbaijan vạch ra một chiến lược hợp tác dài hạn và rõ ràng, vì lợi ích của cả hai bên. Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev cũng bày tỏ quan tâm thế mạnh của Belarus có hai nhà máy lọc dầu hiện đại nhất trong khu vực.
Vấn đề còn lại lúc này, theo các chuyên gia, đó là Minsk cần thương lượng dứt điểm những khúc mắc còn tồn tại liên quan nguồn cung dầu mỏ từ Moskva. Đổi lại, Minsk có thể tin tưởng rằng công nhân các nhà máy lọc dầu của mình không còn rơi vào cảnh nhàn rỗi vì nguồn cung gián đoạn.
Quan hệ hợp tác Belarus - Nga trong lĩnh vực năng lượng thời gian qua nảy sinh khúc mắc liên quan việc Nga đòi Belarus thanh toán khoản nợ khí đốt 270 triệu USD, trong khi Belarus đòi Nga giảm giá nguồn cung khí đốt vì cho rằng nó quá đắt. Trong khi chưa thể giải quyết bất đồng, Belarus lại tuyên bố tăng 1,5 lần cước phí trung chuyển khí đốt của Nga cho các bạn hàng châu Âu, khiến cho vấn đề càng trở nên rắc rối.