Chuyên gia Nga đánh giá kết quả và tác động của hội nghị thượng đỉnh tại Alaska

Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ sau nhiều năm, diễn ra tại Alaska, đã không có những tuyên bố chung đột phá. Tuy nhiên, những diễn biến sau đó cho thấy cuộc gặp này không hề "lặng sóng". Theo báo Vedomosti (Nga) ngày 18/8, sự kiện đã tạo ra một làn sóng ngầm, định hình lại cục diện chính trị và kinh tế toàn cầu, đặt các đối tác truyền thống của Mỹ như châu Âu và đặc biệt là Ukraine vào một tình thế hết sức nhạy cảm.

Sau cuộc gặp lịch sử, Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky đã gấp rút đến Mỹ vào ngày 18/8. Không chỉ có ông, theo tờ Politico, một phái đoàn cấp cao của châu Âu cũng tới thủ đô của Mỹ để tham gia đàm phán với Tổng thống Donald Trump, bao gồm Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni và Tổng thư ký NATO Mark Rutte. Tờ Bild (Đức) tiết lộ, ông Trump sẽ có các cuộc gặp riêng với từng nhà lãnh đạo.

Vedomosti lưu ý, kế hoạch ngoại giao khẩn cấp trên cho thấy Washington đang tạo áp lực lớn lên các đồng minh. Vấn đề "loại châu Âu khỏi tiến trình hòa bình" đã không xảy ra như lo ngại. Thay vào đó, cả Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đều kêu gọi các nhà lãnh đạo châu Âu chủ động hơn trong các nỗ lực hướng tới hòa bình.

Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Artyom Sokolov tại Viện Nghiên cứu châu Âu, Đại học Quốc gia Quan hệ Quốc tế Moskva, các dự thảo thỏa thuận giữa Nga và Mỹ hiện tại vẫn "không thể chấp nhận được" với châu Âu vì chúng buộc phải tính đến lợi ích của Moskva. Ông Sokolov cho rằng, trong hơn ba năm rưỡi qua, chính sách duy nhất của châu Âu đối với Nga là nhằm gây ra một "thất bại chiến lược và thay đổi chính trị nội bộ ở nước này". Dù vậy, chuyên gia Sokolov lập luận rằng châu Âu khó có thể tiếp tục hỗ trợ Ukraine nếu không có sự giúp đỡ từ Mỹ.

Pavel Koshkin, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Mỹ và Canada thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, lại cho rằng kết quả của hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga khá dễ đoán vì ông cho rằng các thỏa thuận thực sự quan trọng hiện đang được giữ bí mật, bao gồm cả việc tránh tổn hại đến danh tiếng, vì chúng liên quan đến các nhượng bộ chung.

Về phần mình, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Toàn diện châu Âu và Quốc tế, Trường Kinh tế Cao cấp có trụ sở ở Moskva, ông Dmitry Suslov, hội nghị thượng đỉnh tại Alaska đã đạt được một "sự hội tụ lớn liên quan đến lập trường giữa Nga và Mỹ về mô hình giải quyết" cuộc xung đột (ở Ukraine), đây là kết quả cốt lõi của hội nghị. Ông Suslov tin rằng quyết định của Tổng thống Trump thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình cuối cùng chính là kết quả then chốt. 

Trong bối cảnh đó, nhà phân tích chính trị người Nga Vladimir Vasilyev nhận định, Tổng thống Ukraine Zelensky thực tế đã từ chối nhượng lại một phần khu vực Donbass, và đây chính là lý do vì sao Tổng thống Mỹ mời ông Zelensky tới Washington, D.C. Ông Vasilyev nhấn mạnh rằng châu Âu hiện không còn lựa chọn nào khác ngoài việc công khai lên tiếng ủng hộ Kiev.

Những diễn biến chính trị trên ngay lập tức tác động đến thị trường tài chính. Theo tờ Rossiyskaya Gazeta (Nga), trong khi đồng rúp duy trì ổn định, thị trường chứng khoán lại có phản ứng khá im ắng. Các chuyên gia tin rằng thị trường đang chờ đợi thêm những tín hiệu rõ ràng hơn sau hội nghị thượng đỉnh.

Alexander Potavin, nhà phân tích tại Finam, nhận định rằng tình hình thị trường có thể vẫn không thay đổi trong những tuần và tháng tới. Ông cảnh báo rằng "việc bình thường hóa thương mại quốc tế" là rất quan trọng đối với Nga, và đồng rúp có thể dần suy yếu, với tỷ giá USD/rúp dao động về mức 80 đến 84 rúp đổi 1 đô la Mỹ trong vài tháng tới.

Tuy nhiên, nếu những cuộc đàm phán diễn ra tích cực và các bên đồng ý về những điều khoản phù hợp, đồng rúp có thể nhận được sự hỗ trợ và tăng giá nhẹ. Theo ông Potavin, đây sẽ là một phản ứng mang tính "cảm xúc".

Tình hình này phần nào được giải thích bởi quan điểm của ông Pavel Seleznyov, Trưởng khoa Quan hệ Kinh tế Quốc tế tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Nga. Ông Seleznyov cho rằng, kết quả ban đầu từ cuộc gặp ở Alaska cho thấy Tổng thống Trump đã sẵn sàng từ bỏ chính sách "bài Nga" nhằm gây sức ép kinh tế. Chuyên gia Seleznyov giải thích rằng "chính sách bài Nga" đã cạn kiệt lợi ích chính trị và nỗ lực "sử dụng Ukraine như một vũ khí chống lại Nga đã thất bại".

Thay vào đó, ông Trump đang chuẩn bị cho một cuộc "tái công nghiệp hóa nước Mỹ", tập trung vào việc áp thuế lên các đối tác thương mại lớn. Chuyên gia Seleznyov kết luận rằng, sự hợp tác với Nga sẽ mang lại "cơ hội bổ sung hàng nghìn tỷ USD vào vốn hóa của nền kinh tế Mỹ", một lợi ích rõ ràng hơn nhiều so với việc duy trì các chính sách gây căng thẳng trước đó.

Có thể thấy hội nghị thượng đỉnh Alaska không phải là một sự kiện của những tuyên bố lớn, nhưng lại là một bước ngoặt về chiến lược. Nó cho thấy một sự thay đổi cơ bản trong cách Washington tiếp cận cuộc xung đột, đặt lợi ích kinh tế quốc gia lên trên các cam kết chính trị truyền thống. Điều này buộc các đồng minh châu Âu và Ukraine phải xem xét lại toàn bộ chiến lược của mình và đối mặt với một thực tế mới.