Tàu USS Columbia, tàu ngầm tấn công lớp Los Angeles của Hải quân Mỹ, vào văn cứ hải quân ở Busan, Hàn Quốc, ngày 18/11/2024. Ảnh: Yonhap/TTXVN
Theo báo Chosun Media (chosun.com) của Hàn Quốc ngày 19/3, việc Hàn Quốc bị Bộ Năng lượng Mỹ (DOE) chỉ định là "quốc gia nhạy cảm" đã gây ra nhiều tranh cãi cả trong và ngoài nước. Quyết định này xuất phát từ những lo ngại về an ninh, đặc biệt là liên quan đến các vụ rò rỉ công nghệ nhạy cảm, trong đó có phần mềm thiết kế lò phản ứng hạt nhân. Tuy nhiên, trong nội bộ Hàn Quốc, nhiều người lại cho rằng việc chỉ định này có liên quan đến các cuộc thảo luận về vũ khí hạt nhân và chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Yoon Suk-yeol.
Như báo cáo của Văn phòng Tổng thanh tra (OIG) thuộc DOE, một nhân viên hợp đồng tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Idaho (INL) đã bị bắt giữ khi tìm cách mang phần mềm thiết kế lò phản ứng hạt nhân đến Hàn Quốc. Sự việc xảy ra trong khoảng thời gian từ tháng 10/2023 đến tháng 3/2024 và được ghi nhận là một trong những lý do chính khiến Mỹ đưa Hàn Quốc vào danh sách các quốc gia nhạy cảm. Phần mềm này thuộc loại độc quyền, được kiểm soát chặt chẽ về xuất khẩu, và việc rò rỉ có thể gây ra những rủi ro lớn về an ninh quốc gia.
Sau khi bị bắt, nhân viên trên đã bị sa thải và đang bị điều tra bởi Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) và Cục Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI). Các email và hồ sơ trò chuyện của nhân viên này cũng được phân tích, cho thấy sự liên hệ với chính phủ nước ngoài, mặc dù báo cáo không nêu rõ đó là chính phủ nào. Tuy nhiên, việc phần mềm được định hướng đến Hàn Quốc đã làm dấy lên nghi ngờ về mối liên hệ với quốc gia này.
Danh sách các quốc gia nhạy cảm được quản lý bởi Văn phòng Tình báo và Phản gián (OCI) của DOE, với các tiêu chí bao gồm an ninh quốc gia, chống khủng bố, không phổ biến vũ khí hạt nhân và ổn định khu vực. Hàn Quốc được xếp vào hạng mục thấp nhất trong danh sách này, cùng với các đồng minh thân cận khác của Mỹ như Israel. Một nguồn tin ngoại giao cho biết, việc chỉ định này không liên quan đến các vấn đề chính sách ngoại giao rộng hơn, mà chủ yếu xuất phát từ những lo ngại về rủi ro an ninh.
Tuy nhiên, trong nội bộ Hàn Quốc, nhiều chính trị gia đối lập đã liên kết việc chỉ định này với các cuộc thảo luận trước đây về vũ khí hạt nhân. Nghị sĩ Wi Sung-lac từ Đảng Dân chủ cho rằng, "Mỹ có thể đã có những lo ngại sâu sắc về các cuộc thảo luận về vũ khí hạt nhân ở Hàn Quốc". Trong khi đó, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Choi Jong-kun chỉ trích chính quyền Yoon, cho rằng việc theo đuổi vũ khí hạt nhân độc lập đã làm mất lòng tin từ phía Mỹ.
Phản ứng từ chính phủ Hàn Quốc
Chính phủ Hàn Quốc đã nhanh chóng phản ứng trước quyết định của DOE. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc khẳng định rằng việc chỉ định này không phải là một hình phạt, mà là biện pháp phòng ngừa dựa trên các lo ngại về an ninh. Để giải quyết vấn đề, các cuộc thảo luận cấp cao đã được sắp xếp giữa Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright và Bộ trưởng Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc Ahn Duk-geun.
Một cựu quan chức ngoại giao cấp cao của Hàn Quốc bác bỏ những cáo buộc rằng việc chỉ định này là do các cuộc thảo luận về vũ khí hạt nhân, cho rằng: "Thật vô lý khi cho rằng một đồng minh sẽ bị trừng phạt chỉ vì một số chính trị gia, học giả hoặc cơ quan truyền thông đã thảo luận về vũ khí hạt nhân".
Quyết định chỉ định Hàn Quốc là quốc gia nhạy cảm được đưa ra trong bối cảnh Mỹ vẫn kiên quyết phản đối các biện pháp vượt quá mức răn đe mở rộng, chẳng hạn như tái triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ tới Bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, một số nhà hoạch định chính sách và nhà phân tích tại Mỹ đã bắt đầu xem xét lại vấn đề này, đặc biệt trong bối cảnh năng lực hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên ngày càng phát triển.
Hai Thượng nghị sĩ Cộng hòa James Risch và Roger Wicker đã ủng hộ việc cân nhắc tái triển khai vũ khí hạt nhân của Mỹ tới Hàn Quốc. Tổ chức Heritage Foundation cũng đề xuất triển khai bom hạt nhân B61 tới các căn cứ quân sự ở Osan và Gunsan, nhằm đối phó với các thách thức từ Triều Tiên, Trung Quốc và Nga.
Tóm lại, việc Hàn Quốc bị chỉ định là "quốc gia nhạy cảm" phản ánh những lo ngại của Mỹ về an ninh và rủi ro rò rỉ công nghệ nhạy cảm. Tuy nhiên, trong nội bộ Hàn Quốc, quyết định này đã làm dấy lên nhiều tranh cãi, đặc biệt là liên quan đến các cuộc thảo luận về vũ khí hạt nhân.