Tên lửa đánh chặn từ hệ thống Vòm Sắt hoạt động hiệu quả, bảo vệ không phận Israel.
Theo Bloomberg, sau nhiều tháng miễn cưỡng, Israel đang dịu bớt phản đối của mình về cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine, trong bối cảnh Tel Aviv ngày càng lo ngại về sự ủng hộ sâu hơn của Iran đối với Nga.
Một bước ngoặt đã xảy ra vào cuối tháng trước, khi Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Benny Gantz nhận cuộc gọi được yêu cầu từ lâu từ người đồng cấp Ukraine Oleksii Reznikov. Israel đã cam kết giúp Ukraine phát triển một hệ thống cảnh báo sớm, tương tự như một hệ thống cảnh báo cho người Israel khi có hỏa lực từ Dải Gaza.
Bộ trưởng Gantz cũng đồng ý đánh giá nhu cầu cảnh báo phòng không của Ukraine, mặc dù Israel đang từ chối cung cấp cho Kiev các phương tiện để bắn hạ máy bay không người lái và tên lửa.
Yossi Kuperwasser, một cựu quan chức tình báo quân sự hàng đầu của Israel, cho biết: “Đây là những vũ khí mà chúng tôi phải chuẩn bị để đối đầu - chúng tôi là quốc gia duy nhất trên thế giới biết cách làm điều đó. Ukraine có thể là bãi thử cho các biện pháp đối phó của chúng tôi."
Máy bay không người lái trên bầu trời Kiev, Ukraine, ngày 17/10. Ảnh: AP
Ông Kuperwasser cũng cho biết, mặc dù cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu sẵn sàng trở lại nắm quyền sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào ngày 1/11, một chính phủ Israel do ông lãnh đạo sẽ không có những ưu tiên an ninh khác biệt đáng kể so với chính quyền hiện tại.
Trong một diễn biến mới khác, Israel đã bắt đầu chia sẻ thông tin tình báo của mình. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết thông tin này hôm 26/10, hoan nghênh điều mà ông gọi là xu hướng “tích cực”. Ông nói với các phóng viên: “Tôi rất hài lòng vì vài ngày qua, chúng tôi đã bắt đầu làm việc cùng nhau”, ám chỉ thông tin do Israel chia sẻ đã được tình báo Ukraine xác nhận.
"Sự hợp tác của Iran với Nga là một sự thay đổi lớn đối với chúng tôi", Đại sứ Ukraine tại Israel, Yevgen Korniychuk, cho biết tại Tel Aviv vào tuần trước. “Chúng tôi hy vọng Israel sẽ chọn đứng về phía bên phải của cuộc chiến với tư cách là một quốc gia dân chủ. Nhưng cuối cùng, điều đó đã xảy ra vì chúng tôi có cùng một kẻ thù, đó là Iran”.
Người phát ngôn của Bộ trưởng Quốc phòng Gantz và văn phòng thủ tướng Israel từ chối bình luận về câu chuyện này. Bộ Ngoại giao Nga và Bộ Ngoại giao Tehran cũng không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận từ Bloomberg. Ông Yuriy Sak, cố vấn của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, cho biết Ukraine cần giúp đỡ càng sớm càng tốt để chống lại vũ khí của Iran. Ông cho biết Đại sứ Reznikov đã yêu cầu hỗ trợ phòng không trong cuộc gọi với Bộ trưởng Gantz.
Ukraine - chiến trường thử nghiệm
Trong vài tuần qua, Nga đã leo thang các cuộc tấn công vào Ukraine bằng một chiến dịch không kích liên tiếp các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine ngay trước thềm mùa đông. Giới chức Ukraine cho biết 40% hệ thống điện đã bị hư hỏng.
Các quan chức Ukraine cáo buộc Nga ngày càng dựa vào các máy bay không người lái của Iran khi nước này cạn dần kho dự trữ tên lửa dẫn đường chính xác. Trong khi đó, Nga phủ nhận sử dụng thiết bị của Iran và Iran cũng bác bỏ cung cấp các thiết bị đó sau khi xung đột xảy ra. Ngày 4/11, Tehran thừa nhận đã cung cấp máy bay không người lái cho Nga, nhưng các cuộc chuyển giao diễn ra trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Israel đang do dự trong việc can dự nhiều hơn với Ukraine vì lo ngại rằng việc chống đối Moskva có thể có tác động trực tiếp đến an ninh ở Trung Đông và đối với người Do Thái Nga. Israel thường xuyên thực hiện các cuộc không kích vào Syria ở những khu vực mà Nga có quyền kiểm soát không phận, nhằm ngăn chặn Iran cung cấp cho các lực lượng ủy thác của mình ở đó. Trong khi đó, ước tính có khoảng một triệu người Do Thái sống ở Nga, nơi mà sự an toàn của họ cũng là một vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt là trong lúc mối quan hệ Nga – Israel đi xuống.
