Tác động của cuộc khủng hoảng chính trị với Pháp

Theo trang tin châu Âu euronews.com, sự sụp đổ của chính phủ sau cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Thủ tướng François Bayrou vào ngày 8/9 đã không chỉ châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng chính trị mới tại Pháp, mà còn làm rung chuyển nền tảng của Liên minh châu Âu (EU). Tình trạng bất ổn kinh niên này đe dọa làm suy yếu vị thế truyền thống của Pháp như một động lực chính của khối, đồng thời tạo ra khoảng trống quyền lực để các quốc gia khác, đặc biệt là Italy dưới thời Thủ tướng Giorgia Meloni, vươn lên và định hình tương lai của châu Âu.

Bế tắc trong nước, suy yếu ở châu lục

Cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm với 364 phiếu chống đã chấm dứt nhiệm kỳ chưa đầy 9 tháng của Thủ tướng Bayrou, buộc Tổng thống Emmanuel Macron phải tìm kiếm người đứng đầu chính phủ thứ tư chỉ trong vòng 12 tháng. Sự sụp đổ của ông Bayrou, lần thay đổi thủ tướng thứ 5 trong vòng chưa đầy 2 năm, phản ánh tình trạng bất ổn chính trị kinh niên đang làm tê liệt nền kinh tế lớn thứ hai EU.

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thất bại của ông Bayrou là kế hoạch ngân sách không được lòng dân, với mục tiêu cắt giảm 44 tỷ euro thông qua các biện pháp như hủy bỏ ngày lễ và đóng băng chi tiêu phúc lợi. Trước Quốc hội, ông Bayrou đã cảnh báo về núi nợ công hơn 3.300 tỷ euro, tương đương 114% GDP của Pháp, nhấn mạnh rằng thắt lưng buộc bụng là cần thiết để duy trì vị thế của đất nước. Tuy nhiên, các nhóm đối lập, từ cánh tả đến cực hữu, đã liên minh để bỏ phiếu chống, cho thấy sự chia rẽ sâu sắc trong chính trường Pháp.

Cuộc khủng hoảng chính trị này không chỉ là một vấn đề tài khóa. Nó cho thấy sự rạn nứt niềm tin giữa công chúng và các nhà lãnh đạo, làm dấy lên làn sóng phản đối có nguy cơ định hình lại cục diện chính trị trước thềm cuộc bầu cử tổng thống năm 2027.

Cán cân quyền lực châu Âu thay đổi

Hậu quả của cuộc khủng hoảng này lan rộng ra ngoài biên giới Pháp. Trong nhiều thập kỷ, Pháp tự hào về sự ổn định, đối lập với tình hình chính trị luôn biến động của Italy. Tuy nhiên, tình thế giờ đây đã đảo ngược. Italy dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Giorgia Meloni đang thể hiện sự ổn định đáng ngạc nhiên, trong khi Pháp đối mặt với sự giám sát tài chính và tê liệt chính trị.

Mặc dù cả Pháp và Italy đều đang chịu "Quy trình Thâm hụt Quá mức" của Ủy ban châu Âu, các nhà phân tích dự đoán Rome sẽ đạt được tiến độ củng cố tài chính nhanh hơn Paris. Nợ công của Pháp đã đạt 113% GDP vào năm 2024 với mức thâm hụt 5,8%, trong khi Italy đạt mức thâm hụt 3,4% trong cùng kỳ. Sự ổn định này đã giúp Italy có tiếng nói lớn hơn tại Brussels.

Mối quan hệ đối tác Pháp - Đức truyền thống, vốn là động lực của chính sách EU, đang cho thấy những dấu hiệu căng thẳng khi cả hai quốc gia đều phải vật lộn với các vấn đề nội bộ. Ngược lại, Italy dưới thời bà Meloni đang hoàn tất các thủ tục để thoát khỏi quy trình thâm hụt ngân sách quá mức của EU và đã bắt đầu thể hiện ảnh hưởng mạnh mẽ trong các vấn đề của khối.

Theo Éric Maurice, nhà phân tích chính trị tại tổ chức tư vấn EPC, tình trạng chính trị của Pháp có thể "gây ra hậu quả cho toàn bộ khu vực đồng euro", làm suy yếu vị thế của Paris trong các quyết định quan trọng về thương mại, chính sách công nghiệp, cạnh tranh và chuyển đổi công nghệ. Các đối tác châu Âu đang đặt câu hỏi liệu Pháp có thể thực hiện các cam kết tại Brussels trong bối cảnh nội bộ bế tắc hay không.

Cuộc khủng hoảng chính trị Pháp còn làm gia tăng nguy cơ bất ổn xã hội. Sau canh bạc bầu cử bất thành của Tổng thống Macron vào năm 2024, nhiều cử tri cảm thấy bị bỏ rơi, dẫn đến sự bất mãn của công chúng. Điều này đã lan sang các phong trào biểu tình mới, với những lời kêu gọi "phong tỏa mọi thứ" và các cuộc đình công trong lĩnh vực y tế và giao thông. Cuộc tổng đình công được lên kế hoạch vào ngày 10/9 bởi các nhóm từ cánh tả đến cánh hữu là bằng chứng cho sự phản ứng ngày càng tăng.

Tình trạng bất ổn này có nguy cơ khơi dậy tinh thần của các cuộc biểu tình áo vàng và sự phản kháng chống lại cải cách lương hưu của ông Macron. Trong bối cảnh này, đảng Rassemblement Nationale theo chủ nghĩa dân tộc của phe cực hữu đang dần lấy lại được sự ủng hộ, tự coi mình là lực lượng duy nhất có thể truyền tải sự phản kháng của người dân.

Tóm lại, cuộc khủng hoảng không chỉ là sự sụp đổ của một thủ tướng, mà còn phơi bày một rạn nứt sâu sắc giữa người dân Pháp và các thể chế chính trị của họ, một rạn nứt có thể định hình lại vai trò của nước này tại châu Âu, đồng thời củng cố các thế lực khác trong nước, gây ra những thách thức lớn cho tương lai chính trị của Pháp và ảnh hưởng của họ trên trường quốc tế.