Hình ảnh cầu phao bắc qua sông Seym ở tỉnh Kursk của Liên bang Nga bị tấn công bởi vũ khí do Mỹ chế tạo. Ảnh cắt từ clip của Lực lượng tác chiến đặc biệt Ukraine đăng trên Telegram
Hai tuần sau cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào lãnh thổ Nga, các lực lượng của Moskva đã làm chậm bước tiến, khi chiến tuyến cứng rắn ở khu vực Kursk của Nga đang thiết lập giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến với những lợi ích chính trị lớn cho cả hai bên.
Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết sẽ có phản ứng quyết liệt đối với cuộc xâm nhập lãnh thổ Nga đầu tiên kể từ Thế chiến thứ hai. Nhưng cho đến nay phản ứng vẫn tập trung vào việc ngăn chặn cuộc xâm nhập, điều đó đặt ra câu hỏi liệu quân đội Nga có sẵn sàng đẩy lùi đối phương, hay họ đang cố tình tạo ra một cái bẫy ở Kursk.
Cuộc xâm nhập bất ngờ của quân đội Ukraine vào Kursk được cho là phơi bày những thất bại về tình báo trong quân đội Nga cũng như sự thiếu hụt lực lượng dự trữ sẵn sàng chiến đấu của Moskva trong một cuộc chiến diễn ra dọc theo mặt trận dài tới 1.000 km. Những thắng lợi nhanh chóng của Ukraine cũng làm đảo lộn nhận thức toàn cầu về một bước tiến chậm nhưng không thể ngăn cản của Nga hướng tới chiến thắng trong một cuộc chiến tiêu hao.
Tuy nhiên, theo tờ New York Times, rõ ràng cuộc chiến ở khu vực biên giới của Nga chỉ mới ở giai đoạn đầu và khi tốc độ xâm nhập Kursk bị chậm lại, Moskva đang có thời gian để điều chỉnh phản ứng của mình. Các nhà phân tích cho biết, thay vì làm suy yếu khả năng nắm giữ quyền lực của Điện Kremlin, cuộc xâm nhập của Ukraine cuối cùng có thể lại khiến ông Putin tập hợp được nhiều sự ủng hộ hơn.
Kursk có thể trở thành cái bẫy
Tatiana Stanovaya, một nhà khoa học chính trị người Nga, viết trên mạng xã hội hôm 21/8 rằng cuộc xâm nhập Kursk “chắc chắn là một đòn giáng mạnh vào danh tiếng của Điện Kremlin”. Nhưng “nó khó có thể gây ra sự gia tăng đáng kể về sự bất mãn xã hội hoặc chính trị trong dân chúng, cũng như sẽ không dẫn đến một cuộc nổi dậy của giới tinh hoa”.
Về mặt quân sự, từ góc nhìn của Nga, nước cờ của Kiev lại làm suy yếu hơn nữa lực lượng vốn hạn chế của Ukraine, giúp Nga giành được lợi ích ở các khu vực khác trên mặt trận. Các nhà phân tích quân sự Nga cho rằng điều đó có thể biến chiến thắng chính trị ngắn hạn của Tổng thống Volodymyr Zelensky thành một thất bại chiến lược.
Các nhà phân tích lưu ý rằng sau những đánh giá ban đầu rằng đây là một cuộc tấn công quân sự xuất sắc, chiến dịch Kursk có thể trở thành một cái bẫy đối với quân đội Ukraine.
Vasily Kashin, nhà khoa học chính trị tại Trường Kinh tế Cao cấp ở Moskva, cho biết: “Cuộc xâm nhập Kursk chỉ đơn thuần mở rộng và kéo dài một cuộc chiến tranh tiêu hao, trong đó Nga có lợi thế về tài nguyên”.
Các nhà phân tích cho rằng, trong các lựa chọn, giới tướng lĩnh Nga đang cố gắng tập hợp một lực lượng mới áp đảo để đè bẹp “đầu cầu” của Ukraine ở Kursk hoặc sử dụng lợi thế về hàng không và pháo binh để dồn lực lượng này dần dần vào tình trạng thoái lui.
Cả hai chiến lược này có thể mất hàng tuần, thậm chí hàng tháng để thực hiện và sẽ gây thiệt hại cho các khu vực khác của mặt trận, phản ánh thực tế của một cuộc chiến mà không bên nào có đủ nguồn lực để buộc đối thủ của mình phải kết thúc giao tranh.
Bản thân Tổng thống Putin cũng đưa ra rất ít gợi ý về chiến lược của mình. Hôm 21/8, ông đi tham quan một nhà máy sản xuất kẹo, kiểm tra các gói kẹo táo không đường. Khung cảnh yên bình đó trái ngược hoàn toàn với những ngày đầu Kursk bị xâm nhập, khi ông Putin tuyên bố sẽ có phản ứng quyết đoán.
Bức ảnh do truyền thông nhà nước Nga công bố cho thấy Tổng thống Putin đến thăm một trang trại ở vùng Bắc Kavkaz ngày 21/8/2024.
