Việt Nam nói 'không' với gỗ bất hợp pháp

Chiều 7/1, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với Liên minh châu Âu (EU) tổ chức họp báo chia sẻ thông tin về việc Việt Nam và EU hướng tới việc phê duyệt Hiệp định VPA/FLEGT. Ông Hà Công Tuấn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT và bà Heidi Hautala, Phó Chủ tịch Nghị viện châu Âu chủ trì buổi họp.

Hiện Việt Nam và EU đang chuẩn bị phê duyệt Hiệp định đối tác tự nguyện (VPA) về Thực thi luật lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản (FLEGT). 

Hiệp định này sẽ giúp tăng cường quản trị rừng, giải quyết vấn đề khai thác gỗ bất hợp pháp và thúc đẩy thương mại gỗ và sản phẩm gỗ được xác minh hợp pháp xuất khẩu từ Việt Nam sang thị trường EU và các thị trường khác.

 Bà Heidi Hautala, Phó Chủ tịch Nghị viện châu Âu cho rằng: "Hiệp định VPA với Việt Nam là Hiệp định thứ 2 tại châu Á mà EU đã ký kết, sau Indonesia. Đây là một bước đi quan trọng của EU trong việc xây dựng một chiến lược rộng hơn nhằm nâng cao đa dạng sinh học và phát triển bền vững tại Châu Á và nhằm chống khai thác và thương mại gỗ bất hợp pháp”.

Theo bà Heidi Hautala, Việt Nam đã cam kết ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm đảm bảo chỉ có gỗ được sản xuất hợp pháp nhập khẩu vào Việt Nam. Trên cơ sở hệ thống trách nhiệm giải trình cho nhà nhập khẩu, hệ thống này có thể được xem là một thành tựu lớn của Hiệp định VPA. 

Tuy nhiên, “Việt Nam cần thực hiện tất cả các nỗ lực để đảm bảo rằng trách nhiệm giải trình không chỉ dừng lại ở việc thực hiện trách nhiệm trên giấy tờ. Do vậy, Nghị viện Châu Âu đặc biệt quan tâm đến các công việc chuẩn bị liên quan đến việc thực hiện Hiệp định với Việt Nam. Việt Nam cũng đã cam kết trong lĩnh vực này trong khuôn khổ của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EV-FTA). Vì vậy, việc triển khai Hiệp định VPA sẽ tạo thuận lợi cho các thảo luận về EV-FTA", bà Heidi Hautala Phó Chủ tịch Nghị viện châu Âu.

Kiểm soát chuỗi cung

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn, trên cơ sở thỏa thuận, Việt Nam sẽ tập trung thực hiện "hài hòa hóa" những quy định, kiểm soát nguồn gốc gỗ an toàn, học kinh nghiệm từ nước bạn. Vừa qua, Việt Nam đã sửa Luật Lâm nghiệp, lần đầu tiên có việc truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chuỗi cung hợp pháp theo thông lệ mới. 

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết, sau Luật Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn  đã trình Chính phủ 4 nghị định, Bộ ban hành 7 thông tư, trong đó có một thông tư chuyên đề về truy xuất và kiểm soát nguồn gốc gỗ. Bắt đầu thực thi từ 1/1/2019. Năm 2019, Bộ cũng sẽ trình Chính phủ nghị định riêng về thực thi kiểm soát chuỗi cung theo Hiệp định  VPA.

Bên cạnh đó, “Việt Nam cam kết với EU sẽ vận động các nước trong khu vực để cùng tham gia vào chương trình này, tốt nhất là ký được hiệp định với EU, hoặc Việt Nam cùng với nước bạn chấp nhận việc kiểm soát chuỗi cung”, Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh.  

Sau 6 năm đàm phán, Hiệp định đã được hai bên ký vào ngày 19/10/2018 tại Brussels. Trước khi Hiệp định VPA có hiệu lực, mỗi bên cần hoàn thiện các thủ tục phê duyệt Hiệp định theo quy định pháp luật của mỗi bên. 

Về phía Việt Nam, Hiệp định VPA là điều ước quốc tế được ký nhân danh Chính phủ. Về phía EU, Hiệp định VPA cần phải được sự đồng thuận của Nghị viện châu Âu trước khi đệ trình lên Hội đồng Châu Âu để phê duyệt. 

Việt Nam đã phê duyệt Kế hoạch thực hiện Hiệp định VPA, bao gồm việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật cũng như tăng cường vai trò giám sát của các tổ chức phi chính phủ, các hiệp hội ngành nghề và các bên liên quan trong quá trình thực hiện Hiệp định.

Khi Hiệp định VPA được thực hiện đầy đủ, tất cả gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu từ Việt Nam sang EU sẽ phải có giấy phép FLEGT do phía Việt Nam cấp. Trước đó, có một giai đoạn chuẩn bị và đánh giá xác minh rằng tất cả các cam kết trong Hiệp định VPA đã đáp ứng các tiêu chí quy định của Hiệp định. 

Như vậy, Hiệp định VPA là cam kết pháp lý đảm bảo thực thi các biện pháp quản trị và pháp lý giải quyết tình trạng khai thác gỗ bất hợp pháp, đồng thời sẽ mang lại uy tín, thương hiệu và lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường.