Israel cần có hành động tích cực hơn trong đàm phán hòa bình Trung Đông. Đây là tuyên bố của Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 3/3 trong buổi tiếp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang ở thăm Washington trong bối cảnh hòa đàm Israel - Palestine dự kiến sẽ kết thúc vào cuối tháng tư tới mà hai bên chưa đạt được tiến triển đáng kể nào. Theo ông, Tel Aviv và chính quyền Palestine cần phải đưa ra những quyết định khó khăn để khép lại 9 tháng hòa đàm như Washington đặt ra. Theo phóng viên TTXVN tại Washington, phát biểu trong cuộc họp báo chung sau cuộc hội đàm kéo dài gần 3 giờ đồng hồ với Thủ tướng Natanyahu tại Nhà Trắng, Tổng thống Obama một lần nữa khẳng định ủng hộ việc sớm hình thành hai nhà nước Israel và Palestine độc lập sống hòa bình bên cạnh nhau.
Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) có cuộc hội đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang trong chuyến thăm Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN |
Tuy nhiên, ông thừa nhận tiến trình thương thuyết đang diễn ra giữa hai bên vẫn còn nhiều khó khăn, đồng thời hối thúc Israel và Palestine cùng có những nhượng bộ hướng tới ký kết thỏa thuận khung hòa bình. Tổng thống Obama nêu rõ Israel có thể đưa ra một phương án khác thay thế nếu không tin là việc tìm kiếm một hiệp định hòa bình với Palestine là một việc cần phải làm.
Đáp lại, Thủ tướng Netanyahu khẳng định Israel đã có những "bước đi chưa từng có" để thúc đẩy tiến trình hòa bình Trung Đông trong suốt 20 năm qua và giờ đến lượt Palestine phải có hành động. Ông nêu rõ "Israel đã thực hiện phần trách nhiệm của mình, đáng tiếc là người Palestine thì chưa". Ông cũng tuyên bố Israel muốn có một nền hòa bình thực thụ, chứ không phải trên giấy tới và cho rằng người Palestine trước hết phải thừa nhận tính hợp pháp của một nhà nước Do Thái.
Trong cuộc gặp, hai bên cũng thảo luận về một thỏa thuận khung nhằm kéo dài tiến trình hòa đàm Trung Đông sau thời hạn tháng tư. Theo một số báo cáo không chính thức, thỏa thuận do Ngoại trưởng Mỹ John Kerry xây dựng yêu cầu Tel Aviv ngừng một phần các khu định cư để giữ chân Palestine tại bàn đàm phán đồng thời bao gồm những vấn đề cốt lõi của cuộc xung đột như đường biên giới, an ninh và vị thế tương lai của Jerusalem.
Cũng nhân dịp này, nhà lãnh đạo Israel đã đề cập tới ông chủ Nhà Trắng về sự bất bình của người dân Israel xung quanh chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran và thỏa thuận sơ bộ giữa nước này và Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Mỹ, Trung Quốc và Đức). Ông tuyên bố việc ngăn chặn Tehran sản xuất vũ khí hạt nhân hiện "là thách thức lớn nhất" của Tel Aviv. Về phần mình, ông chủ Nhà Trắng một lần nữa trấn an và tái khẳng định "cam kết tuyệt đối" của Washington trong việc ngăn chặn Iran phát triển và sở hữu vũ khí hạt nhân, đồng thời đảm bảo an ninh cho Tel Aviv.
Giới phân tích nhận định, cuộc gặp tay đôi giữa hai nhà lãnh đạo đã một lần nữa cho thấy những mâu thuẫn chưa thể giải quyết giữa Washington và Tel Aviv. Phát biểu ngay trước thềm hội đàm, ông Netanyahu khẳng định sẽ "không nhượng bộ trước lợi ích sống còn của Israel" và sẽ không lùi bước trước áp lực. Trước đó, Tổng thống Obama đã cảnh báo Israel rằng việc tiếp tục mở rộng các khu định cư sẽ đẩy nước này lún sâu hơn vào thế cô lập.
Tháng bảy năm ngoái, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry thuyết phục được Israel và Palestine nối lại đàm phán với mục tiêu đạt được một thỏa thuận hòa bình cuối cùng trong vòng 9 tháng. Tuy nhiên, do còn nhiều khó khăn, giờ đây chính quyền Obama chỉ đặt mục tiêu ký được một thỏa thuận khung giữa Israel và Palestin.
Những vấn đề còn tranh cãi chưa có lời giải đáp giữa các nhà đàm phán Israel và Palestine là quy chế của thành phố Jerusalem, các khu định cư Do Thái ở Bờ Tây, số phận người tỵ nạn Palestine và đường biên giới cuối cùng giữa hai nhà nước Israel và Palestine. Người Palestine yêu cầu Israel phải dựa trên đường biên giới đã phân định trước khi Israel chiếm Bờ Tây, Dải Gaza và Đông Jerusalem trong cuộc xung đột quân sự vào năm 1967. Tuy nhiên, Israel vẫn chưa chấp nhận yêu sách này.
Theo kế hoạch, Thủ tướng Netanyahu sẽ có bài phát biểu trước hội nghị chính sách thường niên của nhóm ủng hộ Israel AIPAC liên quan tới Iran trong ngày 4/3. Trong khi đó, Tổng thống Obama sẽ tiếp tục gặp mặt tại Nhà Trắng với Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas trong ngày 17/3 tới.
TTXVN/Tin tức