Các nhà phân tích vẫn đang đánh giá lý do các lực lượng Nga lại ở trong tình trạng thiếu chuẩn bị như vậy vào ngày 6/8, khi các đơn vị Ukraine tràn qua biên giới mà không bị phát hiện. Họ đè bẹp những đơn vị lính nghĩa vụ Nga thiếu kinh nghiệm và được trang bị kém được gửi đến tiếp viện, rồi tiến sâu hàng chục kilomet vào lãnh thổ Nga.
Một số nhà phân tích tin rằng bộ chỉ huy Nga không đưa lực lượng mạnh tới khu vực này vì nơi đây thiếu giá trị quân sự rõ ràng. Dmitry Kuznets, một nhà phân tích quân sự của hãng tin độc lập Meduza (Nga), cho biết: “Cuộc tấn công [của Ukraine] đã đánh vào sự trống rỗng”.
Nguy cơ lợi ích ngắn hạn, thất bại chiến lược với Kiev
Sau tuần giao tranh đầu tiên, Ukraine tuyên bố kiểm soát khoảng 600 km2 lãnh thổ Nga và đã bắt giữ hàng trăm tù binh.
Nhưng khi nguồn cung cấp của Ukraine trở nên căng thẳng và khi Nga thêm quân tiếp viện, tốc độ tiến quân đã giảm đáng kể trong tuần thứ hai. Hầu hết các nhà phân tích quân sự tin rằng Ukraine không còn đe dọa bất kỳ mục tiêu chiến lược nào của Nga, như nhà máy hạt nhân Kursk hay thủ phủ của tỉnh.
Những nhà phân tích này tin rằng Nga hiện đã tập trung đủ lực lượng ở Kursk để có thể tiêu diệt phần lớn quân xâm nhập theo cùng một kiểu chiến thuật như ở các mặt trận khác của cuộc xung đột.
Ông Kuznets cho biết, để chống lại sự xâm nhập, bộ chỉ huy Nga đã dựa vào sự kết hợp của lính nghĩa vụ, tình nguyện viên từ các đơn vị được thành lập ở hậu phương và các đơn vị có kinh nghiệm được lựa chọn cẩn thận từ các khu vực tương đối yên tĩnh của mặt trận ở Ukraine. Chẳng hạn, Thủy quân lục chiến Hạm đội Biển Đen của Nga đã được chuyển đến Kursk từ vùng Kherson của Ukraine.
Nhà phân tích quân sự Nga, Valery Shiriaev, nói với hãng tin độc lập Newsroom rằng các bộ phận khác của lực lượng phản ứng Kursk ban đầu đã được rút từ các khu vực Zaporizhzhia và Kharkiv của Ukraine, nơi mặt trận hầu như không thay đổi trong nhiều tuần.
Chính quyền Nga đã gián tiếp thừa nhận rằng cuộc chiến nhằm đẩy lùi người Ukraine có thể mất vài tuần hoặc thậm chí vài tháng khi đưa ra ý tưởng rằng những người tị nạn từ Kursk sẽ được hỗ trợ tài chính để tái định cư ở các khu vực khác của Nga.
Xem video Liên bang Nga gửi viện trợ cho cư dân tỉnh Kursk được sơ tán đến các khu vực an toàn sau cuộc tấn công xuyên biên giới quy mô lớn của quân đội Ukraine vào ngày 6/8/2024. Nguồn: Reuters
Nhà khoa học chính trị Kashin đánh giá: “Nếu Ukraine hy vọng rằng cú sốc từ cuộc tấn công sẽ khiến người Nga mất niềm tin vào triển vọng của cuộc chiến, thì điều này đã không xảy ra. Nhiều khả năng nó sẽ dẫn đến sự tức giận và chấp nhận rằng chiến tranh là không thể tránh khỏi”.
Trong quá trình tập hợp một lực lượng phản ứng ở Kursk, bộ chỉ huy quân sự Nga cho đến nay cơ bản vẫn giữ nguyên mặt trận tại Ukraine. Theo các nhà phân tích, không có đơn vị nào hiện đang chiến đấu ở Kursk được rút từ khu vực Donetsk, miền Đông Ukraine, nơi Nga đang tăng cường tấn công.
Kể từ khi nổ ra diễn biến ở Kursk, lực lượng Nga vẫn tăng tốc tiến công vào thành trì chiến lược Pokrovsk ở Donetsk. Trong những ngày gần đây, họ cũng đã giành được nhiều thắng lợi ở các khu vực khác tại miền Đông Ukraine.
Mặc dù tác động lâu dài của cuộc xâm nhập Kursk vẫn chưa rõ ràng, nhưng có một điều chắc chắn là nó đã kéo dài mặt trận thêm 90km hoặc hơn trong tương lai gần, buộc cả hai bên phải dàn trải lực lượng vốn đã hạn chế của mình hơn nữa.
Các nhà phân tích Nga cho biết cuối cùng, việc mở rộng cuộc chiến sang các khu vực mới theo thời gian sẽ có lợi cho bên có nguồn lực lớn hơn. Với dân số gấp ba và cơ sở công nghiệp lớn hơn, bên đó vẫn là Nga.