Có bằng chứng cho thấy chính quyền Obama đang cung cấp viện trợ vừa đủ cho quân nổi dậy để duy trì chiến tranh, nhưng không đủ để lật đổ Tổng thống Assad.
Gần ba năm trước, phóng viên đoạt giải Pulitzer Anthony Shadid đã có buổi phỏng vấn độc quyền với gia đình nhà Bashar al-Assad và một nhà tỷ phú có quan hệ gần gũi với chính quyền Syria Rami Makhlouf. Chủ đề của cuộc đối thoại là cuộc nổi dậy mới nổ ra ở Syria.
Hơn 1 năm sau cuộc phỏng vấn trên, Tổng thống Mỹ Obama tuyên bố rằng "đã đến lúc Tổng thống Assad phải ra đi”. Mặc dù lời tuyên bố với nội dung tương tự như vậy cũng được đưa ra bởi rất nhiều nhà lãnh đạo phương Tây khác và vô số những dự đoán về sự sụp đổ của chế độ Assad, nhưng chính quyền Syria vẫn tồn tại và ngày càng áp đảo lực lượng đối lập trên chiến trường.
Giờ đây, nhiều nhà phân tích cho rằng chính phủ của Tổng thống Assad đã tránh xa được bờ vực của sự sụp đổ và ngày càng có động lực để đánh bại phe đối lập vốn đang bị chia rẽ.
Tuy nhiên, đã xuất hiện những hậu quả đáng buồn về lời tuyên bố "sẽ chiến đấu đến cùng" của cả hai bên trong cuộc nội chiến ở Syria. Số liệu mới nhất về số người thiệt mạng trong các cuộc bạo lực kể từ khi nổ cuộc nổi dậy đã lên tới 150.000 người. Việc các cơ sở y tế bị tàn phá có thể tiếp tục khiến hàng nghìn người tử vong. Tiến sĩ Annie Sparrow, một chuyên gia y tế động đồng Trường Y khoa Icahn ở Mount Sinai, ước tính rằng tổng số người chết do thiếu tiếp cận với chăm sóc y tế cơ bản, có thể vượt quá 300.000.
Một báo cáo mới từ tổ chức “Save the Children” minh họa một cách sống động sự kinh hoàng diễn ra hàng ngày tại Syria. Theo đó, các bệnh nhân đã phải trải qua phẫu thuật cắt bỏ không cần thiết do thiếu trang thiết bị y tế cần thiết, nhiều trẻ sơ sinh đã thiệt mạng vì tình trạng cắt điện ở các bệnh viện.
Hơn nữa, chương trình tiêm chủng của nước này đã bị ngưng trệ hoàn toàn, dẫn đến một đợt bùng phát bệnh bại liệt, một căn bệnh mà trước đây đã được loại trừ ở Syria. Theo “Save the Children”, tỷ lệ tiêm chủng trước cuộc nội chiến đạt 91% đã giảm xuống chỉ còn 68% chỉ sau một năm nổ ra xung đột. Giờ đây, con số này chắc chắn còn thấp hơn nhiều.
Tình hình đang trở nên hết sức nghiêm trọng khi những người dân thường được sự giúp đỡ y tế vì nhiều nguyên nhân; bác sĩ sợ bị bắt, bị giam giữ, tra tấn, tử vong hoặc trốn đi tị nạn. Trong khi đó, một số nhóm vũ trang chống chính phủ vẫn tìm cách tấn công các bệnh viện trong một số khu vực nhất định. Như vậy, không có gì lạ rằng trong vòng 3 năm nội chiến, hầu hết các bệnh viện tại Syria bị phá hủy hoặc hư hỏng và một nửa trong số các bác sĩ tại Syria được cho là đã trốn khỏi đất nước.
Tất nhiên, không chỉ có các bác sĩ buộc phải rời bỏ nhà cửa của họ. Dự toán gần đây nhất có 2,6 triệu người Syria đã tìm cách lánh nạn ở các nước láng giềng và thêm 6,5 triệu người được di tản. Như vậy, gần một nửa số dân Syria đã phải rời bỏ nhà cửa. Tuần trước, Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc thông báo sẽ cắt giảm viện trợ lương thực cho Syria xuống 20% vì một số quốc gia viện trợ đã không thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Mặc dù quy mô của cuộc khủng hoảng nhân đạo đang lan rộng, nhưng triển vọng về một giải pháp cho cuộc khủng hoảng này đang vẫn xa vời. Trên chiến trường, với sự hỗ trợ của Iran và các chiến binh Hezbollah, chính phủ Syria tuyên bố họ đang chiếm thế thượng phong. Về phía lực lượng nổi dậy, ngày càng rõ ràng rằng những nước phương Tây ủng hộ phe đối lập không còn quan tâm đến việc lật đổ ông Assad.
Theo tờ New York Times mới đây, Mỹ tiếp tục cung cấp vũ khí cho lực lượng phiến quân ở miền nam Syria “đủ để duy trì lực lượng này tồn tại, nhưng không đủ để giúp nó thực sự giành chiến thắng".
Đây không phải là một sự khám phá mới. Mùa hè năm ngoái, trên tờ Bưu điện Washington, chuyên gia Fareed Zakaria đã viết rằng bằng cách cung cấp chỉ đủ hỗ trợ cho quân nổi dậy Syria duy trì chiến đấu, nhưng không đủ cho họ để lật đổ Assad, Tổng thống Obama đang chơi một ‘trò chơi nham hiểm thay vì nhân đạo". Chuyên gia về Syria, ông Joshua Landis gần đây cũng bình luận rằng Mỹ đang đóng "một vai trò tinh quái, Washington đang hỗ trợ quân nổi dậy nhưng đảm bảo rằng họ không thể giành chiến thắng".
|
Quân đội Syria trong một cuộc truy quét phiến quân. Ảnh: Farsnews |
Một bình luận trên New York Times vào tháng 10 năm ngoái cũng đã lý giải về việc Tổng thống Obama quyết định không hành động quân sự nhằm vào Syria sau cuộc tấn công vũ khí hóa học trước đó. Trong câu chuyện này, Tham mưu trưởng Nhà Trắng Denis McDonough, người có quan điểm về Syria có ảnh hưởng lớn với ông Obama, cho rằng "một cuộc chiến ở Syria giữa Hezbollah và al - Qaeda sẽ sẽ có lợi cho lợi ích của Mỹ".