Một kế hoạch hòa bình 6 điểm do Trung Quốc và Brazil cùng đề xuất đã gây ra phản ứng từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Theo tờ Kiev Independent (Ukraine) ngày 15/9, Tổng thống Zelensky đã phản đối mạnh mẽ kế hoạch hòa bình 6 điểm do Trung Quốc và Brazil đề xuất trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga vẫn tiếp tục leo thang.
Phản ứng này không chỉ xuất phát từ nội dung của kế hoạch mà còn từ việc Trung Quốc và Brazil, hai quốc gia có mối quan hệ gần gũi với Nga, không kêu gọi quân đội Nga rút khỏi Ukraine. Điều này khiến cho Tổng thống Zelensky gọi kế hoạch này là "không giải quyết được các vấn đề cốt lõi mà Ukraine đang đối mặt".
Kế hoạch hòa bình 6 điểm trên lần đầu tiên được Trung Quốc và Brazil giới thiệu vào tháng 5/2024, được họ coi là một giải pháp khả thi để chấm dứt cuộc giao tranh giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, thời điểm công bố kế hoạch và lập trường trung lập nhưng thân thiện với Nga của cả hai quốc gia này đã dấy lên lo ngại từ Ukraine và các đồng minh phương Tây.
Cả Trung Quốc và Brazil đều đã giữ một khoảng cách an toàn khỏi việc trực tiếp can thiệp quân sự vào cuộc chiến. Trong khi Trung Quốc tuyên bố rằng họ không cung cấp viện trợ vũ khí cho Nga, phương Tây vẫn nghi ngờ và cáo buộc Bắc Kinh hỗ trợ gián tiếp cho Moskva.
Về phía Brazil, Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva từ lâu đã nỗ lực thể hiện vai trò của mình như một nhà hòa giải trung lập, dù đã từ chối cung cấp vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, lập trường của Tổng thống Lula cũng gây tranh cãi khi ông từng gợi ý rằng Ukraine nên từ bỏ Crimea để đổi lấy hòa bình – một đề xuất mà Ukraine hoàn toàn không chấp nhận.
Nội dung của kế hoạch 6 điểm
Kế hoạch hòa bình của Trung Quốc và Brazil, theo họ, nhằm ngăn chặn leo thang xung đột và thúc đẩy viện trợ nhân đạo. Sáu điểm chính của kế hoạch này bao gồm:
Thứ nhất, không có hành động leo thang hay khiêu khích từ cả hai bên.
Thứ hai, tổ chức hội nghị hòa bình quốc tế mà cả Nga và Ukraine đều tham gia, với sự thảo luận công bằng về tất cả các đề xuất hòa bình.
Thứ ba, tăng cường viện trợ nhân đạo và trao đổi tù binh, không tấn công dân thường.
Thứ tư, ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân và tránh khủng hoảng hạt nhân.
Thứ năm, phản đối các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân hòa bình.
Thứ sáu, hợp tác quốc tế nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là kế hoạch này không đề cập đến vấn đề toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine hay yêu cầu Nga rút quân khỏi các khu vực phía Đông của Ukraine. Chính sự thiếu vắng điều này đã tạo nên một sự chia rẽ lớn giữa kế hoạch của Trung Quốc và Brazil với yêu cầu của Ukraine.
Phản ứng của Ukraine và lý do Tổng thống Zelensky phản đối
Kế hoạch hòa bình của Ukraine, được biết đến với công thức hòa bình 10 điểm của Tổng thống Zelensky, tập trung vào việc Nga phải rút toàn bộ quân khỏi lãnh thổ Ukraine. Do đó, sự không nhắc đến việc Nga rút quân trong kế hoạch 6 điểm đã khiến Tổng thống Zelensky phản ứng. Ông cho rằng kế hoạch này không chỉ thiếu quyết liệt mà còn gây nguy hiểm cho nỗ lực của Ukraine trong việc bảo vệ chủ quyền.
Trong một cuộc phỏng vấn với báo Metropoles của Brazil vào tháng 9/2024, Tổng thống Zelensky thẳng thắn phản đối kế hoạch này, gọi đó là "không thực sự nhằm mục đích ngăn chặn cuộc chiến".
Nhưng bất chấp sự phản đối của Ukraine, Trung Quốc và Brazil vẫn tiếp tục thúc đẩy kế hoạch của họ và nỗ lực kêu gọi sự ủng hộ quốc tế. Đại diện đặc biệt của Trung Quốc tuyên bố rằng kế hoạch này đã thu hút được sự ủng hộ của hơn 110 quốc gia. Tuy nhiên, việc không có sự tham gia tích cực từ các nước phương Tây lớn và Ukraine đặt ra câu hỏi về tính khả thi của kế hoạch này trong việc đạt được hòa bình thực sự.