Bài cuối: Tận dụng cơ chế, tăng tốc phát triển
Trụ sở Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ở Quận 1. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
Đây được xác định là năm bản lề, đánh dấu giai đoạn thành phố chuyển từ tháo gỡ sang tăng tốc, từ xử lý tồn tại sang kiến tạo động lực phát triển dài hạn, củng cố vị thế đầu tàu kinh tế cả nước.
Biến cơ chế thành hành động cụ thể
Trong nhiều cuộc làm việc, phát biểu tại các cuộc họp gần đây tại thành phố, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang luôn nhấn mạnh đến yêu cầu hành động quyết liệt, tận dụng tối đa các cơ chế mới từ Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội, coi đây là “cơ hội bằng kim cương” cho sự phát triển của thành phố.
Theo người đứng đầu Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh, chưa bao giờ TP. Hồ Chí Minh có điều kiện thuận lợi như hiện nay khi thể chế, cơ chế và quy định có nhiều thay đổi theo hướng thông thoáng hơn, phân cấp mạnh mẽ hơn, cùng hàng loạt chính sách đặc thù mới; trong đó, Nghị quyết sửa đổi Nghị quyết 98/2023/QH15 được xem là “phiên bản mới” với nhiều nội dung đột phá về cơ chế TOD cho phép thành phố giữ lại 100% nguồn thu từ khai thác quỹ đất dọc các tuyến giao thông để tái đầu tư; chỉ thực hiện một quy hoạch chung thay vì nhiều loại quy hoạch chồng chéo; xác định rõ nhà đầu tư chiến lược với thủ tục thông thoáng hơn; đặc biệt là việc hình thành khu thương mại tự do tại khu vực Cái Mép Hạ, mở ra dư địa lớn cho thu hút đầu tư và gia tăng giá trị tăng trưởng.
“TP. Hồ Chí Minh phải tận dụng tối đa cơ chế đặc thù, biến cơ chế thành hành động cụ thể, biến dự án thành động lực tăng trưởng thực sự. Trung ương đã trao quyền nhiều hơn, đồng nghĩa với trách nhiệm lớn hơn cho thành phố”, ông Trần Lưu Quang nhấn mạnh.
Theo lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh, việc tận dụng hiệu quả Nghị quyết 98 không chỉ dừng ở tháo gỡ khó khăn trước mắt, mà phải chuyển hóa thành động lực tăng trưởng dài hạn. Thành phố phải hành động nhanh hơn, quyết liệt hơn, biến cơ chế thành kết quả cụ thể, đo đếm được. UBND TP. Hồ Chí Minh đã xây dựng kế hoạch hành động cho năm 2026 với các nhóm giải pháp trọng tâm, đó là đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, phát triển hạ tầng chiến lược, cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao chất lượng quản trị đô thị. Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, mỗi sở, ngành phải coi kết quả triển khai Nghị quyết 98 là thước đo năng lực điều hành.
Một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu được nhắc đến nhiều hiện nay đó là nâng cao hiệu quả tổ chức thực thi Nghị quyết 98. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, từ Thành ủy, HĐND, UBND thành phố đến các sở, ngành và chính quyền cơ sở.
Minh chứng rõ nét cho hành động này, đó là ngay sau khi Quốc hội thông qua 1 ngày, vào tối 12/12, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được đã chủ trì cuộc họp triển khai Nghị quyết 98 (sửa đổi). Cuộc họp triển khai ngay các đầu việc, với phương châm rõ địa chỉ, rõ thời gian những cơ chế chính sách mà Quốc hội đã giao cho TP. Hồ Chí Minh. Theo ông Nguyễn Văn Được, đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, cấp bách. Khi triển khai, không nên cầu toàn mà vận dụng linh hoạt, những nội dung có thể triển khai được thì triển khai ngay vì Nghị quyết 98 sửa đổi, bổ sung có những vấn đề đi trước luật.
Với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” trong thực thi Nghị quyết 98, dự kiến vào những ngày cuối cùng của năm 2025 này, HĐND Thành phố sẽ tổ chức Kỳ họp lần thứ 7 (kỳ họp chuyên đề) để xem xét, cho ý kiến về các nội dung quan trong, trong đó có các Nghị quyết quy phạm pháp luật như quy định trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do (Điều 7 Nghị quyết 98/2023/QH15, được sửa đổi, bổ sung tại khoản 5 Điều 1 Nghị quyết 260/2025/QH15); quản lý khoản thu phân chia và tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương từ khai thác quỹ đất khu vực TOD (theo Điểm c khoản 2 Điều 1 Nghị quyết 260/2025/QH15)…
Về dự án và nguồn lực, trong năm 2026, TP. Hồ Chí Minh tập trung nguồn lực cho những dự án đã được tháo gỡ pháp lý, đủ điều kiện triển khai nhanh, tránh dàn trải với nguyên tắc là “làm ít nhưng làm chắc”, ưu tiên các dự án có khả năng tạo tác động lan tỏa lớn đến tăng trưởng kinh tế và đời sống người dân. Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cho biết: Thành phố sẽ lựa chọn những dự án trọng điểm, có tính dẫn dắt để tập trung nguồn lực, kết hợp hài hòa giữa đầu tư công, đầu tư tư nhân và hợp tác công – tư để thực hiện đầu tư.
Liên quan đến tăng trưởng kinh tế của thành phố năm 2026, Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh cho biết: Viện đã xây dựng các kịch bản tăng trưởng của TP. Hồ Chí Minh năm 2026 và giai đoạn 2026-2030. Cụ thể, có 3 kịch bản tăng trưởng năm 2026; trong đó, kịch bản thuận lợi nhất là nếu TP. Hồ Chí Minh tận dụng tốt cơ chế, chính sách từ Nghị quyết 98 (sửa đổi, bổ sung) cho các dự án cụ thể, thúc đẩy dòng vốn từ dự án trọng điểm mà các nhà đầu tư chiến lược tham gia (từ 10 tỷ USD/dự án) thì TP. Hồ Chí Minh có thể tăng trưởng từ 10,5% - 11%.
