Tàu thăm dò "Oruc Reis" (giữa) của Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai tới Địa Trung Hải để thăm dò dầu khí ở khu vực này, ngày 10/8/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ nêu rõ quan điểm về báo cáo được trình bày tại Hội nghị thượng đỉnh EU, trong đó nhận định tình hình tại Thổ Nhĩ Kỳ có tiến triển tích cực nhưng chưa chắc chắn và EU sẽ nối lại quan hệ với điều kiện Ankara phải “giảm căng thẳng leo thang”. Mặc dù cho rằng báo cáo này thể hiện quan điểm đơn phương cũng như thành kiến của một số nước thành viên EU, Ankara khẳng định sẽ phản ứng một cách tích cực vì lợi ích chung của quốc gia này và EU.
Trong hội nghị thượng đỉnh diễn ra ngày 25/3, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel khẳng định EU thực sự hi vọng có thể cải thiện quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, tuy nhiên khối này vẫn cần thận trọng. Các nhà lãnh đạo EU sau đó đã nhất trí áp dụng cách tiếp cận “theo từng giai đoạn, cân đối và có thể đảo ngược” nhằm tăng cường hợp tác với Ankara trong những lĩnh vực mà hai bên có lợi ích chung. Tuy nhiên, điều kiện mà EU đưa ra là Thổ Nhĩ Kỳ phải "giảm leo thang căng thằng”, nhất là giải quyết tranh chấp với Hy Lạp và Cyprus, rút quân khỏi Libya và có giải pháp thỏa đáng cho vấn đề trong nước. Trong trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ không tuân thủ các quy tắc, EU sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt, bao gồm đối với cả lĩnh vực du lịch. Các nhà lãnh đạo EU sẽ đưa ra các quyết định tiếp theo về quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 6 tới.
Quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ có vai trò nhất định với EU vì quốc gia này được xem là vùng đệm tự nhiên giữa EU với khu vực Trung Đông – Bắc Phi. Việc Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý kiểm soát biên giới với EU hồi năm 2018 đã giúp ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp tìm cách tới EU tị nạn. Đổi lại, nước này được nhận các khoản hỗ trợ tài chính từ Brussels. Tuy nhiên, việc thực hiện thỏa thuận không ít lần gặp trở ngại vì hai bên phát sinh mâu thuẫn. Trong năm qua, mối quan hệ song phương cũng gặp nhiều sóng gió liên quan các hoạt động thăm dò dầu khí của Ankara ở Ðông Ðịa Trung Hải cũng như các chính sách đối với khu vực Trung Ðông - Bắc Phi, trong đó có cuộc khủng hoảng ở Lybia. Việc đàm phán đưa Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU đến nay vẫn gặp rất nhiều khó khăn.