Tiềm năng dầu mỏ của Guyana vượt xa dự doán. Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo trang tin Oilprice.com ngày 26/3, chỉ trong vòng 6 năm, Guyana – một quốc gia nhỏ bé với dân số chưa đến một triệu người tại Nam Mỹ – đã có bước chuyển mình ngoạn mục, từ một trong những nước nghèo nhất khu vực trở thành "ngôi sao mới" trên bản đồ dầu mỏ toàn cầu. Nhờ những phát hiện dầu khí khổng lồ ngoài khơi, Guyana đang trên đà trở thành nước sản xuất dầu bình quân đầu người lớn nhất thế giới vào năm 2027.
Theo dự báo của các chuyên gia, sản lượng dầu của Guyana sẽ vượt một triệu thùng/ngày vào năm 2027, thậm chí có thể đạt 1,4 triệu thùng/ngày nếu các dự án mới được triển khai đúng tiến độ. Điều này không chỉ đưa Guyana trở thành nhà sản xuất dầu lớn thứ hai Nam Mỹ (sau Brazil) mà còn giúp nước này chiếm vị trí quan trọng trong thị trường năng lượng toàn cầu.
Phát hiện lịch sử của ExxonMobil
Năm 2015, ExxonMobil – tập đoàn năng lượng khổng lồ của Mỹ – đã làm chấn động ngành dầu khí khi phát hiện mỏ dầu Liza-1 tại Stabroek. Giếng khoan sâu tới hơn 5.400 mét, phát hiện bể chứa dày 90 mét với trữ lượng ước tính 290 triệu thùng.
Điều đáng kinh ngạc là chỉ sau 4 năm kể từ khi phát hiện, Guyana đã bắt đầu khai thác thương mại (năm 2019) – một tốc độ kỷ lục trong ngành dầu khí nước sâu. Dầu tại đây thuộc loại nhẹ và ngọt, rất được ưa chuộng do thân thiện với môi trường và dễ tinh chế.
Hiện tại, ExxonMobil (nắm 45% cổ phần), cùng các đối tác Hess (30%) và CNOOC (20%), đang đẩy mạnh khai thác tại Stabroek. Tính đến tháng 1/2025, Guyana đã sản xuất 658.000 thùng/ngày từ 3 giàn Liza, Unity Gold, Payara Gold.
Dự kiến đến năm 2027, sẽ có 6 giàn hoạt động, với sự bổ sung bao gồm: Yellow Tail (250.000 thùng/ngày, dự kiến khai thác 2025); Uaru (250.000 thùng/ngày, trị giá 12,7 tỷ USD, dự kiến 2026); Whiptail (250.000 thùng/ngày, trị giá 12,7 tỷ USD, dự kiến 2027); Khi tất cả các dự án đi vào hoạt động, sản lượng của Guyana có thể chạm mốc 1,4 triệu thùng/ngày, biến nước này thành "cường quốc dầu mỏ" theo đúng nghĩa.
Ban đầu, Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) đánh giá Lưu vực Guyana-Suriname chỉ có 13 tỷ thùng dầu chưa khai thác. Tuy nhiên, riêng khu vực Stabroek đã có 11,6 tỷ thùng, chưa kể hơn 50 phát hiện khác ngoài khơi Guyana và Suriname.
Một số phát hiện đáng chú ý: Lô 58 (Suriname): TotalEnergies và APA Corporation phát hiện 750 triệu thùng, dự kiến khai thác năm 2028. Lô 52 (Suriname): Petronas (Malaysia) tìm thấy 500 triệu thùng. Điều này cho thấy tiềm năng thực tế của khu vực có thể lớn hơn nhiều so với ước tính ban đầu.
Kinh tế Guyana "cất cánh" nhờ dầu mỏ
Từ một nền kinh tế nhỏ bé, Guyana đang trở thành quốc gia tăng trưởng nhanh nhất thế giới: Năm 2024: GDP tăng 43,8%, đạt 63 tỷ USD. Năm 2025: Dự kiến tăng 14%, vượt 70 tỷ USD. Đến 2027: Có thể trở thành nước giàu nhất Nam Mỹ tính theo GDP đầu người.
Theo các chuyên gia, nếu quản lý tốt nguồn thu từ dầu mỏ, Guyana có cơ hội thoát nghèo bền vững, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế.
Dù tiềm năng lớn, Guyana vẫn đối mặt với nhiều thách thức: Tranh chấp lãnh thổ với Venezuela về vùng Essequibo (nơi có nhiều mỏ dầu tiềm năng), áp lực môi trường từ việc khai thác dầu khí, quản lý nguồn thu để tránh "lời nguyền tài nguyên".
Tuy nhiên, với tốc độ phát triển thần tốc và sự đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn năng lượng hàng đầu, Guyana đang viết nên câu chuyện "kỳ tích dầu mỏ" của thế kỷ 21.
Tóm lại, Guyana không chỉ là một "hiện tượng" trong ngành dầu khí mà còn là bài học về sự chuyển mình ngoạn mục nhờ tài nguyên thiên nhiên. Nếu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, quốc gia nhỏ bé này sẽ sớm trở thành một trong những trung tâm năng lượng quan trọng nhất thế giới.