Quốc hội Mỹ u ám, các nghị sĩ buồn chán vì chính phủ đóng cửa lâu

Chủ tịch Hạ viện Mỹ và Tổng thống Mỹ đang đối đầu. Không khí chán nản bao trùm Quốc hội Mỹ trong ngày đóng cửa chính phủ thứ 27. 

Nỗ lực của các thượng nghị sĩ hai đảng trong mở lại chính phủ đã thất bại tuần thứ hai liên tiếp. Không có lịch đàm phán nào về mở cửa lại chính phủ giữa lãnh đạo hai đảng.

Một thượng nghị sĩ đã nỗ lực trong vô vọng để tìm kiếm đột phá nói về tâm trạng với phóng viên: “Tôi cảm giác như tôi sẽ bóp nghẹt anh”. Theo Politico, tất nhiên đó là câu nói đùa nhưng không khí ở Quốc hội Mỹ đang buồn thảm giống như đưa đám.

Khi phần lớn nghị sĩ quốc hội trở về nhà trong kỳ nghỉ cuối tuần, tình trạng đóng cửa chính phủ chắc chắn sẽ kéo dài sang tháng thứ hai.

Đó là thế bế tắc chưa từng có trước đây ở Washington D.C, kể cả trong thời khủng hoảng nợ, bị cắt giảm ngân sách hay có một loạt xung đột chính trị chưa có tiền lệ trong suốt thập kỷ qua.

Cuộc khủng hoảng này khác hẳn. Chính phủ đóng cửa nhưng mọi động lực đều bị đóng băng. 

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ ở Thượng viện Chuck Schumer không muốn cấp tiền cho bức tường biên giới, còn Tổng thống Donald Trump muốn 5,7 tỷ USD. 

Các nghị sĩ cấp cao có thể gây chú ý và tìm cách tạo động lực, nhưng Tổng thống Trump bác bỏ mọi ý tưởng họ đề xuất, khiến một số nghị sĩ tự hỏi không biết mình đang làm gì.

Thượng nghị sĩ Angus King nói: “Tôi thất thật tức giận vì xu hướng bản năng của tôi là: Hãy tìm cách để giải quyết vấn đề này. Nhưng cho tới nay, cách đàm phán của ông ấy là nói ‘Đây là điều tôi muốn, tôi sẽ không trao cho các ông điều gì”. Ông King phàn nàn: “Tôi có thể ngồi với Phó Tổng thống Mike Pence một buổi chiều và chúng tôi có thể đạt thỏa thuận nào đó. Và rồi Tổng thống Trump sẽ phá hỏng nó”.

Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski dường như đã thử mọi cách để mở cửa lại chính phủ. Bà đã ký tên vào bức thư lưỡng đảng kêu gọi Tổng thống Trump chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ để đổi lại cuộc thảo luận ba tuần về vấn đề nhập cư. Bức thư ngay lập tức bị Nhà Trắng bác bỏ. Bà Murkowski nói về tâm trạng của mình: “Ủ rũ. Ủ rũ. Tôi không phải là người ủ rũ. Tôi không phải là ai đó dễ thất vọng. Nhưng tôi đã thoái chí. Những người mà tôi làm đại diện ở Alaska đề nghị tôi giải quyết vấn đề. Một người giải quyết vấn đề thật khó. Trừ khi bạn là tổng thống. Hay là chủ tịch quốc hội. Hay là lãnh đạo phe đa số”.

Thượng nghị sĩ Gerry Connolly còn nói về cảm giác của mình u ám hơn: “Chúng tôi đang ở hoàn cảnh đau khổ kinh khủng giữa thiên đường và địa ngục. Không có cách nào thoát khỏi trừ khi ông ấy hoặc chúng tôi phải dịu lại hoàn toàn”.

Phe Dân chủ đang tìm cách trao cho Tổng thống một con đường giữ thể diện để lùi bước. Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa cũng đang tìm cách để vẽ đường thoát cho Tổng thống Trump, trong đó có cả Thượng nghị sĩ Lindsey Graham và Rob Portman. Họ hy vọng thuyết phục được 20 nghị sĩ Cộng hòa và 20 nghị sĩ Dân chủ ký thư gửi Tổng thống Trump với mong muốn phe Dân chủ cam kết thảo luận về vấn đề an ninh biên giới và đảng Cộng hòa thúc đẩy để phá vỡ thế bế tắc hiện nay.

Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa tuần này không mấy mặn mà với bức thư khi họ tin rằng Tổng thống sẽ không ủng hộ mở cửa lại chính phủ khi mà bức tường biên giới chưa được đảm bảo. Bức thứ vẫn có thể được gửi đi nhưng không ai chắc nó có tác dụng gì không.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Kennedy đã bay cùng Tổng thống Trump hơn một tiếng ngày 14/1. Theo ông Kennedy, Tổng thống bảo rằng ông không muốn chính phủ bị đóng cửa, nhưng ông biết rằng ngay khi ông vừa mở cửa thì phe Dân chủ sẽ bảo “Cám ơn rất nhiều nhưng chúng tôi không muốn nói về bức tường biên giới”.

Bản thân bà Nancy Pelosi cũng thẳng thừng nói với Tổng thống Trump tuần trước rằng sau khi chính phủ mở cửa, Tổng thống sẽ không có bức tường. Đó là lần cuối cùng hai nhà lãnh đạo gặp mặt trực tiếp.

Từ cuộc gặp đó, mối quan hệ của họ đã lao xuống dốc không phanh. Bà Pelosi đã khiến Tổng thống Trump bất ngờ ngày 16/1 khi gửi thư đề nghị ông hoãn đọc Thông điệp Liên bang hoặc truyền đạt dưới dạng thư cho tới khi chính phủ mở cửa trở lại. 

Ngay lập tức, Tổng thống Trump đã “phản kích” ngày 17/1 khi đột ngột hủy chuyến bay bằng máy bay quân sự của bà Pelosi tới Afghanistan. Nhà Trắng đã gửi thư cho phóng viên qua thư điện tử thông báo về việc hủy trước cả khi văn phòng bà Pelosi kịp biết Tổng thống đang làm gì. Động thái này diễn ra vào phút chót, sát chuyến bay  tới mức các nghị sĩ chuẩn bị tháp tùng bà Pelosi đã lên xe buýt để tới sân bay.

Thượng nghị sĩ John Cornyn nói về tâm trạng khi nghe hai nhà lãnh đạo trả đũa qua lại: “Khá tồi tệ. Quá nhiều trò trẻ con. Không đủ tính nghiêm túc”.

Đối với những nghị sĩ mới được bầu vào quốc hội, sự bực tức của họ về tình trạng hiện nay đã đạt tới điểm sôi. Một số thành viên của lớp nghị sĩ mới tại Hạ viện đã gặp nhau để bàn chiến lược riêng. Một nghị sĩ cho biết năm đầu tiên ở quốc hội thật buồn chán, người khác thì nói phát ốm vì chính phủ đóng cửa.

Một số người trong nhóm nghị sĩ mới đã rầm rập kéo tới văn phòng của ông Mitch McConnell, lãnh đạo phe Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện ngày 15/1 để đòi ông đưa ra bàn các dự luật chi tiêu mà Hạ viện đã thông qua để mở lại chính phủ. Một số đã thử lại vào ngày 16/1 để đưa thư tới văn phòng của ông McConnel và đòi ông hành động.

Lớp nghị sĩ mới tìm mọi cách để mở cửa chính phủ, các thượng nghị sĩ gạo cội cũng có ý tưởng riêng. Tuy nhiên, họ chưa thành công khi mà hai nhân vật chủ chốt không chịu lùi bước.