Tổng thống Moldova Maia Sandu. Ảnh: EPA
Tổng thống Moldova Maia Sandu ngày 10/2 đã đề cử một thủ tướng mới để duy trì nước này đi theo quỹ đạo thân EU ngay khi chính phủ trước đó sụp đổ, sau nhiều tháng chịu áp lực từ cuộc xung đột Nga - Ukraine.
Theo đó, bà Sandu đã chỉ định Dorin Recean, một nhân vật thân EU nổi tiếng và là cố vấn an ninh quốc gia hiện tại làm người đứng đầu chính phủ mới, thay thế Thủ tướng Natalia Gavrilița. Quốc hội Moldova, nơi đảng của bà Sandu chiếm đa số với 63 trên 101 ghế, sẽ bỏ phiếu xác nhận đề cử vào tuần tới.
Tại một cuộc họp báo bất ngờ trước đó cùng ngày, cựu Thủ tướng Gavrilița tuyên bố bà sẽ từ chức cùng với chính phủ thân phương Tây của mình. Moldova đã được cấp tư cách ứng cử viên EU vào tháng 6 năm ngoái, cùng với Ukraine, nhưng chính phủ Moldova đã phải đối mặt với áp lực mạnh mẽ từ Moskva.
Bà Gavriliţa nói: “Nếu chính phủ của chúng tôi nhận được sự hỗ trợ trong nước giống như chúng tôi đã có từ các đối tác châu Âu, thì chúng tôi đã có thể tiến xa hơn và nhanh hơn. Moldova đang bước vào một giai đoạn mới, trong đó an ninh là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi".
Chính phủ Moldova từ lâu đã cáo buộc Nga, nước có lực lượng đóng quân ở khu vực ly khai Transnistria ở phía Đông, gây ra tình trạng bất ổn trong nước, bao gồm cả các cuộc biểu tình ở thủ đô Chișinău. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Politico vào tháng trước, bà Sandu cho rằng "Nga sử dụng cuộc khủng hoảng năng lượng và chi phí leo thang để gây bất ổn cho Moldova”.
Sự sụp đổ của Chính phủ Moldova diễn ra chỉ vài ngày sau khi bà Gavriliţa gặp Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel và người đứng đầu Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại Brussels để đánh giá triển vọng thành viên EU của Moldova.
Giáp với Ukraine, Moldova chịu áp lực ngày càng lớn từ cuộc xung đột và rất muốn thực hiện một hành động cân bằng khi tìm cách tự bảo vệ mình về mặt quân sự mà không khiêu khích Moskva.
Quốc gia 2,5 triệu dân này, phụ thuộc 100% vào khí đốt của Nga trước khi cuộc xung đột nổ ra, đã phải đối mặt với lạm phát tăng vọt và tình trạng bất ổn của công chúng do chi phí năng lượng leo thang.
Bà Sandu, cựu nhà vận động chống tham nhũng từng tốt nghiệp Đại học Harvard, tháng trước cho biết một “cuộc thảo luận nghiêm túc” hiện đang diễn ra ở nước này, sau chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, bao gồm cả khả năng tham gia một liên minh quốc phòng.
Trong một diễn biến khác, Bộ Ngoại giao Moldova hôm 10/2 tuyên bố sẽ triệu tập đại sứ Nga về "sự vi phạm không thể chấp nhận được đối với không phận [Moldova] bởi một tên lửa Nga" bay qua nước này như một phần trong cuộc tấn công quy mô lớn của Moskva vào Ukraine.