Theo Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ, nếu các “điểm nghẽn” của giải ngân đầu tư công và xử lý dự án tồn đọng - chủ yếu liên quan công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, nhất là các dự án giao thông và metro - cùng việc Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh (IFC tại TP. Hồ Chí Minh) thu hút dòng tiền và dòng vốn mới được kích hoạt, tạo dư địa để thành phố đạt kịch bản tăng trưởng vượt 10,5% - 11% là khả thi.
Đối với IFC tại TP. Hồ Chí Minh, Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ cho biết, hiện có hơn 50 nhà đầu tư và tổ chức quan tâm đến IFC Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh, tập trung vào 4 nhóm nội dung là hạ tầng cơ sở, tài chính, công nghệ và dịch vụ số. Đáng chú ý, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025 vừa qua, Thành phố đã tiếp xúc chính thức với 20 nhà đầu tư và xác định được 10 đối tác sẵn sàng đồng hành, trở thành thành viên sáng lập của IFC Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh.
Củng cố vai trò đầu tàu kinh tế
Bước vào năm 2026, lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh xác định một trong 2 nhóm nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng TP. Hồ Chí Minh phát triển xứng đáng vai trò đầu tàu, cực tăng trưởng của cả nước, đi đầu trong ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, trở thành trung tâm về văn hóa, văn minh đô thị.
Chia sẻ tại Hội nghị Thành ủy TP. Hồ Chí Minh vào ngày 15/12 vừa qua, Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang nhấn mạnh: Bây giờ với quy mô lớn hơn, rộng hơn, mạnh hơn, nhiều tiềm năng hơn, nên có nhiệm vụ rất lớn, đó là đầu tàu kinh tế của cả nước, là trung tâm phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hàng loạt trung tâm khác, nơi mà ứng dụng những mô hình mới như Trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do; nên mục tiêu cuối cùng là làm sao để cuộc sống của từng người dân, từng nhà có chất lượng sống tốt hơn.
Và một trong những nhiệm vụ được TP. Hồ Chí Minh xác định đó là đẩy nhanh lập quy hoạch Thành phố theo tinh thần Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98, đồng thời điều chỉnh hợp lý các quy hoạch hiện hữu. “Tập trung làm nhanh quy hoạch tích hợp; thuê tư vấn chất lượng cao, bảo đảm tiến độ và chất lượng. Trong thời gian chờ quy hoạch mới, cần điều chỉnh các quy hoạch hiện hữu hợp lý, tránh xung đột, tránh gây ách tắc pháp lý cho địa phương và dự án”, Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang cho biết.
Một điểm nhấn khác trong chiến lược tăng tốc của TP. Hồ Chí Minh là đẩy mạnh liên kết vùng, coi đây là điều kiện tiên quyết để phát triển bền vững. TP. Hồ Chí Minh không thể tăng trưởng nhanh nếu hạ tầng kết nối với các địa phương lân cận như Đồng Nai, Tây Ninh và các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long không được cải thiện đồng bộ. Nghị quyết 98 tạo điều kiện để TP. Hồ Chí Minh chủ động hơn trong phối hợp với các địa phương lân cận, nhất là trong quy hoạch, đầu tư hạ tầng và phát triển logistics.
Mới đây, tại kỳ họp thứ 6, HĐND TP. Hồ Chí Minh đã thông qua Nghị quyết thống nhất cơ quan có thẩm quyền triển khai dự án PPP đi qua TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai. Theo đó, UBND TP. Hồ Chí Minh làm cơ quan có thẩm quyền thực hiện dự án đầu tư xây dựng cầu Phú Mỹ 2 theo phương thức đối tác công tư (PPP); UBND tỉnh Đồng Nai làm cơ quan có thẩm quyền thực hiện dự án đầu tư xây dựng cầu Cát Lái và dự án đầu tư xây dựng cầu Long Hưng (cầu Đồng Nai 2) theo phương thức PPP. Đây là những công trình then chốt tăng cường liên kết vùng.
Tiến sĩ Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98 nhận định, tăng tốc của TP. Hồ Chí Minh phải gắn với tăng tốc của vùng. Nếu làm tốt liên kết vùng, TP. Hồ Chí Minh sẽ phát huy được vai trò đầu tàu đúng nghĩa.
Bên cạnh mục tiêu tăng trưởng nhanh, TP. Hồ Chí Minh cũng xác định phát triển bền vững là yêu cầu xuyên suốt. Các dự án được lựa chọn phải gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng sống của người dân, bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh và kinh tế số. Nghị quyết 98 sửa đổi đã mở ra cơ hội để TP. Hồ Chí Minh thí điểm nhiều mô hình mới, từ khu thương mại tự do đến các chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ bán dẫn. Việc tận dụng tốt các cơ chế này sẽ giúp thành phố không chỉ tăng tốc mà còn định hình mô hình phát triển hiện đại, bền vững trong dài hạn.
Năm 2026 được xem là thời điểm then chốt để TP. Hồ Chí Minh khẳng định vai trò siêu đô thị dẫn dắt cả vùng và cả nước. Nghị quyết 98 và các dự án đã được tháo gỡ chính là “đường băng” quan trọng. Tốc độ cất cánh của TP. Hồ Chí Minh phụ thuộc vào bản lĩnh điều hành, quyết tâm hành động và khả năng biến cơ chế đặc thù thành kết quả cụ thể, đóng góp thiết thực cho sự phát triển chung của đất nước.