Cờ Liên minh châu Âu tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN
Thỏa thuận được xem là nỗ lực nhằm bảo đảm khối có lập trường thống nhất trước khi bước vào Hội nghị lần thứ 30 của các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (COP30) tại Brazil.
Theo dự thảo của thỏa thuận, các bộ trưởng môi trường của 27 quốc gia thành viên đã nhất trí cắt giảm 90% lượng khí thải so với mức năm 1990. Tuy nhiên, mục tiêu này kèm theo cơ chế linh hoạt cho phép các nước mua tín chỉ carbon quốc tế để bù đắp tối đa 5% lượng cắt giảm. Điều này đồng nghĩa với việc mức giảm thực tế trong nội khối chỉ còn khoảng 85%.
Dự thảo cũng mở ra khả năng EU cho phép thêm 5% tín chỉ carbon nước ngoài trong tương lai, khiến mục tiêu khí thải trong nước có thể giảm xuống còn 80%. Để đạt được sự đồng thuận, khối đồng thời đồng ý lùi thời điểm triển khai thị trường carbon mới thêm một năm, sang năm 2028, một nhượng bộ nhằm xoa dịu lo ngại của Ba Lan và Cộng hòa Séc về khả năng tăng giá nhiên liệu.
Một số quốc gia như Pháp và Bồ Đào Nha ủng hộ việc mở rộng hạn mức tín chỉ carbon, trong khi Tây Ban Nha và Hà Lan phản đối, cho rằng điều này làm suy yếu nỗ lực chuyển đổi xanh. Dù Ba Lan, Italy, Séc và Hungary phản đối kế hoạch, số phiếu này không đủ để ngăn việc thông qua, do chỉ cần tối thiểu 15 nước thành viên ủng hộ để đạt đồng thuận.
Ủy ban châu Âu trước đó đề xuất mức cắt giảm 90% với mức trần 3% tín chỉ carbon quốc tế. Tuy nhiên, sức ép từ các ngành công nghiệp và một số chính phủ lo ngại chi phí chuyển đổi xanh đã khiến EU phải điều chỉnh. Các nước như Ba Lan và Italy lập luận rằng mục tiêu quá khắt khe có thể gây tổn hại cho các ngành công nghiệp trong bối cảnh năng lượng đắt đỏ, cạnh tranh từ hàng hóa Trung Quốc và thuế nhập khẩu từ Mỹ.
Trong khi đó, các nước như Hà Lan, Tây Ban Nha và Thụy Điển nhấn mạnh tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu và nhu cầu bắt kịp Trung Quốc trong công nghệ xanh như lý do cần giữ nguyên mức cắt giảm mạnh.
Giới phân tích cảnh báo việc cho phép mua tín chỉ carbon quốc tế có thể khiến dòng đầu tư cần thiết cho quá trình khử carbon tại châu Âu bị chệch hướng. Thỏa thuận sẽ được các bộ trưởng chính thức phê duyệt trong cuộc họp sáng 6/11, trước khi phái đoàn EU lên đường tới Brazil dự COP30.