Trung Quốc ngừng nhập khẩu, phế liệu ùn ùn về Việt Nam
Ông Thức cho biết, từ ngày 25 - 29/6, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã tổ chức kiểm tra công tác bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu tại cảng biển TP Hồ Chí Minh và TP Hải Phòng. Qua công tác kiểm tra của Bộ TN&MT cho thấy, lượng phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng chủ yếu tại các cảng của TP Hồ Chí Minh, một số cảng khác như cảng Hải Phòng, cảng Cái Mép cũng có tồn đọng phế liệu nhưng không nhiều.
Cụ thể, tại Tân cảng Sài Gòn, theo số liệu của Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh và Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, tính đến thời điểm ngày 26/6/2018, số lượng phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại tất cả các Cảng do Tổng Công ty quản lý là 4.480 container, trong đó riêng tại Cảng Cát Lái là 3.464 container, chiếm phần lớn lượng phế liệu tồn đọng tại các cảng biển phía Nam. Trong số đó khoảng 20% là phế liệu giấy và 80% còn lại là phế liệu nhựa và phế liệu khác.
Tại các cảng của TP Hải Phòng, theo số liệu báo cáo của Cục Hải Quan TP Hải Phòng hiện trên địa bàn TP Hải Phòng đang tồn đọng số container quá hạn trên 90 ngày là 737 container và 507 container có thời hạn từ 30 - 90 ngày.
Hiện nay, việc tồn đọng các container phế liệu nhập khẩu tại các cảng biển đang là mối quan tâm lớn của dư luận, xã hội; làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các cảng; làm chậm lưu thông hàng hóa; giảm dung lượng bãi chứa container; ảnh hưởng đến hoạt động của Hải quan; ảnh hưởng đến hoạt động của các hãng tàu; làm gia tăng chi phí cho doanh nghiệp.
Nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Thức là do từ cuối năm 2017, Chính phủ Trung Quốc đã ban hành quy định dừng nhập khẩu một số loại phế liệu. Do đó, một số lượng lớn hàng phế liệu nhập khẩu từ các nước phát triển đã tràn về khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Từ cuối 2017, một số mặt hàng phế liệu nhập khẩu về Việt Nam tăng gấp đôi, gấp ba so với năm 2016, riêng từ tháng 1 đến tháng 5/2018, một số mặt hàng phế liệu nhập khẩu tăng đột biến, trong 5 tháng tăng gấp đôi, gấp ba so với 2017.
Cùng với đó, chủ hàng hoặc doanh nghiệp nhập khẩu chậm trễ hoặc không đến làm thủ tục thông quan do chưa có Giấy xác nhận, hoặc có Giấy xác nhận nhưng quá hạn vẫn ký hợp đồng mua bán phế liệu.
Đặc biệt, một số tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu gian lận thương mại như: Giả mạo Giấy xác nhận, dùng giấy xác nhận của các doanh nghiệp khác, đăng ký địa chỉ "địa chỉ ma", chuyển địa chỉ mà không cập nhật nhưng cố tình nhập phế liệu không đáp ứng quy chuẩn, quy định sau đó bỏ hàng (hàng vô chủ) gây tồn đọng phế liệu tại các cảng biển.
Cùng với đó, hiện nay, Việt Nam chưa có cơ chế phòng ngừa, kiểm soát việc nhập khẩu phế liệu từ xa, từ ngoài biên giới (nước ngoài), chỉ khi tàu cập cảng, hàng hóa được vận chuyển sắp xếp lên bờ lúc đó mới làm thủ tục thông quan, mới kiểm tra giấy phép nhập khẩu phế liệu. Vì thế, cơ quan chức năng luôn bị động phải đối phó với những chủ tàu, chủ hàng cố tình vi phạm hoặc gian lận nhập phế liệu không đúng hoặc không có giấy phép vẫn nhập về….
Sẽ xử lý hơn 5.000 container như thế nào?
