Quy định thông thoáng, rõ ràng sẽ hạn chế vi phạm trật tự xây dựng

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cho biết, việc triển khai, chỉ đạo, điều hành công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng tại Thành phố đã có chuyển biến tích cực. Các trường hợp vi phạm giảm trung bình khoảng 6,9 vụ/ngày.

Thời gian tới, Thành phố sẽ tiếp tục hoàn thiện các quy định về lĩnh vực này cho phù hợp với các quy định pháp luật như Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở. Các quy định thông thoáng, rõ ràng sẽ giúp người dân dễ tiếp cận thủ tục về đất đai, xây dựng, qua đó hạn chế tối đa vi phạm trật tự xây dựng.

Chủ tịch HĐND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Lệ cho biết, qua giám sát nhận thấy vi phạm không phép có dấu hiệu tăng do các nguyên nhân chủ quan và khách quan. Bà Lệ đề nghị UBND Thành phố đánh giá toàn diện công tác quản lý trật tự xây dựng, cũng như các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện tại địa phương, cơ sở; trên cơ sở đó, kịp thời điều chỉnh, ban hành và triển khai Kế hoạch tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng tại Thành phố cho phù hợp với tình hình thực tiễn.

Bà Nguyễn Thị Lệ cũng đề nghị UBND Thành phố khẩn trương ban hành các văn bản thống nhất trong công tác quản lý và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến cấp phép xây dựng, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân; rà soát, cập nhật, ban hành quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ các loại đất khác sang đất ở của hộ gia đình cá nhân; quy định cụ thể điều kiện, diện tích tối thiểu được tách thửa, hợp thửa đất…; có giải pháp, chế tài mạnh đối với các dự án chậm đưa đất vào sử dụng.

Theo UBND Thành phố Hồ Chí Minh, công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn từng bước được cải thiện, nhất là khi có Chỉ thị số 23 năm 2019 của Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn. Từ 15/6/2019 đến 30/6/2024, tổng số công trình vi phạm tại Thành phố là 3.085 công trình, bình quân 1,7 vụ/ngày. Con số này giảm hơn 80,2% so với bình quân số vụ vi phạm trước thời điểm có Chỉ thị số 23 là 8,5 vụ/ngày.

Tuy nhiên, ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh nhìn nhận, so sánh số liệu vi phạm trật tự xây dựng thời gian qua, số liệu vi phạm không phép có dấu hiệu tăng. Điều này một phần do quy định của pháp luật khi áp dụng trong thực tiễn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Hay như quy định áp dụng biện pháp ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước có hiệu quả để ngăn chặn từ đầu việc chủ đầu tư cố tình vi phạm, tuy nhiên hiện không có cơ sở pháp lý để thực hiện. Bên cạnh đó, quy định về diện tích tối thiểu được tách thửa của Thành phố còn nhiều bất cập khi giải quyết hồ sơ về nhu cầu tách thửa chính đáng của người dân.

Ông Huỳnh Thanh Khiết cũng dẫn ra một số nguyên nhân khác như: Tốc độ đô thị hóa nhanh, tình hình tăng dân số cơ học cao dẫn đến nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp tăng cao; nhiều dự án triển khai chậm dẫn đến người dân không được chuyển đổi mục đích sử dụng đất, không được xây dựng; hạn mức chuyển đổi sang đất ở tại các địa phương còn rất ít (thậm chí không còn hạn mức), dẫn đến người dân không chuyển đổi được mục đích sử dụng đất để xin cấp phép xây dựng.

Thống kê số liệu xử phạt vi phạm hành chính tại Thành phố cho thấy, giai đoạn từ năm 2021 đến 6 tháng đầu năm 2024, có 1.418 trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính về trật tự xây dựng với tổng số tiền xử phạt khoảng 34,6 tỷ đồng; số tiền thu được khoảng 25,4 tỷ đồng, đạt 73,3%; số trường hợp đã chấp hành là 741 trường hợp, đạt 52,3%. Đối với công trình vi phạm bị xử phạt theo Luật Đất đai, có 1.256 trường hợp bị xử phạt, số đã chấp hành là 1.041 trường hợp (đạt 82,9%).