Chiến sự tại Donetsk đang leo thang nghiêm trọng khi Nga gia tăng sức ép ở khu vực Kostiantynivka và Toretsk. Ảnh: Sputnik
Quân đội Nga đang gia tăng áp lực đáng kể tại tỉnh Donetsk trong những tuần gần đây, đẩy mạnh tấn công vào một "cụm lớn" các đơn vị Ukraine giữa những thành phố then chốt. Theo báo The Kyiv Independent (Ukraine) ngày 25/5, tình hình chiến sự đang diễn biến phức tạp, đặt ra những thách thức lớn về hậu cần và khả năng phòng thủ cho lực lượng Ukraine, đặc biệt là ở khu vực phía Nam Kostiantynivka.
Kostiantynivka, từ lâu đã là trung tâm hậu cần an toàn cho Bakhmut (hiện do Nga kiểm soát), đang chịu áp lực lớn từ hai hướng tấn công của Nga. Các chuyên gia quân sự phương Tây nhận định Nga dường như có đủ nguồn lực để tiếp tục đà tiến công, và câu hỏi đặt ra là liệu lực lượng Ukraine trong khu vực Toretsk và Kostiantynivka có thể trụ vững được bao lâu.
Ông Emil Kastehelmi, nhà phân tích từ Black Bird Group (Phần Lan), người theo dõi sát sao cuộc chiến, chia sẻ với The Kyiv Independent: "Vấn đề là sự chia cắt giữa Kostiantynivka và Pokrovsk đã diễn ra tương đối nhanh chóng. Nếu tình hình tiếp tục diễn biến với tốc độ này, quân Nga sẽ đe dọa các tuyến đường tiếp tế vào Kostiantynivka chỉ trong vài tháng nữa". Mối lo ngại lớn nhất hiện nay là khả năng Nga bao vây lực lượng Ukraine đang bảo vệ khu vực Toretsk và Kostiantynivka.
Chiến thuật và tình hình chiến trường
Nga đã nắm giữ thế chủ động trên chiến trường ở Donetsk kể từ mùa thu năm 2023, sau cuộc phản công mùa hè thất bại của Ukraine. Động thái tăng cường tấn công của Nga diễn ra trong bối cảnh Mỹ tiếp tục thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng nhóm cố vấn hàng đầu của mình đã nhiều lần cảnh báo về việc Washington có thể cắt giảm viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo nếu không có tiến triển hòa bình.
Các chuyên gia nhận định, động thái hiện tại của Nga ở Donetsk đang tạo tiền đề cho một cuộc tấn công lớn sắp tới. Ông Kastehelmi nêu quan điểm: "Tôi nghĩ rằng đây là diễn biến sẽ tiếp tục là vấn đề ngày càng nghiêm trọng đối với Ukraine trong mùa hè vì theo tôi biết, Nga có nguồn dự trữ tương đối lớn cho trận chiến trong những tuần và tháng tới".
Mặc dù Ukraine đã ổn định phần lớn tình hình ở mặt trận phía Đông vào đầu năm nay sau khi Nga tăng tốc độ tấn công vào mùa hè năm 2024, một số đơn vị tinh nhuệ của Ukraine đã được điều động đến khu vực Kursk của Nga để tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ xuyên biên giới, gây ảnh hưởng đến khả năng phòng thủ tại Donetsk. Ví dụ, Lữ đoàn tấn công đường không số 80, một đơn vị quan trọng, đã được triển khai phòng thủ gần Klishchiivka – một ngôi làng ở phía Nam Chasiv Yar và phía Bắc Toretsk mà Ukraine đã giải phóng vào năm 2023.
Theo ông Kastehelmi, các yếu tố như tình trạng thiếu hụt nhân lực của Ukraine và khả năng chiến đấu của các đơn vị Ukraine được triển khai trong khu vực sẽ quyết định khả năng quân đội nước này giữ vững túi phía Nam Kostiantynivka. Việc thiếu binh sĩ được huấn luyện tốt vẫn là điểm yếu nhất của quân đội Ukraine, khi nước này đang vật lộn để tuyển dụng và huấn luyện tân binh để chuẩn bị cho thực tế khốc liệt của cuộc chiến.
Nhóm giám sát DeepState của Ukraine cũng báo cáo vào tháng 4 rằng quân đội Nga đang chuẩn bị tiến vào khu vực phía Tây Nam Toretsk bằng cách củng cố sự hiện diện của họ tại làng Kalynove ở phía Nam. Việc tăng cường lực lượng cho khu vực này bằng các đơn vị chưa bị tổn thất sau khi chiến đấu ở những điểm nóng khác, chẳng hạn như khu vực Kursk, sẽ là một thách thức lớn đối với Ukraine.
