Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov phát biểu tại một cuộc họp báo ở Moskva. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Đài Al Jazeera có trụ sở chính ở Qatar ngày 11/11 cho biết Moskva ám chỉ rằng họ sẽ tiến hành các vụ thử hạt nhân của riêng mình nếu Washington nối lại hoạt động thử nghiệm vũ khí hạt nhân theo lệnh của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Phát biểu hôm 11/11, ông Lavrov dẫn lại tuyên bố trước đây của Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin về chính sách của Moskva. Tuyên bố này được đưa ra chưa đầy hai tuần sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng ông đã chỉ đạo Lầu Năm Góc “ngay lập tức” nối lại việc thử nghiệm vũ khí hạt nhân.
Theo hãng thông tấn nhà nước Liên bang Nga TASS, Ngoại trưởng Lavrov hôm 11/11 nói với các phóng viên rằng: “(Tổng thống) Putin đã nêu rõ lập trường của chúng tôi vào năm 2023, khi ông được hỏi về vấn đề này trong một bài phát biểu. Ông ấy khẳng định rằng nếu bất kỳ cường quốc hạt nhân nào tiến hành một vụ thử vũ khí hạt nhân, không phải là thử tên lửa mang đầu đạn hay thử nghiệm dưới mức tới hạn, mà là một vụ thử hạt nhân thực sự thì Liên bang Nga sẽ đáp trả tương xứng”.
Cuối tháng 10, Tổng thống Trump cho rằng các quốc gia khác đang có chương trình thử nghiệm và tuyên bố ông đã ra lệnh cho Lầu Năm Góc bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân “trên cơ sở bình đẳng”. Tuy nhiên, lần thử hạt nhân được biết đến gần đây nhất của Liên bang Nga là vào năm 1990; của Trung Quốc là năm 1996. Mỹ cũng chưa thử bom hạt nhân kể từ năm 1992.
Kể từ khi Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) được ký vào năm 1996, chỉ có Ấn Độ, Pakistan và Triều Tiên tiến hành các vụ thử hạt nhân được xác nhận. Liên bang Nga có thử nghiệm một loại tên lửa sử dụng năng lượng hạt nhân vào tháng 10, nhưng không phải là vụ nổ bom hạt nhân thực sự.
Đầu tháng này, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright – người đứng đầu cơ quan phụ trách chương trình hạt nhân của Mỹ – cho biết Washington sẽ không tiến hành bất kỳ vụ nổ hạt nhân nào.
Thay vào đó, ông Wright nói với kênh Fox News rằng Mỹ sẽ thử nghiệm các bộ phận của vũ khí hạt nhân để mô phỏng cách chúng hoạt động và đảm bảo các hệ thống vẫn trong tình trạng sẵn sàng.
“Tôi nghĩ những thử nghiệm mà chúng ta đang nói đến hiện nay là thử nghiệm hệ thống. Đây không phải là các vụ nổ hạt nhân. Đây là những gì chúng ta gọi là các vụ nổ phi tới hạn”, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ giải thích.
Tuy nhiên, hôm 11/11, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng Liên bang Nga vẫn chưa nhận được thông tin trực tiếp từ Mỹ về vấn đề thử nghiệm này.
“Cho đến nay, chúng tôi chưa nhận được bất kỳ lời giải thích nào từ các đồng nghiệp Mỹ về chủ đề này”, ông Peskov được TASS dẫn lời nói.
Tuần trước, ông Peskov cho biết Tổng thống Putin đã chỉ thị quân đội Nga “nghiên cứu tính khả thi của việc bắt đầu chuẩn bị” cho thử nghiệm hạt nhân.
Trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, việc Nga thử tên lửa hạt nhân “Skyfall” được coi là bước đi nhằm khẳng định sức mạnh (trong ảnh: Một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa được phóng trong cuộc tập trận hạt nhân của Nga). Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga.
Về phần mình, Trung Quốc phủ nhận rằng Bắc Kinh đang tiến hành thử hạt nhân và bày tỏ hy vọng Washington sẽ tuân thủ lệnh tạm ngừng thử nghiệm được thiết lập theo CTBT.
Trong tuyên bố đưa ra ngày 3/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói: “Với tư cách là thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và là quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân có trách nhiệm, Trung Quốc cam kết phát triển hòa bình, tuân thủ chính sách ‘không sử dụng trước’ vũ khí hạt nhân và chiến lược hạt nhân mang tính phòng thủ, đồng thời duy trì lệnh tạm ngừng thử nghiệm hạt nhân”.
Hôm 11/11, ông Lavrov cũng chỉ trích ứng viên cho vị trí tại Lầu Năm Góc là Robert Kadlec, người nói với các nhà lập pháp Mỹ tuần trước rằng Washington “cần có các lựa chọn đáp trả hạt nhân đáng tin cậy cho các cuộc xung đột cấp khu vực, dưới ngưỡng chiến lược”.
Ngoại trưởng Liên bang Nga cho biết: “Ông Kadlec, người đang tìm kiếm vị trí trợ lý Bộ trưởng Chiến tranh, tuyên bố rằng cần phát triển các lựa chọn hạt nhân để đối phó với những xung đột khu vực tiềm tàng. Đây là một tuyên bố đáng chú ý. Nói cách khác, nó cho thấy rõ ràng rằng cá nhân này, với tư cách là trợ lý Bộ trưởng Chiến tranh, có ý định xem việc sử dụng vũ khí hạt nhân như một công cụ để đạt được các mục tiêu mà Mỹ cho là cần thiết tại một số khu vực cụ thể.”
Theo Al Jazeera, chính Liên bang Nga cũng từng bị cáo buộc “khoe vũ khí hạt nhân” trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột Ukraine năm 2022, khi ông Putin đặt lực lượng răn đe hạt nhân của Moskva trong tình trạng báo động cao.