Khu phân giới giữa hai vùng lãnh thổ Bắc và Nam Cyprus. Ảnh: haydibreh.com |
Lãnh sự Danh dự Việt Nam tại thành phố Lemassos, ông Georges On.Christophides vừa đưa ra lời giới thiệu trên, vừa lái xe đưa chúng tôi đến sát khu vực Ranh giới Xanh (Green line), đường giới tuyến tạm thời do Phái bộ gìn giữ Hòa bình Liên hiệp quốc (UNFICYP) quản lý, phân định hai miền lãnh thổ Bắc – Nam Síp cắt ngang Thủ đô Nicosia.
Trước khi có dịp được đặt chân đến đảo quốc Cộng hòa Síp, tất cả những gì mà tôi biết về đất nước nhỏ bé này chỉ gói gọn trong vở diễn nổi tiếng "Hòn đảo Thần Vệ Nữ" được các nghệ sĩ Việt Nam trình diễn vào những năm 70 - 80 của thế kỷ trước.
Không phải là một quốc đảo lớn, thế nhưng, vùng đất này luôn có sức hấp dẫn khó tả nhờ vào những bờ biển trải dài mênh mang, khí hậu tuyệt đối trong lành, những huyền tích lịch sử, tâm hồn lãng mạn của con người và cả ở vị trí địa chính trị rất nhạy cảm phía Đông Địa Trung Hải.
Trong cơn mưa lạnh cuối chiều, chầm chậm vượt qua những những bức tường bê tông dích dắc, xù xì, những chồng lốp xe cũ và những khối rơm lớn chằng thép gai được dùng như vật cản, chiếc xe của chúng tôi dừng hẳn lại ở giữa khu vực trung lập, nơi chỉ cách vài chục mét ở phía bên kia là trạm kiểm soát có gắn tấm biển với hàng chữ cỡ lớn “Cộng hòa Thổ Bắc Síp - Cho mãi mãi”.
Dường như, từ trong khoảng tối đen kia có những con mắt đang dõi theo dò xét và cả những mũi súng rê theo từng chuyển động của chúng tôi. Những xác xe ô tô cũ, những vết đạn lỗ chỗ trên những bức tường ám khói súng ở khu phân giới làm tất cả chúng tôi cảm nhận rõ hơn bao giờ hết không khí của chiến tranh, của lửa đạn và của sự chia cắt, mất mát ở ngay tại thủ đô của một quốc gia thành viên EU.
Tại những con phố nhỏ thông giữa hai khu vực, bất chấp vẻ đẹp cổ kính, người ta đã dùng những thùng phuy lớn, những xác xe ô tô tải cỡ lớn chặn kín đi kèm với những bó dây thép gai bùng nhùng như những vết chặt, chém vào cảnh quan.
Dù giành được độc lập từ tay thực dân Anh vào năm 1960, nhưng từ đó đến nay, tình hình nội trị trên quốc đảo Síp chưa bao giờ ổn định. Trên thực tế, từ năm 1974, đảo quốc Síp đã bị chia cắt thành hai miền lãnh thổ ở khu vực Bắc -Nam đảo với mâu thuẫn cao độ giữa hai cộng đồng dân là người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ và người Síp gốc Hy Lạp.
Đến năm 1983, với sự trợ giúp từ bên ngoài, cộng đồng người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ đơn phương thành lập nước “Cộng hòa Thổ Bắc Síp” làm đối trọng với Cộng hòa Síp (Nam Síp), vốn chính thức được Liên hiệp quốc và cộng đồng quốc tế công nhận.
Vấn đề Síp đã trở thành một câu hỏi nhức nhối không chỉ của châu Âu mà của cả thế giới. Mặc cho những nỗ lực của Liên hiệp quốc và cộng đồng quốc tế, các cuộc đàm phán giữa đại diện hai cộng đồng người Síp ở hai miền đều không mang lại kết quả đáng kể nào cho tương lai thống nhất của quốc đảo Síp.
Với sự tăng cường hiện diện của quân đội nước ngoài, nguy cơ xung đột, chiến tranh vẫn hiện hữu âm ỉ trong lòng quốc đảo Síp, vốn được coi là nơi sinh ra Thần Vệ nữ Aphrodite với vẻ đẹp hoàn mỹ theo thần thoại Hy Lạp.
Tâm sự với chúng tôi, giọng ông Christophides trầm xuống “Dù việc đi lại của người dân giữa hai miền Bắc – Nam vẫn được duy trì có điều kiện nhưng sâu trong trái tim chúng tôi, vẫn có một vết thương chia cắt. Có lẽ hơn ai hết, các bạn Việt Nam hiểu nỗi đau dai dẳng này của nhân dân Síp từ hơn 30 năm qua”.