Đây là cuộc gặp mặt đầu tiên của ông Albanese với người đồng cấp Singapore kể từ khi lãnh đạo Công đảng nhậm chức thủ tướng Australia vào tháng 5/2022 và cũng là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa lãnh đạo hai nước tại Australia kể từ năm 2018.
Thủ tướng Australia Anthony Albanese (phải) và người đồng cấp Singapore Lý Hiển Long trong cuộc gặp ở Canberra ngày 18/10/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Hai nhà lãnh đạo đã ký kết Thỏa thuận kinh tế xanh, thiết lập một trụ cột mới trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Australia Singapore. Thỏa thuận không chỉ là một hiệp định thương mại song phương đơn thuần, mà còn thiết lập ra một khuôn khổ để hai nước thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang năng lượng sạch, hỗ trợ các ngành công nghiệp và doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực của nền kinh tế xanh.
Các nhà lãnh đạo Australia và Singapore còn thảo luận về một loạt lĩnh vực hợp tác song phương khác như kinh tế, nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, an ninh - quốc phòng. Hai bên cũng nhấn mạnh đến việc hợp tác quốc phòng - an ninh lâu dài giữa hai nước. Bên cạnh đó, hai bên đã thảo luận về việc thúc đẩy hợp tác an ninh về chống khủng bố, an ninh mạng và an ninh biên giới, chống lại mối đe dọa của các loại thông tin sai lệch.
Kết thúc hội nghị, Australia và Singapore đã ra tuyên bố chung bày tỏ vui mừng về sự phát triển mạnh mẽ và sâu sắc “gắn vào các lợi ích kinh tế và chiến lược chung”, đồng thời tái khẳng định tham vọng và cam kết tăng cường quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai quốc gia.
Trong tuyên bố trên, hai nhà lãnh đạo tái khẳng định vai trò trung tâm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và cấu trúc do ASEAN dẫn dắt, cũng như tầm quan trọng của việc hợp tác cùng nhau để hỗ trợ thực hiện Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm thông qua quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia.
Tuyên bố chung cũng tái khẳng định cam kết chung duy trì và thúc đẩy an ninh, ổn định cũng như tự do hàng hải, hàng không và thương mại không bị cản trở ở Biển Đông. Thủ tướng hai nước nhấn mạnh sự cần thiết của việc giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS)1982. Tuyên bố chung nhấn mạnh văn kiện này đặt ra khuôn khổ pháp lý, trong đó tất cả các quốc gia phải thực thi các quyền và nghĩa vụ trên biển và đại dương phù hợp với công ước mà không lo ngại bị đe dọa hay quấy rối.
Hai nhà lãnh đạo cũng ghi nhận nỗ lực hướng tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), nhấn mạnh tầm quan trọng của một bộ quy tắc phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982, và không phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia khác.
Phát biểu với báo giới sau đó, Thủ tướng Lý Hiển Long khẳng định quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước đã đạt được nhiều kết quả có ý nghĩa kể từ khi được thiết lập vào năm 2015. Quan hệ song phương đã phát triển mạnh mẽ, ngay cả trong giai đoạn đại dịch COVID-19 bùng phát và khi tình hình thế giới có nhiều bất ổn.
Thủ tướng Albanese trước đó cũng khẳng định Singapore là đối tác chủ chốt của Australia. Singapore là đối tác thương mại và đầu tư lớn nhất của Australia ở Đông Nam Á và là đối tác thương mại lớn thứ năm của Australia. Hai nước có các mối quan hệ mạnh mẽ trong các lĩnh vực khác như giáo dục, quốc phòng và du lịch. Đánh giá về Thỏa thuận kinh tế xanh vừa được ký kết, một nội dung quan trọng trong cuộc làm việc, ông khẳng định thỏa thuận mở ra một chương mới trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước, báo hiệu quyết tâm chung trong việc ứng phó với các thách thức khi chuyển đổi nền kinh tế của hai nước sang phát thải ròng bằng 0. Hai nhà lãnh đạo cùng cho rằng thỏa thuận còn là một “hình mẫu” cho các nước khác nghiên cứu, áp dụng trong việc hợp tác nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu.
Bình luận về chuyến thăm của Thủ tướng Lý Hiển Long tới Australia và Hội nghị lãnh đạo Australia - Singapore thường niên lần thứ bảy, giới chuyên gia cho rằng đây là cơ hội để hai nước làm sâu sắc hơn mối quan hệ “đối tác tự nhiên” lâu dài giữa hai bên, chia sẻ quan điểm về các vấn đề khu vực và thế giới cũng như thúc đẩy hợp tác trong khu vực.
Năm 2015, cựu Thủ tướng Australia Tony Abbott tuyên bố Australia và Singapore là “đối tác tự nhiên” với nhiều lợi ích hoàn toàn có tính bổ sung cho nhau. Quan điểm trên được chia sẻ ở Singapore nhân dịp Ngoại trưởng Penny Wong đến đảo quốc này vào tháng 7 vừa qua. Mở đầu cuộc họp báo chung được tổ chức khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan đã nhắc lại rằng hai nước là “đối tác tự nhiên lâu dài” với mức độ tin cậy chiến lược rất cao.
Theo chuyên gia Gatra Priyandita của Viện Chính sách chiến lược Australia (ASPI), chuyến thăm của Thủ tướng Lý Hiển Long cũng là dịp giúp Singapore tăng thêm niềm tin vào sức mạnh của hợp tác tập thể trong việc ứng phó với các thách thức chung.
Ở chiều ngược lại, Singapore cũng tranh thủ cơ hội này để nhắc lại sự ủng hộ đối với chính sách của Australia trong khu vực. Trong cuộc họp báo chung, Thủ tướng Lý Hiển Long cho biết Singapore nhìn nhận Australia như là một đối tác chủ chốt trong khu vực. Ông khẳng định Singapore luôn ủng hộ mạnh mẽ Australia tăng cường liên kết với Đông Nam Á và rất hoan nghênh những nỗ lực của Thủ tướng Albanese nhằm làm sâu sắc hơn mối quan hệ này.
Không những thế, cũng theo chuyên gia của ASPI, việc tăng cường hợp tác giữa Australia và Singapore, hai quốc gia thịnh vượng có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong khu vực, có thể trở thành “chất xúc tác” cho những nỗ lực của các quốc gia khác trong và ngoài khu vực Đông Nam Á trong việc giải quyết các vấn đề như gián đoạn chuỗi cung ứng, tấn công mạng hay ứng phó với biến đổi khí hậu.