Ông Kastehelmi nhấn mạnh: "Phía Ukraine cần phải đưa ra một số quyết định khó khăn về hướng đi nào họ có thể ưu tiên và nguồn dự trữ nào họ có thể đảm bảo". Hiện tại, câu hỏi đặt ra là liệu Ukraine có đưa ra quyết định kịp thời để rút quân hay không, thay vì tiếp tục giữ những vị thế bất lợi với cái giá phải trả rất đắt. Nhiều binh lính Ukraine đã bày tỏ sự không hài lòng với mệnh lệnh "cầm cự đến cùng", ngay cả khi các vị trí này sớm bị lực lượng Nga tràn vào và binh lính Ukraine không được sơ tán hoặc rút lui có tổ chức.
Về phần mình, Thiếu tướng quân đội Australia đã nghỉ hưu Mick Ryan, người theo dõi sát sao cuộc chiến ở Ukraine, nhận định ngay cả khi Ukraine mất khu vực phía Nam Kostiantynivka, ông không tin điều đó sẽ mang lại "bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào trong quỹ đạo của cuộc chiến tại thời điểm này". Tuy nhiên, ông Ryan cảnh báo: "Vấn đề là Nga có thể trở nên tự tin hơn và nghĩ rằng họ có thể tạo thêm động lực khi kiểm soát được khu vực này".
Ông Ryan cũng cho rằng Nga đang điều chỉnh chiến thuật ở tuyến đầu, ví dụ như ngày càng sử dụng nhiều thiết bị bay không người lái, giúp các lực lượng Nga đạt được kết quả tốt hơn. Ông Ryan dự đoán: "Trong khi cuộc tấn công vẫn đang diễn ra, họ (Nga) có thể đang tạo đà cho các hoạt động tấn công với nhịp độ cao hơn và cường độ dữ dội hơn trong những tháng tới".
Kênh truyền thông RBC-Ukraine ngày 25/5 cũng xác nhận ở Donetsk theo hướng Toretsk, quân Nga đã tấn công các vị trí của Ukraine mười lần. Các nỗ lực tấn công tập trung vào các khu vực Toretsk, Romanivka, Diliivka và hướng về Novospaske. Kể từ đầu ngày (25/5) theo hướng Pokrovsk, quân đội Nga đã tìm cách đột phá qua các tuyến phòng thủ của Ukraine 40 lần ở các khu vực Kotliarivka, Malynivka, Lysivka, Udachne, Zvirove, Troitske, Yelyzavetivka, Andriivka và hướng về Shevchenka Pershe, Zoria, Muravka, Oleksiivka và Myroliubivka. Ba cuộc đụng độ vẫn đang diễn ra.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ đánh giá các lực lượng Nga đã mở rộng đáng kể về phía Tây Nam của Kostiantynivka, Donetsk. Diến biến này có thể hỗ trợ một cuộc tấn công trực tiếp vào Kostiantynivka hoặc hỗ trợ bao vây Pokrovsk và Myrnohrad từ phía Đông Bắc trong những tuần và tháng tới.
Trong nhiều tháng, Nga đã nỗ lực để kiểm soát các phần còn lại của Donetsk ở miền Đông Ukraine, tập trung vào Pokrovsk, Chasiv Yar và các thành trì khác của Ukraine. Pokrovsk là trọng tâm của các cuộc tấn công trên bộ của Nga. Bất chấp những động thái này, ISW nhấn mạnh rằng tiến độ gần Chasiv Yar và Toretsk vẫn chậm do địa hình và hoạt động của thiết bị bay không người lái. ISW lưu ý rằng các đơn vị Nga vẫn gặp khó khăn khi phá vỡ hệ thống phòng thủ của Ukraine tại các khu vực trên.
Ở khu vực Pokrovsk, lực lượng Nga gần đây đã tăng cường các cuộc tấn công vào phía Đông Nam và phía Nam Pokrovsk và Myrnohrad, có thể là để hỗ trợ cho một kế hoạch bao vây trong tương lai. Tuy nhiên, những nỗ lực trước đó nhằm mở rộng về phía Tây Pokrovsk đã bị chặn lại bởi các cuộc phản công của Ukraine vào tháng 2/2025. Kể từ đó, Nga đã chuyển trọng tâm về phía Tây Nam hướng tới Novopavlivka.
ISW kết luận rằng, với nhân lực và vật lực hạn chế, Nga khó có thể duy trì các cuộc tấn công lớn vào cả Pokrovsk và Kostiantynivka cùng một lúc và có thể sẽ phải ưu tiên một hướng.