Kế hoạch ứng phó khủng hoảng năng lượng sẽ phụ thuộc vào sự đoàn kết, thống nhất của EU. Ảnh: Euractiv.com
“Chúng ta phải chủ động. Chúng ta phải chuẩn bị cho khả năng bị gián đoạn hoàn toàn khí đốt của Nga và đây là một kịch bản có thể xảy ra”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết.
Để giảm thiểu sự gián đoạn này, EU đã lập bảng thông báo cho các nước thành viên EU, đề cập đến tiết kiệm năng lượng vì một mùa Đông an toàn và vạch ra các biện pháp giảm nhu cầu tiêu thụ năng lượng.
Kế hoạch đề xuất mục tiêu giảm nhu cầu khí đốt tự nguyện là 15% từ ngày 1/8/2022 đến ngày 31/3/2023. Điều này sẽ có tính ràng buộc nếu tình hình xấu đi và vào cuối tháng 9 và các nước EU sẽ cập nhật kế hoạch khẩn cấp quốc gia với các biện pháp để đáp ứng mục tiêu.
Theo quan chức phụ trách năng lượng EU Kadri Simson, mức độ tích trữ khí của châu Âu hiện tại chỉ dưới 65%, vì vậy bà cảnh báo rằng việc cắt giảm khí đốt của Nga có thể khiến EU không thể tích 80% khí đốt vào tháng 11 này.
“Nếu mục tiêu giảm nhu cầu của chúng ta không đủ tham vọng, chúng ta có nguy cơ kết thúc mùa Đông năm nay với kho lưu trữ trống rỗng, sẽ không thể bổ sung kịp thời cho mùa sưởi ấm tiếp theo”, bà Kadri Simson nói và lưu ý thêm rằng mục tiêu giảm 15% sẽ làm giảm đáng kể rủi ro.
Theo Chủ tịch Ủy ban châu Âu, năng lượng tiết kiệm trong mùa Hè là năng lượng để dùng cho mùa Đông. Khi mùa Đông bắt đầu vào tháng 10, chính phủ các quốc gia châu Âu cũng có thể tiết kiệm khí đốt bằng cách yêu cầu các hộ gia đình giảm nhiệt độ xuống thêm 1°C và yêu cầu giảm hệ thống sưởi cho các tòa nhà công cộng, văn phòng và tòa nhà thương mại.
Trong trường hợp thiếu khí trầm trọng, ngành công nghiệp sẽ bị cắt giảm khí đốt trước tiên, mặc dù các dịch vụ thiết yếu, như sản xuất điện, có khả năng được ưu tiên và duy trì.
Các hộ gia đình tư nhân và các dịch vụ xã hội thiết yếu, như trường học và bệnh viện, sẽ là đối tượng cuối cùng bị hạn chế vì họ là khách hàng được bảo vệ theo luật của EU.
Để tránh phải cắt giảm, tiêu thụ khí đốt cũng có thể được giảm thiểu bằng cách sử dụng các biện pháp dựa trên thị trường, chẳng hạn như đấu giá hoặc đấu thầu cho người tiêu dùng công nghiệp để đưa ra mức bồi thường nhằm đổi lại việc giảm nhu cầu.
Ví dụ, các tập đoàn bán lẻ của Pháp Auchan, E.Leclerc, Carrefour và những công ty khác đã cam kết hạn chế sử dụng điện trong trường hợp nhu cầu cao điểm bằng cách tắt đèn sau khi đóng cửa và giảm ánh sáng tại các nhà kho và cửa hàng bán lẻ.
Trong khi đó, Ủy ban châu Âu cũng đang vận động các nước chuyển đổi nhanh hơn sang năng lượng tái tạo và sử dụng các nguồn năng lượng khác để sản xuất điện, trong đó có than trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, các biện pháp chuyển đổi nhiên liệu nên được thiết kế theo cách không làm ảnh hưởng đến các mục tiêu khử cacbon của EU đến năm 2030. Theo Ủy ban Châu Âu, chuyển đổi sang than, dầu hoặc hạt nhân chỉ là biện pháp tạm thời.
Trong khi Ủy ban ưu tiên vai trò của năng lượng tái tạo, có những lo ngại rằng kế hoạch này có thể khiến châu Âu đi chệch hướng trong việc đáp ứng các mục tiêu khí hậu của mình. Theo Adeline Rochet từ tổ chức môi trường E3G, trong nỗ lực gấp rút cắt giảm khí đốt, EU đã "làm chậm quá trình chuyển đổi nói chung”.
Tuy nhiên, cũng có nhiều người ủng hộ kế hoạch của Ủy ban châu Âu. Theo Simone Tagliapietra, một thành viên cấp cao của tổ chức tư vấn Bruegel, kế hoạch của Ủy ban châu Âu đi đúng hướng, nhưng nói thêm rằng kế hoạch này đòi hỏi sự trao đổi nghiêm túc và thẳng thắn với công chúng.
“Các quốc gia cần đảm bảo rằng tất cả người tiêu dùng đều có những động lực tốt để giảm tiêu dùng. Các nhà lãnh đạo châu Âu nên ngừng trợ cấp trực tiếp cho việc tiêu thụ năng lượng và thay vào đó là trợ cấp cho việc cắt giảm năng lượng”, ông Tagliapietra nói thêm.