Thanh Hóa phát huy hiệu quả Nghị định 67

"Chắp cánh" cho ngư dân vươn khơi, bám biển

Tính đến hết tháng 12/2017, tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt danh sách 58/94 chủ tàu đủ điều kiện đóng mới tàu cá, tàu dịch vụ khai thác hải sản xa bờ; trong đó có 17 tàu dịch vụ hậu cần và 41 tàu khai thác. Trong số này đã có 50/58 tàu hoàn thành đóng mới đi vào hoạt động (23 tàu vỏ thép, 27 tàu vỏ gỗ) với 17 tàu dịch vụ hậu cần, 33 tàu khai thác hải sản.

Đến nay tại Thanh Hóa, các Ngân hàng thương mại đã ký hợp đồng tín dụng với 58 chủ tàu để đóng mới 58 tàu, gồm 23 tàu vỏ thép và 35 tàu vỏ gỗ với tổng số tiền cam kết cho vay theo hợp đồng tín dụng là 653,3 tỷ đồng và đã giải ngân 621,4 tỷ đồng, doanh số thu nợ đạt 16 tỷ đồng. Hiện các Ngân hàng thương mại đã ký hợp đồng cho vay vốn lưu động cho 23 chủ tàu với tổng số tiền 20 tỷ đồng và đã giải ngân được 19,46 tỷ đồng.

Các tàu tổ chức sản xuất theo Tổ đoàn kết, ngoài khai thác ở ngư trường truyền thống, còn mở rộng khai thác ở ngư trường miền Trung, miền Nam và vùng biển xa đạt hiệu quả cao. Nhờ đó, các chủ tàu đã bắt đầu trả nợ lãi và vốn vay đóng mới tàu cá theo tiến độ cho ngân hàng.

Theo đánh giá của nhiều ngư dân có tàu đóng mới theo Nghị định 67, kết quả sau mỗi chuyến biển cho thấy phương tiện đóng theo Nghị đinh 67 hiệu quả kinh tế khá hơn so với các đội tàu truyền thống của địa phương; các phương tiện đảm bảo tính an toàn cao cho người và tài sản.

Các ngư dân cho biết, tàu vỏ sắt có rất nhiều ưu điểm vượt trội so với tàu vỏ gỗ về độ an toàn, di chuyển rất nhanh, khoang rộng chứa được nhiều ngư cụ, nguyên liệu bảo quản, vật dụng sinh hoạt, được thiết kế hiện đại từ hệ thống buồng lái, đèn chụp đến cần cẩu đều hoạt động tốt... nên có thể đánh bắt xa bờ cả tháng trên biển và hiệu quả đánh bắt cao.

Là một ngư dân được vay vốn đóng tàu theo Nghị định 67, ông Trịnh Văn Hùng (xã Hòa Lộc, huyện Hậu Lộc) cho biết: "Nhờ nguồn vốn tín dụng ưu đãi theo Nghị định 67, sự hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời của các ngành chức năng, gia đình tôi đã thực hiện được ước mong đóng được con tàu công suất lớn, đủ điều kiện vươn khơi bám biển.

Chiếc tàu vỏ gỗ TH 93888 TS có chiều dài 25,68m, rộng 6,2m, cao 2,8m, tổng giá trị 11,6 tỷ đồng, được trang bị nhiều thiết bị hiện đại, có thể tham gia đánh bắt xa bờ dài ngày trên biển. Sau mỗi chuyến biển, trừ các chi phí, tàu đem về lợi nhuận từ 100 - 200 triệu đồng/chuyến. Cứ đà này, gia đình tôi sẽ sớm có tiền trả nợ lãi và vốn vay đóng mới tàu cá theo tiến độ cho ngân hàng và phát triển kinh tế gia đình".

Còn anh Nguyễn Văn Xuyên (thôn Thắng Phúc, xã Ngư Lộc), chủ tàu cá TH-91676-TS cho biết, gia đình anh đầu tư đóng tàu gỗ theo Nghị định 67 với tổng số tiền 14,3 tỷ đồng, được hỗ trợ vay vốn 10 tỷ đồng. Trên tàu có đủ trang thiết bị hiện đại như: máy dò ngang Koden, máy định vị định dạng, máy dò đứng... đã giúp tàu cá của gia đình có những chuyến ra khơi hiệu quả, tàu về đầy ắp cá tôm. Tổng thu nhập trong năm 2017, sau khi trừ chi phí đem về cho gia đình anh từ 2 - 3 tỷ đồng lãi ròng.

