Triển lãm ‘Tỏa V – Điểm chạm khoa học’: Cuộc đối thoại giữa nghệ thuật và trí tuệ nhân loại

Từ ngày 2/12/2025 đến hết ngày 28/2/2026, Quỹ VinFuture và Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA) trân trọng giới thiệu triển lãm “Tỏa V – Điểm chạm khoa học” | “The Foliage V – The Touch of Science”, nhằm tôn vinh những thành tựu khoa học và ứng dụng sáng tạo vì sự phát triển bền vững và tương lai của nhân loại.

Đây là sự kiện nghệ thuật đặc biệt nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, đánh dấu cột mốc kỷ niệm 5 năm Giải thưởng VinFuture cũng như 5 mùa triển lãm "Tỏa" của VCCA.

Trong bối cảnh thế kỷ 21 – nơi công nghệ và trí tuệ nhân tạo đang tái cấu trúc ý niệm về con người và văn hóa – “Tỏa V – Điểm chạm khoa học” ra đời như một không gian đối thoại mở giữa hai miền nhận thức. Triển lãm quy tụ 09 nghệ sĩ tiêu biểu của nghệ thuật đương đại Việt Nam, với thực hành đa dạng, cùng nhau đặt lại câu hỏi về vị trí của con người trong hệ sinh thái rộng lớn của tri thức và sự sống thông qua các tác phẩm được đầu tư, thực hiện quy mô.

TS. Lê Thái Hà, Giám đốc Điều hành Quỹ VinFuture, nhấn mạnh: “Tỏa V – Điểm chạm khoa học” là lời khẳng định rằng khoa học không chỉ là tri thức, mà còn là cảm hứng. Khi nghệ thuật gặp khoa học, những ý niệm tưởng như phức tạp nhất của nhân loại trở nên gần gũi hơn, chạm đến trái tim và đánh thức trí tưởng tượng của mỗi chúng ta. Chúng tôi hy vọng triển lãm sẽ mở ra một không gian nơi công chúng không chỉ quan sát, mà còn cảm nhận, đối thoại và suy ngẫm về mối liên kết sâu sắc giữa tri thức, sáng tạo và tương lai của con người".

Khác với mô hình trưng bày tuyến tính thông thường, không gian của “Tỏa V – Điểm chạm khoa học” được tổ chức như một “bản đồ tư duy mở”. Người xem được khuyến khích tự kiến tạo lộ trình riêng để thưởng lãm, chiêm nghiệm qua 5 "trạm" – tương ứng với 5 miền tư duy khoa học trọng yếu:

Trong đó, trạm 1: Mầm sống | Khoa học Nông nghiệp là các tác phẩm được thực hiện bởi cố nghệ sĩ Lê Thiết Cương. Mở đầu bằng ký ức của hạt gạo - biểu tượng văn minh lúa nước, không gian này đưa người xem trở lại nguồn gốc thế giới, nơi sự sống khởi sinh từ sự im lặng, từ những chuyển động vi mô của đất đai và mùa màng, trước khi công nghệ trở thành lực đẩy của thời đại.

Đến với trạm 2: Sự sống | Y học vì Nhân loại, lăng kính của nghệ sĩ Lê Giang và nghệ sĩ Lê Đăng Ninh sẽ đưa khán giả đi sâu vào thế giới sinh học, nơi sự mong manh nhưng kiên cường của cơ thể người được soi chiếu từ sự sinh nở, chữa lành đến những nỗ lực bảo vệ sự sống.

Trạm 3: Cấu trúc | Vật liệu của Tương lai là nơi nghệ sĩ Bùi Quốc Khánh và nghệ sĩ Đỗ Hà Hoài tái định nghĩa vật chất. Các cấu trúc kim loại, thủy tinh hay mô phỏng phân tử tại đây được "sống lại", tự chuyển động và kể câu chuyện của một thế giới vật chất thông minh.

Nối tiếp là trạm 4: Miền Ý thức | Địa hạt của Trí tuệ nơi nghệ sĩ Đỗ Hiệp và nghệ sĩ Phạm Minh Hiếu sử dụng ánh sáng và dữ liệu như những ký hiệu của trí tuệ. Tại đây, ánh sáng không chỉ là hiện tượng vật lý mà là ẩn dụ cho khoảnh khắc con người vượt qua bóng tối mơ hồ để chạm tới tri thức mới.

Kết lại hành trình là trạm 5: Nguồn sống | Khoa học Môi trường – Điểm hội tụ của hành trình với nghệ sĩ Vũ Bình Minh và nghệ sĩ Trịnh Minh Tiến. Tại đây, các tác phẩm nhấn mạnh vòng lặp tất yếu: con người không thể tách rời khỏi tự nhiên. Đất, nước, khí quyển và năng lượng là những cấu trúc đối thoại, nhắc nhở rằng mọi tiến bộ công nghệ đều vận hành trong giới hạn của hành tinh.

Chia sẻ về quá trình hiện thực hóa triển lãm, Giám tuyển Đỗ Tường Linh cho biết: “Trong nhiều tháng đồng hành cùng các nghệ sĩ – từ những ngày đầu phác thảo ý tưởng, cho đến giai đoạn hoàn thiện tác phẩm, đặc biệt là quãng thời gian trước khi cố nghệ sĩ Lê Thiết Cương qua đời – tôi nhận thấy sức mạnh đặc biệt của quá trình nghiên cứu, tìm tòi và thử nghiệm mà mỗi nghệ sĩ mang đến cho dự án. Chính những hành trình sáng tạo ấy đã mở ra các hướng tiếp cận phong phú cho mối quan hệ giữa khoa học và nghệ thuật. Tôi tin rằng chính từ những giao thoa này, chúng ta có thể cùng hướng đến những tri thức tương lai đa dạng, rộng mở và bền vững hơn".

Xuyên suốt triển lãm là câu hỏi nền tảng: Điều gì khiến thế giới tiếp tục vận động? Sự sống, vật chất hay trí tưởng tượng vô tận của con người? Thay vì đưa ra một định nghĩa khô cứng, triển lãm là nỗ lực gắn kết công chúng với khoa học thông qua điểm chạm nghệ thuật cùng những trải nghiệm đa giác quan phong phú. Tại đây, khoa học không còn xa lạ mà trở nên gần gũi, đầy cảm xúc, mời gọi người xem cùng suy ngẫm về việc chúng ta sẽ đi về đâu dưới ánh sáng của tri thức.

Phát biểu tại sự kiện khai mạc triển lãm, bà Nguyễn Trà My - Giám đốc Trung tâm nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA) chia sẻ: “Tôi hy vọng rằng “Tỏa V – Điểm chạm khoa học” là sự khởi đầu cho những đối thoại sâu sắc hơn giữa các lĩnh vực, giữa các hệ tri thức và giữa con người với thế giới mà chúng ta đang kiến tạo, đồng thời gợi mở hướng đi mới cho thực hành Nghệ thuật – Khoa học (Art-Sci) tại Việt Nam. Trong bối cảnh toàn cầu hóa biến động không ngừng, khi trí tuệ nhân tạo và công nghệ ngày càng phát triển, nghệ thuật – hơn bao giờ hết – đóng vai trò giữ gìn tính nhân văn và những chiều sâu cảm xúc của con người".

Song hành với triển lãm “Tỏa V – Điểm chạm khoa học” là chuỗi các hoạt động trải nghiệm đa dạng như tọa đàm nghệ thuật và art-tour, nhằm đưa những khái niệm khoa học - nghệ thuật đến gần hơn với công chúng.