Máy bay không người lái của Iran bị bắn hạ. Ảnh: eurasiantimes
Nhưng các cuộc tấn công hàng loạt bằng máy bay không người lái của Iran tại Ukraine và dự kiến là cả tên lửa đạn đạo của Iran, đã làm thay đổi tính toán của Israel, với lo ngại rằng những thử nghiệm trên chiến trường Ukraine có thể cho phép Iran trau dồi năng lực tấn công các thành phố của Israel.
Israel cho đến nay chỉ cung cấp cho Ukraine hỗ trợ nhân đạo và thiết bị phòng thủ như mũ bảo hiểm và áo bảo hộ. Đối với một hệ thống cảnh báo sớm dựa trên thiết kế của Israel, thì công nghệ radar và phần mềm sẽ phải được sử dụng. Việc bán các công nghệ này cần có giấy phép xuất khẩu, đây là một quá trình phức tạp liên quan đến một số bộ, bao gồm cả bộ quốc phòng.
Rủi ro bị Nga trả đũa
Theo hai chuyên gia am hiểu chính sách của Nga, Moskva đã thông báo với Israel rằng họ sẽ trả đũa nếu tên lửa phòng không hoặc các tên lửa đánh chặn khác do Israel sản xuất đến được Ukraine, dù trực tiếp hay thông qua nước thứ ba. Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, hiện là quan chức an ninh cấp cao, đã cảnh báo Israel vào tháng trước về việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, nói rằng bước đi như vậy sẽ là "liều lĩnh" và "phá hủy" mối quan hệ giữa Nga và Israel.
Ukraine đề nghị Israel cung cấp Hệ thống phòng không Vòm Sắt nhưng cho đến nay vẫn bị từ chối. Ảnh: Timesofisrael
Mark Dubowitz, Giám đốc điều hành của Tổ chức Bảo vệ Các nền dân chủ có trụ sở tại Washington, một tổ chức chống Iran, cho biết, “câu hỏi thực sự là cách thức xúc tiến [ngăn vũ khí Iran] ra sao để không kích động người Nga”.
Theo ông Amir Avivi, một cựu tướng quân đội Israel, Tel Aviv có thể cung cấp thiết bị chống máy bay không người lái và chống tên lửa cho các nước khác hỗ trợ Ukraine, từ đó cho phép các nước thứ ba cung cấp thêm kho vũ khí của mình cho Kiev.
“Ví dụ: nếu bạn bán nó cho Đức và sau đó Đức cung cấp một bộ vũ khí khác, không phải là của Israel, như thế thì không vấn đề gì", tướng Avivi nói.
"Bầy drone"
Iran bị cáo buộc đã cung cấp cho Nga cái gọi là "máy bay không người lái tự sát" Shahed-136, loại máy bay này rất khó bị phát hiện vì chúng tương đối nhỏ và bay thấp. Được nâng cấp gần đây với các hệ thống GPS thương mại, chúng có thể lảng vảng hàng giờ trước khi khóa chặt mục tiêu. Theo Mỹ, Iran đã giao 1.000 chiếc vào tháng 8 và có kế hoạch giao 2.400 chiếc cuối cùng.
Bức ảnh của quân đội Ukraine cho thấy phần còn lại của thiết bị mà Kiev gọi là máy bay không người lái Shahed của Iran. Ảnh: AP
Ukraine tuyên bố đã chặn được 70% số máy bay không người lái, nhưng khi chúng được sử dụng thành đàn, việc bắn hạ trở nên khó khăn. Nếu như UAV được sản xuất với chi phí 20.000 USD mỗi chiếc, theo các chuyên gia quốc phòng phương Tây, các tên lửa phòng không được sử dụng để đánh chặn chúng thường có giá cao hơn gấp nhiều lần.
Đối với Israel, mặc dù cái gọi là Hệ thống Vòm Sắt của họ có thành tích tốt trong ngăn chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm ngắn của các nhóm chiến binh Palestine và Hezbollah, nhưng chiến thuật máy bay không người lái hàng loạt là một thách thức chưa từng có - theo cựu tướng Amir Avivi.
“Hãy tưởng tượng 100 máy bay không người lái tự sát băng qua biên giới Israel về phía cảng Haifa. Hệ thống phòng không của chúng ta tốt như vậy, sẽ mất 90/100, vẫn còn 10 quả. Đó là một mối đe dọa lớn”, ông Avivi nói.
Việc Nga dựa vào tiềm năng quân sự của Iran cũng làm dấy lên lo ngại của Israel rằng đổi lại Tehran có thể tìm kiếm sự hỗ trợ của Nga trong chương trình hạt nhân của mình. Israel bác bỏ khẳng định của Iran rằng chương trình hạt nhân là vì mục đích hòa bình và nói rằng họ sẽ thực hiện bất kỳ bước nào cần thiết để ngăn chặn Tehran có được bom hạt nhân.