Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp tại Busan, Hàn Quốc ngày 30/10/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo SCMP, quyết định của Chính phủ Mỹ tạm ngừng thu phí cảng đối với các tàu do Trung Quốc xây dựng, sở hữu hoặc vận hành kể từ ngày 10/11 đã tạo ra làn sóng phản ứng trái chiều tại Washington, khi giới chính trị chỉ trích động thái này làm suy yếu lập trường cứng rắn với Bắc Kinh, trong khi doanh nghiệp vận tải lại coi đây là cơ hội giảm chi phí và thúc đẩy thương mại toàn cầu.
Các nghị sĩ Dân chủ và giới phân tích cho rằng việc tạm dừng thu phí đi ngược lại cam kết của Tổng thống Donald Trump về bảo vệ ngành hàng hải trong nước. Ông Hunter Stires, cựu cố vấn của Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelan, nhận định đây là một sai lầm chiến lược nghiêm trọng, cho rằng quyết định này thực chất là hành động nhượng bộ.
Trong thư gửi Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer, hai nghị sĩ Dân chủ Raja Krishnamoorthi và John Garamendi cảnh báo rằng việc tạm ngừng thu phí là một bước lùi trong nỗ lực tái thiết ngành hàng hải Mỹ. Họ khẳng định các biện pháp theo Mục 301 của luật thương mại Mỹ không nên được sử dụng như công cụ mặc cả trong đàm phán với Trung Quốc.
Các tổ chức lao động lớn, gồm United Steelworkers và International Brotherhood of Boilermakers, cũng ra tuyên bố chung bày tỏ sự thất vọng, cho rằng quyết định này khiến công nhân và nhà máy đóng tàu Mỹ tiếp tục chịu thiệt, trong khi Trung Quốc vẫn được hưởng lợi từ chính sách trợ cấp và cạnh tranh không công bằng.
Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp vận tải biển lại đón nhận quyết định này như một tín hiệu tích cực. Phòng Vận tải Biển Mỹ (CSA) cho rằng tạm ngừng thu phí sẽ giúp ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu, giảm chi phí cho người tiêu dùng và tránh biến ngành hàng hải thành một “con tốt” trong các cuộc chiến thương mại. Nhóm này cũng đề xuất chính phủ xem xét hoàn trả các khoản phí đã thu từ ngày 14/10 đến trước khi chính sách đình chỉ có hiệu lực.
Phí cảng 50 USD mỗi tấn được áp dụng từ giữa tháng 10, sau một cuộc điều tra kết luận Trung Quốc chiếm ưu thế trong ngành đóng tàu toàn cầu nhờ các khoản trợ cấp quy mô lớn và chính sách bảo hộ. Bắc Kinh đáp trả bằng cách áp thuế tương tự đối với tàu treo cờ Mỹ, nhưng sau đó đã hủy bỏ các biện pháp này trong khuôn khổ thỏa thuận thương mại giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đạt được tại Hàn Quốc vào tháng 10 vừa rồi.
Quyết định mới của Chính quyền Tổng thống Trump được Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ công bố chỉ sau một ngày tham vấn công chúng, cho thấy sự cấp bách trong việc duy trì ổn định thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trong khi giới chính trị cảnh báo nguy cơ Mỹ mất đòn bẩy chiến lược trước Bắc Kinh, các doanh nghiệp lại coi đây là bước đi cần thiết giúp giảm bớt sức ép chi phí trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn đang phục hồi sau nhiều biến động.