Cuộc khủng hoảng tại Eurozone
vẫn tiếp tục lan rộng. Sau Ireland, Hy Lạp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, đến lượt
Cộng hòa Cyprus cũng phải tranh đấu rất căng thẳng để đạt được gói cứu trợ 10
tỷ euro của nhóm “Bộ Ba” gồm Ủy ban châu Âu (EC), Ngân hàng trung ương châu Âu
(ECB) và Qũy Tiền tệ Quốc tế (IMF). Các điều kiện do “Bộ Ba” đưa ra có thể nói
là “độc nhất vô nhị” và đánh thẳng vào lĩnh vực ngân hàng, một lĩnh vực kinh tế
chủ chốt của Cyprus.
Một người biểu tình phản đối gói cứu trợ dành cho Cyprus ngày 27/3/2013.
Tấm biển viết: "Hãy tôn trọng Cyprus". (Ảnh: AFP/TTXVN)
Tương lai của Cyprus
Nhận định về cuộc khủng hoảng
tại Cyprus, ông Phạm Nam Kim, chuyên gia tư vấn độc lập về tài chính ngân hàng,
cựu giám đốc ngân hàng bang Vaud (Thụy Sĩ), cho rằng giải pháp của "Bộ Ba"
chỉ có thể cứu Cyprus được tạm thời, trong tương lai nó có thể đánh sụp các
ngân hàng của Cyprus.
Cyprus là một hòn đảo rất
nhỏ, sống nhờ chủ yếu vào du lịch và mấy năm gần đây sống nhờ hệ thống ngân
hàng. Ngân hàng nước này mới phát triển mạnh từ năm 2008, khi Cyprus gia nhập Eurozone,
có nghĩa là được gắn mác khá đảm bảo cho người gửi tiền.
Ngoài ra, để thu hút khách
hàng, các ngân hàng Cyprus đưa ra lãi suất cao trong khi mức thuế phải trả thấp
nhất trong khối và biện pháp này khá hiệu quả. Tại eurozone thì hiếm có nước
nào có những điều kiện ưu đãi như các ngân hàng Cyprus, nơi được coi là “thiên
đường trốn thuế”. Cho nên có nhiều người nước ngoài gửi tiền tại đây, đặc biệt
là người Nga.
Giải pháp của EU đánh rất
mạnh và làm sạch hệ thống ngân hàng Cyprus nhưng cùng lúc cũng bóp chết ngành
này. Đây lại là ngành chủ yếu của nền kinh tế Cyprus, mang lại GDP trên đầu
người hơn 30.000 USD/năm (gần bằng Tây Ban Nha và vượt xa những quốc gia Đông
Âu).
Cyprus sẽ thoát cuộc khủng
hoảng tài chính, nhưng tương lai rất mù mờ và tất cả tùy thuộc vào các ngân
hàng còn lại có khả năng kiếm ra hướng đi mới để bền vững hơn hay không, từ đó vực
dậy nền kinh tế của đảo quốc này.
Chuyên gia Phạm Nam Kim (Ảnh: Vietnam+)
Bài học nào cho Việt Nam?
Ông Kim khẳng định nguyên
nhân khủng hoảng của Cyprus, Tây Ban Nha, Ailen đều xuất phát từ hệ thống ngân
hàng, cụ thể là nợ xấu. Nợ xấu của hai nước kia xuất phát từ bất động sản, còn tại
Cyprus là do mua trái phiếu của Hy Lạp, một đồng minh của Cyprus.
Khó có thể so sánh những
khó khăn của hệ thống ngân hàng Việt Nam với những khủng hoảng tại những
quốc gia EU trên. Tuy nhiên, nhìn chung có thể thấy một sự tương tự: Hệ thống
ngân hàng cũng đang gặp khó khăn gây ra bởi nợ xấu, xuất phát từ suy thoái kinh
tế và bong bóng bất động sản bị vỡ.
Theo ông Kim, qua những gì
đã xẩy ra tại châu Âu, có thể rút tỉa đươc một vài kinh nghiệm quý báu cho Việt
Nam.
Thứ nhất,
ngân hàng là ‘buồng phổi’ của kinh tế quốc gia, nếu để nó nghẹt thở bởi nợ xấu
thì toàn bộ nền kinh tế sẽ bị tê liệt. Vì vậy phải rất cẩn trọng trong việc
giám sát sự lành mạnh của hệ thống ngân hàng. Nếu có nợ xấu thì nên chữa trị ngay
kẻo “ung nhọt” này sẽ trở thành “ung thư”.
Thứ hai,
muốn xóa bỏ nợ xấu của hệ thống ngân hàng đòi hỏi rất nhiều tiền. Để xử lý vấn
đề tài chính này không có phương thuốc mầu nhiệm nào mà không tốn tiền. Những
phương án xóa nợ xấu mà không mất một xu trên thực tế chưa có.
Thứ ba, nếu
đi vay tiền ở nước ngoài thì có thể họ sẽ cho vay, nhưng bao giờ cũng đi kèm
điều kiện và điều kiện đầu tiên là “phải tiết kiệm và không được vung tay quá
trán”. Rút cuộc quốc gia đi vay sẽ phải thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng,
xóa bỏ các chương trình an sinh xã hội. Những điều kiện này hẳn nhiên là phạm
vào chủ quyền quốc gia.
Thứ tư, để
xử lý nợ xấu của ngân hàng, các quốc gia trên đều qua phương án tái tạo vốn
ngân hàng thông qua quốc hữu hóa ngân hàng này ít nhất trong những năm đầu. Đó
là phương án trực tiếp và nhanh nhất để hệ thống ngân hàng lấy lại vai trò và
vị trí của mình, phục vụ nền kinh tế.
Hoàng Long (Phóng viên TTXVN tại
Thụy Sỹ).