Kế hoạch của Nhật Bản trở thành một nước không có hạt nhân, nhất là sau khi xảy ra sự cố tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima cách đây hai năm, có vẻ như không tồn tại được lâu. Ngay sau khi giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 12/2012, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) đã không lãng phí thời gian, bắt tay ngay vào việc chuẩn bị thực hiện chính sách cũ nhằm xây dựng điện hạt nhân thành nguồn năng lượng chính của Nhật Bản.
|
Nhà máy điện hạt nhân Oi ở phía tây bắc Nhật Bản. Ảnh: Internet |
Thủ tướng Shinzo Abe, vừa mới nhậm chức, đã đưa ra tín hiệu rõ ràng là chính phủ nước này đang chuẩn bị xây dựng các nhà máy điện hạt nhân mới, bất chấp sự lo ngại ngày càng lan rộng của người dân sau khi xảy ra sự cố Fukushima 1, thảm họa hạt nhân lớn nhất thế giới trong vòng 25 năm qua. Trong lần xuất hiện trước truyền hình hồi đầu tuần này, ông Abe nói: "Các nhà máy điện hạt nhân mới mà chúng tôi đang có kế hoạch xây dựng sẽ hoàn toàn khác so với nhà máy điện hạt nhân Fukushima và các nhà máy điện hạt nhân được xây dựng cách đây 40 năm. Chúng tôi có thể xây dựng các nhà máy điện hạt nhân mới dựa trên sự hiểu biết của người dân".
Ông Abe đưa ra tuyên bố trên sau khi Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Toshimitsu Motegi khẳng định sẽ xem xét lại lệnh cấm xây dựng các lò phản ứng hạt nhân mới của chính phủ tiền nhiệm. Chính sách ủng hộ điện hạt nhân của LDP đi ngược lại cam kết của chính phủ tiền nhiệm là giảm dần sự phụ thuộc vào năng lượng hạt nhân vào năm 2040, trong bối cảnh ngày càng có nhiều người dân Nhật Bản lo ngại về sự an toàn của điện hạt nhân.
Trước đây, LDP từng đề cập đến khả năng tăng lượng điện hạt nhân trong nguồn điện của nước này từ gần 30% hiện nay lên 50%. Tuy nhiên, trong chiến dịch tranh cử vừa qua, LDP đã cam kết "thiết lập một cấu trúc xã hội và kinh tế không cần phụ thuộc vào điện hạt nhân".
Ông Norimichi Hattori, thuộc tổ chức Liên minh phản đối điện hạt nhân Tôkyô, cho rằng với việc cam kết đầu tư nguồn lực vào phát triển các nguồn năng lượng thay thế và một chương trình năng lượng tối ưu nhất trong vòng một thập kỷ tới, "LDP đã làm cho quan điểm của đảng này về điện hạt nhân trở nên mập mờ trước cuộc bầu cử". Giáo sư khoa học chính trị Koichi Nakano của trường Đại học Sophia ở thủ đô Tôkyô cũng cho rằng "kể từ khi chính phủ của ông Abe được thành lập, những cam kết của họ về điện hạt nhân đã thay đổi nhanh chóng. Bây giờ, có vẻ như LDP cảm thấy rằng trách nhiệm của đảng này là phải thúc đẩy phát triển điện hạt nhân".
Trong ngắn hạn, chính phủ mới của Nhật Bản có thể sẽ tránh thực hiện các bước đi cụ thể như khởi động lại các lò phản ứng vì điều này có thể gây tranh cãi trong quá trình chuẩn bị cho cuộc bầu cử Thượng viện dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới. Giành được đa số ở Thượng viện, hiện đang bị đảng đối lập kiểm soát, là một mục tiêu quan trọng đối với ông Abe - người mong muốn hiện thực hóa các kế hoạch cải cách giáo dục và hiến pháp của mình. Ông Hattori nhận định: "Không còn nhiều thời gian trước khi cuộc bầu cử Thượng viện diễn ra, bởi vậy họ sẽ phải thận trọng. Hơn nữa, Cơ quan quản lý hạt nhân (NRA) của nước này sẽ chưa đưa ra những tiêu chuẩn an toàn mới, vốn được coi là nền tảng cho việc tái khởi động các lò phản ứng hạt nhân, trước tháng 7 tới.
Một phép thử đối với quyết tâm của chính phủ nhằm phục hồi việc sử dụng năng lượng hạt nhân sẽ đến vào mùa xuân này, khi NRA dự kiến công bố nhận định về việc liệu nhà máy điện hạt nhân Oi ở tây bắc Nhật Bản, nơi có 2 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động còn lại của nước này, có nằm trên đường đứt gãy của vỏ trái đất hay không. Nếu NRA cho rằng nhà máy điện hạt nhân Oi cần phải đóng cửa do nằm trên đường đứt gãy, thì quyết định cuối cùng sẽ là một quyết định mang tính chính trị.
Ông Nakano cho rằng, nếu chính phủ Nhật Bản tiếp tục tạm dừng hoạt động của các nhà máy điện hạt nhân, điều đó có nghĩa là chính phủ sẽ thừa nhận rằng điện hạt nhân không phải là vấn đề then chốt đối với sự phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, theo ông Nakano, chính phủ của ông Abe sẽ vẫn cho phép nhà máy điện hạt nhân Oi tiếp tục hoạt động bất chấp quyết định của NRA như thế nào. Dựa vào mối quan hệ chặt chẽ giữa LDP với ngành công nghiệp hạt nhân cũng như lịch sử ủng hộ phát triển điện hạt nhân của đảng này, chính phủ của ông Abe sẽ không cố gắng để thuyết phục người dân Nhật Bản rằng nước này có thể vẫn phát triển mạnh mẽ mà không cần đến điện hạt nhân.
Huy Hiệp (Theo "Thời báo Tài chính" - Anh)