Chiến dịch giải cứu con tin cuối tuần trước của Israel đã giải thoát 4 con tin và khiến hơn 270 người Palestine thiệt mạng, là một trong những giai đoạn kịch tính nhất trong cuộc chiến của Israel chống Hamas ở Gaza.
Các quan chức Israel cho biết, chiến dịch đã được lên kế hoạch trong nhiều tuần và được thực hiện suôn sẻ cho đến khi cuộc đột kích của nhóm biệt kích dẫn đến cuộc đấu súng với lực lượng Hamas. Quân đội Israel yểm trợ và đáp trả bằng một cuộc tấn công trên không quy mô lớn vào các đường phố đông đúc ở Nuseirat.
Nhiệm vụ bí mật
Hoạt động này được chuẩn bị trong nhiều tháng. Kể từ ngày 7/10 năm ngoái, các đơn vị tình báo Israel, với sự giúp đỡ từ các đối tác Mỹ, đã nghiên cứu các manh mối thông qua công nghệ kỹ thuật số, cảnh quay của máy bay không người lái và các hoạt động khác để xác định vị trí con tin. Gần đây, họ đã xác định Nuseirat là địa điểm giam giữ 4 con tin từ một cuộc khiêu vũ trên sa mạc ngay bên ngoài hàng rào biên giới với Gaza.
Các nhà phân tích xác nhận một con tin, cô Noa Argamani, 26 tuổi, bị giam một mình trong căn hộ ở tầng một; ba con tin khác – Almog Meir Jan, 22 tuổi, Andrey Kozlov, 27 tuổi và Shlomi Ziv, 41 tuổi – ở trên tầng ba của một tòa nhà gần đó.
Kế hoạch bắt đầu được triển khai tuyệt đốí bí mật. Các quan chức cho biết, mô hình của hai tòa nhà được xây dựng để lực lượng đặc biệt tiến hành diễn tập giải cứu. Điều này tương tự như sự chuẩn bị của lính biệt kích Israel trước cuộc giải cứu nổi tiếng hơn 100 con tin ở Entebbe, Uganda, vào năm 1976.
Trong nhiều tuần, các thành viên của Yamam, một đơn vị chống khủng bố đặc biệt; Shin Bet, cơ quan an ninh nội địa Israel; và Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã luyện tập nhiều lần cho một nhiệm vụ hiếm hoi vào ban ngày.
Chuẩn đô đốc Daniel Hagari, người phát ngôn của IDF cho biết: “Chúng tôi hiểu rằng trong những căn hộ có lính canh đó, ban ngày sẽ là điều bất ngờ nhất”. Theo ông Hagari, chỉ đột kích vào một tòa nhà sẽ cảnh báo những đối tượng bắt giữ ở địa điểm khác, vì vậy Israel đã quyết định đột kích cả hai tòa nhà cùng một lúc.
Các quan chức Israel cho biết một số binh sĩ tham gia cuộc diễn tập giải cứu không biết mục đích chính xác của họ. “Giữ bí mật là một trong những điều khó khăn nhất,” một chỉ huy của Lữ đoàn Givati được gọi là Trung tá Ziv cho biết trong một báo cáo về hoạt động do IDF công bố.
Trong khi đó, các chỉ huy cấp cao chờ đợi thời điểm thích hợp, triển khai máy xúc quân sự để chuẩn bị mặt bằng bên trong Gaza. Thiếu tá Eliav, chỉ huy Lữ đoàn Kfir, người mà IDF chỉ xác định bằng tên của ông, cho biết: “Chúng tôi đã dọn dẹp những con đường xung quanh Nuseirat và ở thành phố Deir al-Balah gần đó để các phương tiện có thể cơ động dễ dàng vào thời điểm chiến dịch diễn ra”.
Đến ngày 6/6, các lực lượng liên quan bắt đầu triển khai kế hoạch. Theo một quan chức Israel giấu tên do các chi tiết nhạy cảm, một cuộc họp của Nội các An ninh đã bị hủy bỏ để ngăn chặn rò rỉ thông tin. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ gặp một nhóm nhỏ các nhà lãnh đạo an ninh cấp cao vào đêm đó để thông qua kế hoạch.
Vào lúc 11 giờ 25 phút sáng (giờ địa phương) ngày 8/6, Tham mưu trưởng quân đội Israel Herzi Halevi đã phát lệnh thực hiện chiến dịch giải cứu con tin từ trung tâm chỉ huy của cơ quan an ninh Shin Bet.
