Rùa biển chết trôi dạt vào bờ biển ở Tel Aviv. Ảnh: Thanh Bình
Cuốn sách ghi nhận, trong tổng số 92 loài và phân loài bò sát, có 5% đang trong tình trạng nguy cấp nghiêm trọng, 34% đang có nguy cơ tuyệt chủng, 31% có khả năng sẽ rơi vào nguy cơ, 8% thuộc nhóm ít bị đe dọa...
Một số loài có thứ hạng suy giảm từ hai đến ba bậc bao gồm: trăn cát Javelin, thằn lằn cát Olivier, rắn trơn giả, rắn hổ mang đen sa mạc, rắn chạy nhỏ đội vương miện, thạch sùng đất Blanford và thằn lằn kính châu Âu.
Đáng chú ý, trong số các loài đang bị đe dọa có 5 trong số 6 loài rùa và 21 trong số 45 loài thằn lằn. Tuy nhiên, một vài loài rùa lại cho thấy dấu hiệu phục hồi, có thể nhờ vào các chương trình bảo tồn.
Danh sách này cũng bao gồm một số loài xâm lấn như một loài thằn lằn, hai loài thạch sùng, và rùa tai đỏ - một loài vật nuôi phổ biến có nguồn gốc từ miền Nam nước Mỹ và miền Bắc Mexico. Những loài này cạnh tranh và đe dọa sự sinh tồn của các loài bản địa.
Các loài có nguy cơ tuyệt chủng cao thường có số lượng cá thể nhỏ và sinh sống trong các môi trường sống đặc thù. Ví dụ như thằn lằn Schreiber, sống trên cồn cát ở miền Trung Israel - khu vực chịu tác động mạnh từ con người, hoặc rắn Lebanon, thằn lằn Kulzer và rắn bốn sọc không có độc sống trên núi Hermon, phía Bắc xa của Israel.
Báo cáo cũng cho biết dù vùng sa mạc ít chịu tác động hơn so với khu vực trung tâm, nhưng các loài đặc hữu tại vùng Eilat vẫn đang và sẽ bị ảnh hưởng bởi sự phát triển đô thị và kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt ra Biển Đỏ. Trên núi Hermon, mối đe dọa chủ yếu đến từ các hoạt động quân sự, du lịch và cháy rừng trên diện rộng.
Danh lục Đỏ được Cơ quan Công viên và Thiên nhiên Israel công bố sau 2 năm nghiên cứu, phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Steinhardt của Đại học Tel Aviv. Dự án do Giáo sư Shai Meiri - giám tuyển động vật có xương sống trên cạn tại bảo tàng - dẫn đầu cùng các chuyên gia Ben Sharmeister, Tiến sĩ Noam Lieder và Tiến sĩ Tal Polak.
“Không có gì bí mật khi nói rằng thiên nhiên và thế giới động vật đang xấu đi", Sharmeister phát biểu. “Các khu vực tự nhiên ngày càng thu hẹp, nhiệt độ tăng, và nguy cơ ngày một lớn. Điều này đặc biệt đúng với bò sát. Chúng ta biết quá ít về đời sống, nhu cầu và sinh học của chúng, vì vậy cuốn sách này rất quan trọng. Tôi hy vọng các chuyên gia, giới học thuật và công chúng có thể cùng nhau bảo vệ - thậm chí cải thiện - tình trạng của các loài bò sát”.
Cuối năm ngoái, các nhà bảo tồn Israel đã thả ba cá thể rùa biển Hawksbill - loài được xếp vào nhóm "cực kỳ nguy cấp" - ra vùng Biển Đỏ, nhằm phục hồi quần thể loài này ngoài tự nhiên. Theo Quỹ quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF), rùa Hawksbill hiện chỉ còn khoảng 8.000 cá thể cái trưởng thành có khả năng sinh sản trên toàn thế giới - và chỉ còn vài chục cá thể được cho là còn sống ở vịnh Eilat.
Rùa Hawksbill đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái rạn san hô khỏe mạnh, bằng cách ăn các sinh vật như bọt biển - giúp các loài cá khác dễ dàng tiếp cận nguồn thức ăn. Tuy nhiên, chúng đang bị đẩy đến bờ vực tuyệt chủng vì va chạm với tàu thuyền, mắc vào lưới đánh cá và bị săn bắt lấy mai.