Ông Donald Trump phát biểu tại Akron, Ohio, Mỹ ngày 22/8. Ảnh: AFP/TTXVN |
Ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa Donald Trump dường như đang cân nhắc việc dịu giọng hơn về các quan điểm phản đối gay gắt người di cư, và có những động thái nhằm thu hút các cử tri thuộc cộng đồng thiểu số. Tuy nhiên, tỷ phú gây nhiều tranh cãi này vẫn kiên định với tuyên bố nếu đắc cử, sẽ xây dựng một bức tường ở biên giới phía nam của Mỹ với Mexico.
Trong bài phát biểu chấp nhận đề cử của đảng hồi tháng 7 vừa qua, ông Trump nhấn mạnh: “Chúng ta sẽ xây dựng một bức tường biên giới lớn để ngăn những kẻ nhập cư trái phép, ngăn các băng đảng và bạo lực, và ngăn ma túy tràn vào cộng đồng của chúng ta”.
Dù ý tưởng này bị giới chuyên gia đánh giá là vô dụng và phi thực tế, song dường như không gì có thể đủ sức ngăn ông Trump tiếp tục quan điểm của mình. Phát biểu trong một cuộc mít-tinh gần đây, ông nói: “Tôi sẽ xây một bức tường lớn nhất mà các bạn từng được nhìn thấy. Đó là một bức tường của Trump, một bức tường tuyệt đẹp”. Trên thực tế, tại biên giới với Mexico, Mỹ từng dựng lên rất nhiều chướng ngại vật và hàng rào ngăn cách, với chi phí lấy từ Đạo luật Hàng rào An ninh trị giá 2,4 tỷ USD được cựu Tổng thống George W. Bush phê chuẩn vào năm 2006.
Trong các chiến dịch vận động tranh cử, ông Trump từng nhiều lần đặt ra các câu hỏi kiểu như: “Ai sẽ chi trả cho bức tường đó?”, và chờ đợi đám đông ủng hộ hào hứng đáp lại “Mexico”. Donald Trump khẳng định với thành công từng có được khi là một ông trùm bất động sản, việc xây dựng bức tường như vậy hoàn toàn là điều khả thi, song thực tế cho đến nay ông chưa hề cung cấp các chi tiết cụ thể liên quan đến kế hoạch này.
Biên giới Mỹ-Mexico dài 3.200 km, chạy ngang từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương, qua nhiều vùng đất khô cằn, khu vực dân cư thưa thớt cũng như các trung tâm đô thị dày đặc dân cư. Nhiều người cho rằng sau những tuyên bố ban đầu về việc xây dựng một hàng rào chạy suốt chiều dài biên giới, ứng cử viên này giờ có thể sẽ nói rằng thực ra họ chỉ cần xây dựng một hàng rào dài bằng nửa chiều dài biên giới, bởi địa hình đã đóng vai trò như một “hàng rào tự nhiên" từ trước đến nay ở biên giới này.
Tuy nhiên, cứ cho là chiều dài của hàng rào biên giới đã được xác định, vậy chiều cao thì sao? Ông Trump từng nhiều lần đề cập đến chiều cao của bức tường, song mỗi lần lại là một con số khác nhau, khi thì 10,5 m, 12 m, khi thì 17 m và thậm chí là 27 m. Khi giới quan chức Mexico khẳng định rằng quốc gia này không có ý định chi trả một đồng nào cho dự án viển vông này thì ông Trump nhanh chóng đáp trả: “Bức tường vừa mới cao thêm 3 m”.
Không chỉ vậy, ông Trump còn rất mơ hồ về chi phí xây dựng bức tường ngăn cách này. Con số mà ông đưa ra khi thì là 4 tỷ USD, sau đó là “6 hoặc 7 tỷ USD", và rồi “có lẽ là 8 tỷ” hay “10, hoặc 12 tỷ USD". Gần đây nhất, con số mà ông Trump “ấn định” là ở vào “khoảng 10 tỷ USD”.
Tuy nhiên, các kiến trúc sư và kỹ sư cho rằng chi phí này là thiếu thực tế, bởi nó mới chỉ là các dự toán ở mức tối thiểu. Kế hoạch xây dựng bức tường ngăn cách ở biên giới sẽ cần đến số lượng lớn các tấm bê tông cốt thép, nhiều vật liệu nặng, và đây sẽ là thách thức rất lớn về mặt hậu cần.
Người ta sẽ phải xây dựng các tuyến đường, các công trường để trộn bê tông và thuê rất nhiều nhân công làm việc trong vài năm. Bức tường này cũng sẽ cần những nền móng đủ sâu để có thể đảm bảo sự vững chắc và ngăn những người vượt biên đào đường hầm. Theo Todd Sternfeld- chuyên gia về xây dựng, một bức tường cao 12 m sử dụng hệ thống “cột trụ và ván khuôn” với móng sâu 3 m sẽ tiêu tốn tối thiểu 26 tỷ USD.
Tuy nhiên, ông Trump đã bác bỏ những con số này và viện dẫn Vạn lý Trường thành dài gần 21.000 km của Trung Quốc. Ông nói: “Họ không có cần trục. Họ không có trang thiết bị xây dựng hay máy xúc. Chúng ta chỉ cần một bức tường dài 1.600 km và chúng ta có đầy đủ vật liệu”.
Thực tế là Donald Trump đã không tính đến những yếu tố khác biệt then chốt khiến sự so sánh này trở nên vô cùng khập khiễng. Vạn lý Trường thành của Trung Quốc là một bức tường gồm nhiều phần, được xây dựng trong nhiều thế kỷ và có những tổn thất nghiêm trọng về mặt con người mà ngày nay không thể đong đếm nổi.
Không chỉ vậy, còn nhiều nguyên nhân khác khiến dự án xây dựng “Vạn lý Trường thành của Trump” - theo cách chính ứng cử viên của đảng Cộng hòa vẫn gọi - là điều khó khả thi. Ở miền nam nước Mỹ rộng lớn, các mảnh đất ở biên giới thường là tài sản tư nhân. Việc thu hồi đất để phục vụ kế hoạch xây dựng bức tường này sẽ đòi hỏi rất nhiều thủ tục giải tỏa và nhức nhối về pháp lý.
Không chỉ vậy, sông Rio Grande, chia cắt giữa Mexico và bang Texas của Mỹ, cũng là một trở ngại lớn khác. Luật pháp Mỹ cấm các hoạt động xây dựng có thể ảnh hưởng tới dòng chảy và nỗ lực ngăn chặn lũ lụt hay can thiệp vào việc chia sẻ các nguồn tài nguyên. Hiện trong khu vực cũng đang có hiệp ước cấm các quốc gia thay đổi dòng chảy các con sông đa quốc gia.
Tuy nhiên, bên cạnh hàng loạt các rào cản nêu trên, mục đích chính của bức tường này mới là vấn đề đặt ra nhiều dấu hỏi. Diễn viên hài John Oliver nói: “Nếu bạn xây một bức tường cao 10 m, tất cả những điều mà nó có thể làm được là tạo ra thị trường màu mỡ cho những cái thang cao 11 m”.
Giới chỉ trích cũng chỉ ra rằng những kẻ buôn ma túy đã tìm ra nhiều cách vận chuyển sản phẩm của chúng xuyên qua hoặc dưới các hàng rào cho dù kích cỡ của các hàng rào đó có như thế nào. Hơn nữa, theo một nghiên cứu của Trung tâm Pew Hispanic tiến hành năm 2006, gần một nửa số người nhập cư trái phép vào Mỹ thường đi qua các tuyến đường truyền thống, như sân bay trước khi thị thực hết hạn.