Trong 3 năm thực hiện chính sách bảo hiểm, tỉnh Thanh Hóa có 1.313 tàu cá mua bảo hiểm thân tàu, trang thiết bị, ngư lưới cụ, 10.215 thuyền viên tàu cá mua bảo hiểm tai nạn thuyền viên. Tỉnh cũng đã hỗ trợ chi phí vận chuyển hàng hóa cho 571 chuyến với tổng số tiền 24,32 tỷ đồng. Riêng năm 2017, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa phối hợp với Sở Tài chính thẩm định hồ sơ hỗ trợ chi phí vận chuyển hàng hóa cho các tàu dịch vụ hậu cần khai thác hải sản xa bờ và đang trình UBND tỉnh xem xét phê duyệt hỗ trợ 3 quý (I,II,III) cho 237 chuyến biển với tổng số tiền 10,54 tỷ đồng.

Theo chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam và quy hoạch phát triển nghề cá của địa phương, đến năm 2025, Thanh Hóa sẽ phát triển nghề khai thác hải sản theo hướng giảm dần tỷ trọng khai thác gần bờ, đầu tư phát triển tàu có công suất lớn đánh bắt xa bờ vì thế việc đóng mới, cải hoán tàu nhỏ thành tàu có công suất lớn đang được đông đảo ngư dân hưởng ứng.

Tỉnh Thanh Hóa hiện có 1.783 tàu có công suất 90CV trở lên (chiếm 26,2% tổng số tàu cá). Để nâng cao hiệu quả kinh tế khai thác hải sản, thời gian qua tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo tổ chức khai thác hải sản theo hướng tập trung thành các tổ đội, Tổ đoàn kết trên biển; ứng dụng máy dò ngang Sonar, định vị vệ tinh; tổ chức đào tạo, cấp chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng… cho các tàu khai thác xa bờ; xây dựng cơ sở dữ liệu tàu thuyền đánh bắt hải sản trên địa bàn tỉnh nhằm đưa công nghệ thông tin vào quản lý hoạt động khai thác.

Không chỉ chú trọng ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao trong hoạt động khai thác, việc bảo quản cá cũng được bà con lắp đặt hệ thống bảo quản sản phẩm hải sản sau thu hoạch bằng bọt xốp Polyuethane (PU), lót hầm tàu bằng inox... để nâng cao chất lượng sản phẩm sau khai thác và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, giúp tỷ lệ cá đạt chất lượng cao trên 90%.

Còn đó những nỗi lo

Theo đánh giá của bà Hoàng Thị Yến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thanh Hóa: Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước mang tính đột phá, đồng bộ, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng của đông đảo ngư dân, góp phần quan trọng phát triển ngành thủy sản theo hướng công nghiệp, hiện đại hóa và tái cơ cấu ngành thủy sản, phát triển bền vững.

Thực hiện Nghị định 67 đóng góp vào sự phát triển lớn mạnh của đội tàu khai thác hải sản xa bờ ở Thanh Hóa. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Nghị định 67 còn một số khó khăn, vướng mắc cần được khắc phục. Đó là các hạng mục đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước cho cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão, khu nuôi trồng thủy sản tập trung còn hạn chế, chưa đồng bộ. Nguồn vốn cho duy tu bảo dưỡng thấp nên hầu hết các công trình cơ sở hạ tầng nghề cá bị xuống cấp, quá tải.

