Tàu phá băng của Nga trong hành trình đến Bắc Cực. Ảnh: Sputnik
Theo trang Moderndiplomacy.com, hôm 18/2 vừa qua, tại Riyadh (Saudi Arabia), đại diện Mỹ và Nga đã xác định "các lĩnh vực hợp tác cụ thể", bao gồm "các dự án chung ở Bắc Cực", nơi được cho là chứa 13% trữ lượng dầu chưa được chứng nhận của thế giới và 30% trữ lượng khí đốt tự nhiên chưa được khai thác.
Ngoài ra, cả Mỹ và Nga đều mong muốn đẩy nhanh việc thăm dò và khai thác các nguyên liệu thô quan trọng như đồng, coban và các nguyên tố đất hiếm ở Bắc Cực.
Trên bản đồ tập trung ở Bắc Cực, kim loại tập trung ở các bờ biển ngoại vi của các lục địa, đặc biệt là ở Phần Lan, Thụy Điển và Canada. Tương tự, Exxon và Chevron đang thành lập các quỹ đầu cơ để phát triển các hoạt động xuất khẩu khí đốt nhanh, bao gồm cả ở Vòng Bắc Cực, để đáp ứng nhu cầu trong tương lai cho trí tuệ nhân tạo (AI) và trung tâm dữ liệu.
Các nhà máy khí đốt sẽ được thiết kế để kết hợp thu giữ và lưu trữ carbon. Chevron đang tham gia vào lĩnh vực sản xuất điện chỉ vài tháng sau khi Exxon công bố kế hoạch xây dựng các nhà máy điện khí đốt tự nhiên để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu AI. Người ta ước tính rằng một số nhà máy điện 4 gigawatt sẽ được yêu cầu vào năm 2027.
Biến động năng lượng ở châu Âu
Một cơ sở dự trữ khí đốt ở Zsana, Hungary. Ảnh: THX/TTXVN
Ở châu Âu, các sự kiện có ý nghĩa rõ rệt. Bất chấp tốc độ và sự đa dạng của các cuộc đàm phán vào tháng 2, Nga và Ukraine đã tấn công các cơ sở dầu khí ở cả hai bên trong những tháng gần đây. Vào ngày 26/2, Nga đã tấn công một cơ sở năng lượng của DTEK ở tỉnh Dnipropetrovsk của Ukraine và vào ngày 24/2, một cuộc tấn công ồ ạt bằng thiết bị bay không người lái và tên lửa của Nga đã nhắm vào hai địa điểm cơ sở hạ tầng quan trọng ở Lviv.
Vụ tấn công ngày 17/2 của không quân Ukraine vào một trạm nén của đường ống dẫn dầu ở Novorossiysk trên bờ Biển Đen sẽ làm giảm lưu lượng dầu đến đường ống trong hai tháng. Điều này đặc biệt gây khó chịu cho các cổ đông Nga, Mỹ, Anh, Italy và Kazakhstan của đường ống CPC, đặc biệt là khi mỏ Tengiz cho thấy sản lượng giảm kể từ năm 2022.
Năm 2021, đường ống này đã xuất khẩu tới 1,3 triệu thùng dầu chất lượng cao mỗi ngày, chiếm 80% tổng sản lượng dầu của Kazakhstan là 1,6 triệu thùng (1,4% sản lượng toàn cầu).
Mặc dù một gói trừng phạt mới chống lại Nga đã được áp đặt vào ngày 10/1 vừa qua, Bộ Tài chính Mỹ đã miễn trừ các dịch vụ mỏ dầu liên quan đến CPC. Vào giữa tháng 1 và ngày 1/3, các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái của Ukraine đã được thực hiện nhằm vào đường ống TurkStream.
Đường ống của Nga này đi vào Biển Đen gần Anapa và cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ 14 tỷ mét khối và Trung Âu và Hy Lạp 17,5 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên cũng qua Biển Đen. Nguy cơ phá hoại rộng rãi các tuyến cáp và đường ống ngầm Biển Đen vẫn tồn tại và mở rộng đến Biển Aegean và Đông Nam Địa Trung Hải. Việc sản xuất hydrocacbon và việc đặt cáp điện kết nối giữa Hy Lạp, Síp và Israel nằm trong khuôn khổ này.
Mạng lưới rủi ro phức tạp này bao gồm việc phá hoại gần đây nhiều tuyến cáp viễn thông ở vùng biển Baltic, cùng với việc phá hoại hai đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 và một đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 bị phá hủy vào năm 2022.
Điều thú vị là một doanh nhân người Mỹ đã đề xuất chính quyền Mỹ xem xét khôi phục Dòng chảy phương Bắc 2, với việc Đan Mạch tỏ ra đặc biệt quan tâm. Mỹ phải đối mặt với những thách thức trong việc cung cấp LNG cho châu Âu trước năm 2027.
Những diễn biến gần đây trong các cuộc đàm phán Mỹ-Nga cho thấy nguồn cung LNG của Nga sẽ tiếp tục và có thể tăng lên với việc mở lại một phần đường ống của Nga cho đến năm 2027 hoặc tái cấu hình một phần của đường ống này đến một trung tâm ở Baltic.
EU đang ở trong một giai đoạn đầy thách thức và sự ổn định của EU là rất quan trọng không chỉ đối với châu Âu mà còn đối với Mỹ. Tình hình này phần nào giống với việc Israel hỗ trợ khí đốt tự nhiên cho Ai Cập và Jordan để duy trì sự ổn định khu vực.
Mô hình xuất khẩu kép của Mỹ
Theo quan điểm của Mỹ, việc đạt được hòa bình ở khu vực châu Âu rộng lớn hơn dường như bắt nguồn từ mô hình xuất khẩu kép: hòa bình và ngành công nghiệp vũ khí. EU sẽ buộc phải mua thêm các hệ thống vũ khí từ Mỹ để tăng cường tư cách thành viên NATO của mình, dẫn đến việc sản xuất vũ khí hướng tới việc tổ chức lại phòng thủ của các thành viên NATO thay vì đến Ukraine và Gaza.
Đối với xuất khẩu của Mỹ, cách tiếp cận này có lợi hơn và cũng góp phần đạt được hòa bình ở khu vực châu Âu và Đông Nam Địa Trung Hải, đặc biệt là trong bối cảnh ảnh hưởng của Trung Quốc gia tăng tại đây.