Các quan chức IDF cho biết hàng nghìn nhân viên đã tham gia vào hoạt động này. Đơn vị tác chiến đặc biệt mất khoảng 25 phút lái xe từ Israel tới Nuseirat. Các nhân chứng người Palestine mô tả một số binh sĩ đến địa điểm giải cứu trên hai phương tiện được nguỵ trang bí mật, một trong số đó giống với xe tải được Israel sử dụng để chở hàng hóa thương mại vào Gaza. Phương tiện còn lại là một chiếc xe Mercedes màu trắng, chất đầy đồ đạc và thiết bị khác, một cảnh tượng thường thấy ở một khu trại, nơi có hàng nghìn gia đình phải di dời.
Hai đoạn video được tờ Washington Post xác minh cho thấy một chiếc xe tải thùng có dán nhãn hiệu nước rửa chén di chuyển cùng với xe bọc thép của Israel trên con đường cách cuộc đột kích khoảng 1,5 km về phía Tây.
'Bức tường lửa' chết người
Theo ông Hagari, quân đội Israel đã thành công trong việc tiếp cận căn hộ của Argamani mà không bị lính canh phát hiện. Argamani đã nhanh chóng được đến nơi an toàn. Gần như đồng thời, các đơn vị khác tiến vào tòa nhà giam giữ ba con tin còn lại, nhưng những lính canh ở đây không bị bất ngờ. Một chỉ huy Yamam đã bị bắn khi bước vào tòa nhà. Sau đó, một cuộc đấu súng nổ ra và nhiệm vụ bí mật bị lộ.
Amir Avivi, Thiếu tướng quân dự bị và cựu Sư đoàn phó Gaza của IDF, người đã được thông báo tóm tắt về chiến dịch, cho biết: “Ngay lập tức, nơi đây trở thành một vùng chiến sự”.
Các quan chức Israel cho biết, những người lính giải cứu đã đưa được ba con tin và người bị thương vào một chiếc xe, nhưng nó đã bị hỏng dưới hỏa lực của Hamas. Avivi cho biết có lúc họ buộc phải bỏ phương tiện và tìm nơi ẩn náu trong một tòa nhà gần đó.
Các chỉ huy của chiến dịch đã yêu cầu hỗ trợ trên không. Thiếu tướng đã nghỉ hưu David Tsur, cựu chỉ huy Yamam, cho biết: “Lực lượng không quân bắt đầu khai hoả để tạo cho họ một hành lang, một bức tường lửa”. Các vụ nổ làm rung chuyển những con phố chật hẹp, vốn đã trở nên đông đúc hơn trong những tuần gần đây với các gia đình phải di dời do cuộc tấn công của Israel ở phía Nam Gaza.
Lực lượng Israel áp tải ba con tin đã chiến đấu và từng bước rời khỏi khu vực tiến đến bãi biển, gần bến cảng tạm thời do Hải quân Mỹ xây dựng để cung cấp viện trợ nhân đạo, một chiếc trực thăng thứ hai đã chờ sẵn và đưa ba con tin đến nơi an toàn khi giao tranh vẫn tiếp diễn sau lưng họ.
Sau cuộc oanh tạc và vụ đấu súng trên đường phố, cơ quan Y tế Gaza cho biết ít nhất 274 người đã thiệt mạng; không rõ có bao nhiêu người tham chiến. Hamas, nhóm đã bắt giữ hơn 240 con tin trong cuộc tấn công ngày 7/10 năm ngoái, đã gọi hoạt động hôm 8/6 của Israel là “tàn bạo” vì khiến hàng trăm người Palestine thiệt mạng và 400 người khác bị thương, mà không nêu rõ số lượng thành viên Hamas.
Cuộc giải cứu trên là khoảnh khắc vui mừng hiếm hoi ở Israel giữa cuộc khủng hoảng quốc gia sâu sắc. Tại Tel Aviv, nhiều người reo hò trong khi một số người dẫn chương trình truyền hình đã bật khóc khi thông báo tin này.
Đối với thường dân Palestine đang trú ẩn sau cuộc chiến kéo dài 8 tháng ở Gaza, đây lại là một ngày của các cuộc không kích, chết chóc và tang tóc. Người dân ở Nuseirat mô tả đây là một trong những ngày tồi tệ nhất của cuộc chiến, nói rằng họ không biết chuyện gì đang xảy ra khi bom, đạn trút xuống như mưa. Một số người cũng lên tiếng phản đối việc Hamas bắt giữ con tin trong các tòa nhà dân cư, gây nguy hiểm cho toàn bộ khu vực.