Trả lời câu hỏi của phóng viên, đối với trên 5.000 container phế liệu nhập khẩu ùn ứ tại các cảng hiện nay sẽ được xử lý như thế nào? Ông Hoàng Văn Thức cho biết, hơn 5.000 container phế liệu ùn ứ này sẽ được xử lý theo quy trình xử lý hàng hóa tồn đọng, trong đó có phế liệu nhập khẩu theo Thông tư số 203/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 về hướng dẫn xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan, giao cho Hải quan chủ trì.
Ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường phát biểu tại họp báo. |
Ông Thức cho hay, đối với lô hàng tồn đọng trên 90 ngày sẽ do Hải quan chủ trì phối hợp với sở ngành địa phương, cảng vụ xử lý.
“Tại buổi làm việc 26/6 vừa rồi với cơ quan hải quan TP Hồ Chí Minh, chúng tôi trong đoàn kiểm tra đã yêu cầu trong tháng 7, hải quan cảng Cát Lái phải kiểm đếm lại, riêng chỗ tồn đọng của Cảng Cát Lái là trên 3.464 container, chiếm phần lớn”, ông Thức cho hay.
Theo ông Thức, lượng container quá hạn 90 ngày mới xem xét xử lý theo quy định, kể cả lượng container quá hạn sau 90 ngày sau đó doanh nghiệp mới làm thủ tục thông quan mà đáp ứng yêu cầu thì hải quan vẫn cho thông quan bình thường.
Đối với những container quá hạn 90 ngày cơ quan hải quan sẽ thông báo theo quy trình đăng 3 lần thông báo, sau 3 kỳ đó mà không có phản hồi của doanh nghiệp thì lô hàng đó được xác định là hàng vô chủ. Sau đó, sẽ quay lại xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với lô hàng. Khi đó, hội đồng liên ngành cùng cảng vụ, cơ quan địa phương mở container xác định là hàng gì, có phải phế liệu nhập khẩu theo quy định hay không hay rác khác... Nếu mở hàng mà nằm trong danh mục 36 danh mục được phép nhập khẩu thì thì hội liên ngành sẽ có đề xuất cho phép tiêu thụ, sau đó tìm doanh nghiệp đủ chức năng xử lý phế liệu này bán đấu giá.
Còn trong trường hợp mở ra mà hàng phế liệu không đúng chủng loại trong tờ khai hoặc nằm trong danh mục cấm thì yêu cầu chủ hàng phải tái xuất. Nhưng theo ông Thức đây là việc rất khó khăn, đến giai đoạn quá 90 ngày thường chủ hàng đã "cao chạy xa bay rồi", chủ tàu nước ngoài đã về nước nên không bắt được, phải điều chỉnh bằng pháp luật.
“Đặc biệt, trong trường hợp xấu nhất, lô hàng không chủ và không tái sử dụng được thì buộc phải tiêu hủy. Việc tiêu hủy phải sử dụng ngân sách nhà nước, đây là việc cực kỳ tốn kém. Việc này phải kéo dài chứ không phải sau 90 ngày, thậm chí kéo dài hàng năm, đây là thực tế”, ông Thức nhấn mạnh.
Trách nhiệm của các bộ, ngành trong xử lý phế liệu nhập khẩu Bộ Tài chính có trách nhiệm chỉ đạo cơ quan Hải quan các cửa khẩu phối hợp chặt chẽ với cơ quan môi trường rà soát các doanh nghiệp có hàng hóa nhập khẩu là phế liệu chưa làm thủ tục hải quan đang lưu giữ trên địa bàn cảng biển thuộc địa bàn quản lý; chủ trì tổ chức xử lý hàng phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại các cảng biển. Khẩn trương phân loại để xử lý các container phế liệu tồn đọng quá 90 ngày theo quy định tại Thông tư số 203/2014/TT-BTC... Bộ Giao thông Vận tải có văn bản thông báo cho các hãng tàu yêu cầu kiểm tra Giấy xác nhận của chủ lô hàng phế liệu trước khi đưa hàng lên tàu tại các cảng xuất khẩu; trường hợp chủ hàng hoặc hãng tàu không xuất trình được Giấy xác nhận thì không cho dỡ hàng hóa xuống cảng. Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát và rút ngắn thời gian cấp Giấy xác nhận đối với các cơ sở sản xuất đã đáp ứng các điều kiện bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất... |