Cánh đồng huyện Tân Hưng mùa lũ thấp năm 2023.
Thích ứng để phát triển bền vững
Tân Hưng là huyện đầu nguồn biên giới, thường xuyên chịu tác động bởi lũ, tuy nhưng trong giai đoạn hiện nay, biến đổi khí hậu khiến lũ không còn về nhiều. Đời sống của người dân Đồng Tháp Mười nói chung và Tân Hưng nói riêng bị ảnh hưởng.
Năm 2023 là năm lũ thấp. Theo người dân địa phương, những năm lũ lớn, mức nước ở giữa ruộng có thể cao quá đầu người lớn, nhưng vào giữa tháng 9/2023, nơi sâu nhất ở đây chỉ khoảng 5 tấc (50 cm). Thời điểm đó, mực nước lũ là 1m55, so với cùng kỳ năm 2022 thấp hơn 37cm. Đỉnh lũ cũng thấp hơn khoảng 40cm.
Nhiều năm gần đây, lũ về ít hoặc không về, nguồn lợi từ lũ ở nhiều nơi hầu như không có. Gia đình bà Võ Thị Kim Hai ở ấp Láng Sen, xã Vĩnh Đại làm nghề đan lợp và có 1,7 ha đất sản xuất. Những năm lũ về nhiều, cá đổ về ruộng, bà bán được gần 20 triệu đồng tiền cá. Thế nhưng mùa lũ vừa qua, bà hầu như không có thu nhập từ cá. Lũ thấp, lợp bán ra cũng không nhiều. Nếu như những năm nước lớn, gia đình bà bán gần 3.000 lợp, thì năm qua chỉ bán không đến 1.000 chiếc.
Chủ tịch UBND huyện Tân Hưng Huỳnh Thanh Hiền cho biết: Lũ nhỏ ảnh hưởng rất nhiều đến sản xuất kinh tế của huyện. Trong hoàn cảnh đó, chính quyền và người dân trong huyện phải tìm cách thích nghi.
Lũ không về, nhiều diện tích đồng ruộng không ngập nước, cỏ dại phát triển, mầm mống sâu bệnh không được rửa trôi; các dịch hại như chuột, ốc bươu vàng… phát triển. Ngành Nông nghiệp huyện khuyến cáo người dân vệ sinh đồng ruộng tốt, diệt chuột, ốc; chọn giống chất lượng đạt tiêu chuẩn; mật độ gieo sạ đúng theo khuyến cáo; áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật trong canh tác lúa, tùy từng đồng ruộng áp dụng để đạt hiệu quả cao nhất. Tập quán sản xuất của người dân dần thay đổi, từng bước ứng dụng công nghệ vào sản xuất, hướng tới nền nông nghiệp phát triển bền vững, không lệ thuộc nhiều vào thiên nhiên như trước.
Từ năm 2016, khi Đề án sản xuất lúa ứng dụng công nghệ cao được triển khai, Tân Hưng luôn là huyện đi đầu, thực hiện vượt chỉ tiêu diện tích lúa ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn. Tính đến tháng 4/2024, Tân Hưng có hơn 13.000ha lúa ứng dụng công nghệ cao, đạt trên 86% chỉ tiêu đề ra vào cuối năm 2025. Đây cũng là địa phương tiêu biểu trong thực hiện cánh đồng lớn. Trên địa bàn huyện có nhiều hợp tác xã hoạt động hiệu quả, mang lại lợi ích cho các thành viên.
“Với tinh thần đổi mới tư duy, dám nghĩ dám làm, Tân Hưng là một trong những địa phương dự kiến sẽ được chọn tham gia thực hiện Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”, Chủ tịch UBND huyện Tân Hưng Huỳnh Thanh Hiền thông tin.
Phát triển cây, con thích hợp với địa phương
Việc phát triển cây ăn trái, nuôi thủy sản tại vùng Đồng Tháp Mười giờ đây không còn lạ nữa vì việc chuyển đổi mang lại lợi ích về kinh tế cho nông dân. Tân Thạnh là huyện được quy hoạch có diện tích cây ăn trái lớn nhất Đồng Tháp Mười với 2 loại cây chủ lực là mít và sầu riêng. Theo kế hoạch phát triển cây ăn quả chủ lực tỉnh Long An đến năm 2025 và 2030, Tân Thạnh được quy hoạch 1.400ha mít, 300ha sầu riêng vào năm 2025.
Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Thạnh - Lê Phước Vẹn cho biết, năm 2023 diện tích đất trồng lúa chuyển sang trồng cây lâu năm tại huyện là trên 280ha (mít có 238,15ha; sầu riêng 38,36ha), nâng tổng diện tích mít trên toàn huyện lên khoảng trên 1.300ha, sầu riêng là trên 287ha. Diện tích mặt nước nuôi thủy sản của Tân Thạnh là trên 680ha, ổn định so với cùng kỳ, chủ yếu là cá tra giống, cá tra thương phẩm, ếch kết hợp cá, tôm thẻ chân trắng...
“Việc quy hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên địa bàn huyện dựa trên cơ sở ổn định sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân; phát huy tiềm năng, lợi thế các vùng sinh thái; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu... Đặc biệt, phải phù hợp với Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030. Huyện đang nỗ lực tổ chức lại sản xuất, hình thành các vùng cây ăn quả chủ lực tập trung, gắn với phát triển công nghệ chế biến và thị trường tiêu thụ…”, Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Thạnh nhấn mạnh.