Bên cạnh đó, do đây là lần đầu được triển khai đóng tàu vỏ thép nên ngư dân còn lúng túng trong việc lựa chọn cơ sở đóng tàu, tư vấn thiết kế. Công tác giám sát thi công, đăng kiểm còn thiếu về nguồn lực và yếu về trình độ. Trong giai đoạn đầu, ngư dân chưa quen, chưa nắm vững được đặc tính, quy trình vận hành, bảo dưỡng của tàu cá đóng mới theo Nghị định 67 nên việc tiếp thu kiến thức, kỹ năng sử dụng vận hành tàu vỏ thép, hiện đại còn hạn chế; một số chủ tàu chưa phát huy tính năng kỹ thuật của các trang thiết bị hiện đại được trang bị trên tàu trong quá trình hoạt động trên biển...

Liên quan đến chính sách tín dụng, một số chủ tàu chưa cung cấp kịp thời, đầy đủ hồ sơ theo quy định về vay vốn theo Nghị định 67 cho Ngân hàng. Việc cung cấp hồ sơ của các chủ tàu kéo dài do các chủ tàu có tâm lý làm sau để quan sát hiệu quả của người làm trước và trong quá trình thẩm định các chủ tàu thường thay đổi các chi tiết trong thiết kế, thay đổi máy tàu khiến giá trị dự toán thay đổi và ngân hàng mất nhiều thời gian để hoàn thành thẩm định. Một số tàu hiện nay đã hết thời gian ân hạn, nhưng chưa thực hiện nghĩa vụ trả nợ đối với ngân hàng.

Nhiều chủ tàu khai thác có hiệu quả, nhưng không trả nợ khi đến kỳ trả nợ gốc, lãi. Trong quá trình hoạt động khai thác, trong năm 2017 một số tàu vỏ thép ở các huyện Hậu Lộc, Quảng Xương, Hoằng Hóa, Tĩnh Gia, thành phố Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa) bị trục trặc về máy phát điện và trang thiết bị khai thác, phải sửa chữa trong thời gian dài nên khai thác chưa hiệu quả.

UBND tỉnh Thanh Hóa đã kiến nghị, đề xuất các Bộ, ngành liên quan cần đánh giá tổng thể việc sử dụng các thiết kế mẫu tàu cá vỏ thép để có điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp; đồng thời hướng dẫn và quy định trách nhiệm của cơ sở đóng tàu, trách nhiệm của chủ tàu và các cơ quan giám sát, tư vấn trong việc đóng tàu.

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản, thời gian tới tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục duy trì việc hỗ trợ chính sách duy tu, sửa chữa định kỳ cho các tàu vỏ thép đóng mới theo Nghị định 67 và hỗ trợ chi phí vận chuyển hàng hóa cho các tàu dịch vụ hậu cần khai thác xa bờ có tổng công suất máy chính 400 CV trở lên đến hết năm 2020. 

Trong năm 2018, tỉnh tiếp tục hướng dẫn ngư dân sản xuất theo mô hình Tổ đoàn kết trên biển, tổ chức sản xuất theo mô hình liên kết sản xuất giữa khai thác, dịch vụ hậu cần trên biển và vận chuyển tiêu thụ sản phẩm để hỗ trợ ngư dân nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm khai thác, nâng cao hiệu quả đánh bắt; tiếp tục hướng dẫn chủ tàu trong việc duy tu, sửa chữa theo định kỳ, kịp thời phát hiện trục trặc, hỏng hóc đối với tàu vỏ thép để có biện pháp đảm bảo an toàn khi hoạt động.

Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn Thanh Hóa cũng sẽ phối hợp với Trung tâm Đăng kiểm tàu cá - Tổng cục Thủy sản thực hiện tốt công tác kiểm tra an toàn kỹ thuật tàu cá theo quy chế đăng kiểm tàu cá. Trên cơ sở hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh Thanh Hóa sẽ chỉ đạo các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh gia hạn nợ, kéo dài thời gian ân hạn đối với chủ tàu cá vỏ thép phải nằm bờ do hư hỏng, trục trặc.

Dù còn đó những khó khăn trong triển khai thực hiện Nghị định 67, song thành quả sau những chuyến biển bội thu đã khẳng định hiệu quả của chương trình. Trên những con tàu hiện đại, công suất lớn, ngư dân Thanh Hóa ngày càng tự tin vươn khơi bám biển để vừa khai thác hiệu quả trên các ngư trường, nâng cao đời sống ngư dân vừa góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.