Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga ở Alaska: Khi trật tự thế giới cũ 'rạn nứt'

Theo nhận định của chuyên gia Timofey Bordachev, Giám đốc Chương trình thuộc Câu lạc bộ Valdai, với kênh RT (Nga) ngày 18/8, cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Alaska, dù không có một thỏa thuận cụ thể nào được ký kết, vẫn được giới chuyên gia đánh giá là một trong những sự kiện ngoại giao mang tính bước ngoặt. Cuộc gặp này không chỉ là một chiến thắng ngoại giao quan trọng của Nga mà còn là một bước chuyển mình của cả trật tự thế giới.

Chuyên gia Bordachev cho rằng, cuộc gặp tại Alaska đã âm thầm chôn vùi học thuyết cũ của Mỹ về việc "cô lập và thất bại chiến lược" Nga. Trong nhiều thập kỷ, bất kỳ quốc gia nào dám đi ngược lại chính sách này đều có nguy cơ bị tẩy chay. Tuy nhiên, hệ thống đó đã xuất hiện những vết nứt, không phải vì thiện chí của Mỹ mà do áp lực từ Nga, từ "đa số toàn cầu" và từ chính những vấn đề nội bộ tại Mỹ. Việc chính quyền Trump thay đổi cách tiếp cận đã tạo tiền đề cho hội nghị thượng đỉnh này, đồng thời chứng minh rằng một nền tảng đối thoại mới đang được hình thành.

Nền tảng mới cho đối thoại

Sau cuộc gặp tại Alaska, một số người đã nói về sự "hồi sinh" trong quan hệ Nga - Mỹ. Tuy nhiên, theo chuyên gia Bordachev, không có gì để khôi phục. Mối quan hệ trước năm 2022 được định hình bởi sự sụp đổ của Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh và không thể tái tạo.

Thay vào đó, đối thoại sẽ ổn định dựa trên những điều kiện mới. Cốt lõi của điều này là sự thừa nhận rằng Nga không thể bị gạt ra khỏi hệ thống quốc tế. Điều này đồng nghĩa với việc những bất đồng, dù gay gắt đến đâu, về nguyên tắc vẫn có thể được giải quyết. Cuộc cạnh tranh giữa hai cường quốc sẽ vẫn khốc liệt, đặc biệt là về vấn đề Ukraine. Nhưng sau hội nghị thượng đỉnh, việc phương Tây từ chối thừa nhận lợi ích của Nga không còn là một rào cản không thể vượt qua.

Nếu cuộc gặp tại Alaska được xem là một chiến thắng ngoại giao của Nga, thì đối với Tổng thống Trump, nó mang lại một chiến thắng không kém phần giá trị: một chiến thắng trong nước. Tại Mỹ, quan hệ với Nga đã trở thành một trọng tâm của cuộc đấu tranh chính trị nội bộ. Một phe ủng hộ sự linh hoạt, trong khi phe còn lại khăng khăng duy trì độc quyền tư tưởng. Tổng thống Trump thuộc phe đầu tiên và cần một thành công rõ ràng để chứng minh với những người chỉ trích.

Cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Putin đã mang lại điều đó. Ông Trump đã củng cố vị thế của mình trong nước, cho thấy ông có thể đàm phán trực tiếp với Nga mà không cần phải thông qua Tây Âu. Chính sách đối ngoại luôn quan trọng hơn ở Nga, còn chính trị nội địa quan trọng hơn ở Mỹ. Mỗi nhà lãnh đạo đều đạt được những gì mình cần. Ông Putin đã thuyết phục được đối thủ hùng mạnh nhất thế giới hướng tới đối thoại, trong khi ông Trump có thêm "vũ khí" trong cuộc chiến chính trị nội bộ của mình.

Giờ đây, khi mối quan hệ song phương Nga - Mỹ đã được ổn định, sự cạnh tranh giữa hai cường quốc này bước vào một giai đoạn mới. Nó sẽ vẫn gay gắt nhưng hội nghị thượng đỉnh tại Alaska đã chứng minh một điều: Nga không thể bị đánh bại hay gạt ra ngoài lề.

Thế giới không quan tâm đến sự sụp đổ của bất kỳ cường quốc nào. Điều thế giới cần là sự ổn định, và sự thừa nhận rằng trật tự toàn cầu không thể tồn tại nếu thiếu Moskva. Theo chuyên gia Bordachev, cuộc gặp tại Alaska không phải là hòa bình cuối cùng. Nhưng đó là một chiến thắng, cho cả hai bên. Nhìn chung, kết quả này cho thấy hội nghị thượng đỉnh không phải là một kết thúc mà là chương mở đầu cho một cuộc cạnh tranh mới, khó lường.