Theo định hướng của tỉnh, để việc phát triển cây ăn quả trên địa bàn Long An hiệu quả và bền vững cần chú trọng gắn phát triển vùng trồng cây ăn quả với các cơ sở bảo quản, chế biến sản phẩm; thúc đẩy hình thành các chuỗi liên kết sản xuất cây ăn quả từ xây dựng vùng trồng đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm; phát triển hợp tác xã; xây dựng và quản lý thông tin, dữ liệu vùng nguyên liệu... Để làm được điều đó, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và địa phương, hướng đến mục tiêu “Phát triển bền vững cây ăn quả chủ lực; góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, tăng giá trị xuất khẩu, thúc đẩy cơ cấu lại ngành nông nghiệp, ổn định đời sống nhân dân, phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh khu vực nông thôn” (Kế hoạch phát triển cây ăn quả chủ lực tỉnh Long An đến năm 2025 và 2030)
Cải tạo Quốc lộ 62 để Đồng Tháp Mười "cất cánh"
Quốc lộ 62 là tuyến giao thông trọng điểm kết nối Long An với tỉnh Đồng Tháp, An Giang và nước bạn Campuchia. Sau gần 30 năm đưa vào sử dụng, Quốc lộ 62 dần xuống cấp, làm ảnh hưởng lớn đến việc thu hút doanh nghiệp về đầu tư vào khu kinh tế cửa khẩu, gây khó khăn cho người dân đi lại và vận chuyển hàng hóa.
Theo Chủ tịch Công đoàn Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tainan Việt Nam (xã Bình Hiệp, thị xã Kiến Tường) Đỗ Thị Bích Liên, khó khăn lớn nhất của công ty hiện tại là việc vận chuyển hàng hóa xuất khẩu thông qua Quốc lộ 62. Xe chở hàng xuất khẩu từ Kiến Tường lên Thành phố Hồ Chí Minh luôn phải dự phòng bao bì, đề phòng các thùng hàng bị móp, vỡ; cùng với đó là phát sinh chi phí do thời gian vận chuyển kéo dài vì đường xấu và hẹp.
Chị Đỗ Thị Bích Liên cho biết, đoạn đường từ Thành phố Hồ Chí Minh về đây bằng từ Thành phố Hồ Chí Minh về Vũng Tàu, nhưng chi phí vận chuyển cao hơn 5%. Nhiều khách hàng muốn xuống đánh giá, tham quan nhà máy song lại “ngại” Quốc lộ 62 nên không đi. Khi đường được sửa chữa nâng cấp, những chi phí “bị đội lên” cho vận chuyển sẽ được doanh nghiệp dùng để chăm lo thêm cho công nhân lao động.
Cũng vì đường xuống cấp, kinh tế biên mậu Long An chưa phát triển như kỳ vọng. Khu kinh tế Cửa khẩu Bình Hiệp (bao gồm một khu công nghiệp rộng 168 ha) được xác định là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội, động lực phát triển của tiểu khu Đồng Tháp Mười, tuy nhiên nhiều năm qua chỉ có vài doanh nghiệp hoạt động. Nhiều đơn vị sau khi tìm hiểu môi trường đầu tư đã quyết định rút lui do hạ tầng giao thông không thuận tiện.
Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Long An Đặng Hoàng Tuấn cho biết: Quốc lộ 62 kết nối với quốc lộ 1 đi qua thành phố Tân An, huyện Thạnh Hóa, Tân Thạnh và thị xã Kiến Tường đến Cửa khẩu quốc tế Bình Hiệp tiếp giáp Campuchia. Tuyến đường này hiện không còn đáp ứng nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa của người dân, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông. Vài năm qua, người dân các địa phương vùng Đồng Tháp Mười liên tục kiến nghị nâng cấp, mở rộng tuyến quốc lộ này.
Dự án nâng cấp, cải tạo quốc lộ 62 đã được Chính phủ phê duyệt, dự kiến thực hiện từ năm 2025. Người dân Đồng Tháp Mười đang mỏi mòn chờ ngày khởi công dự án.
Hiện Dự án nâng cấp, cải tạo 3 tuyến Quốc lộ 53, 62, 91B tại Đồng bằng sông Cửu Long, sử dụng vốn vay Ngân hàng Thế giới đã được Chính phủ phê duyệt, giao Bộ Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư. Người dân Long An đang mong ngóng ngày Quốc lộ 62 chính thức được khởi công sửa chữa.
Theo dự kiến, Quốc lộ 62 sẽ được nâng cấp, cải tạo thành đường cấp 3 đồng bằng, chiều dài đầu tư khoảng 69km, vận tốc thiết kế 80km/giờ, mặt đường rộng 11m bao gồm 2 làn cơ giới, 2 làn xe thô sơ, lề đường rộng mỗi bên 0,5m. Một số đoạn qua đô thị, thị trấn, thị tứ có mặt cắt ngang theo hiện trạng. Hướng tuyến cơ bản bám theo tim đường hiện hữu, riêng đoạn qua thị trấn Tân Thạnh sẽ xây dựng mới tuyến tránh. Dự án dự kiến khởi công năm 2025.
Với tâm thế sẵn sàng chờ Bộ Giao thông Vận tải khởi công nâng cấp, sửa chữa tuyến Quốc lộ 62, UBND tỉnh Long An chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của tỉnh phối hợp chặt chẽ với Cục Đường bộ Việt Nam hoàn thiện các thủ tục liên quan, đặc biệt là công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư để sớm khởi công dự án theo đúng kế hoạch.
Dự án nâng cấp Quốc lộ 62 khi hoàn thành sẽ tạo điều kiện cho hàng hóa lưu thông, thúc đẩy giao lưu, phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Cửa khẩu quốc tế Bình Hiệp và vùng Đồng Tháp Mười.