Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Thực hiện tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý ngành tài chính

“Thực hiện tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý ngành tài chính nên luỹ kế 2 năm 2019 - 2020 sẽ tiết kiệm khoảng 3.000 tỷ đồng”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho hay.

Năm 2019, KT-XH và ngân sách nhà nước (NSNN) đã đạt kết quả toàn diện trong bối cảnh nền kinh tế trong khu vực phải đối mặt với những khó khăn, thách thức từ kinh tế toàn cầu… Đây là tiền đề quan trọng để chúng ta tự tin hơn khi bước vào năm 2020, năm cuối cùng của kế hoạch 5 năm và chiến lược 10 năm. 

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, đến thời điểm này ngành tài chính đã hoàn thành khá toàn diện các mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra cho năm 2019. Thu NSNN đến nay, sau khi trừ hoàn thuế VAT, tăng thêm 24,7 nghìn tỷ, vượt trên 8%, tương đương khoảng 110.000 tỷ đồng so với dự toán. Trong đó, thu nội địa, thu từ dầu thô, xuất nhập khẩu đều vượt dự toán. Sơ bộ 63/63 địa phương hoàn thành và hoàn thành vượt mức dự toán tổng thu nội địa.

Thu ngân sách trung ương tiếp tục vượt dự toán. Qua đánh giá, tỷ lệ huy động thu vào NSNN bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt 24,4% GDP, vượt kế hoạch là 23,5% GDP. Cơ cấu thu nội địa trong tổng thu tăng dần, năm 2019 là 82% và năm 2020 dự kiến đạt gần 84%. “Với những kết quả này, chúng tôi đánh giá khả năng cơ bản hoàn thành các mục tiêu tài chính ngân sách 5 năm, góp phần tích cực vào ổn định kinh tế vĩ mô và thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển KT-XH nhiệm kỳ 2016 – 2020”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nói. 

Cùng với quá trình đổi mới, cơ cấu lại nền kinh tế, hoàn thiện thể chế theo các Nghị quyết của Hội nghị Trung ương Đảng Khoá XII, của Quốc hội, của Chính phủ, ngành tài chính tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế tai chính ngân sách, hoàn thành 100% đề án Chính phủ, Thủ tướng giao góp phần cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, giảm chi phí, phát triển thị trường tài chính và dịch vụ tài chính. Tạo kênh huy động vốn trung, dài hạn quan trọng và giảm thiểu rủi ro thanh khoản cho nền kinh tế; tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính ngân sách… 

Thực hiện Nghị quyết 02 của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng, trong năm 2019, ngành tài chính tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nhất là trong lĩnh vực thuế, hải quan, kho bạc nhằm cải thiện môi trường đầu tư theo hướng công khai, minh bạch, giảm chi phí, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Nhờ vậy, trong Báo cáo môi trường kinh doanh 2020 vừa được Ngân hàng Thế giới (WB) công bố thì Chỉ số về thuế của Việt Nam đã tăng 22 bậc.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, mặc dù kết quả năm 2019 khá toàn diện và tích cực, nhưng cũng còn những điểm hạn chế mà nếu khắc phục được thì kết quả còn tích cực hơn.  Người đứng đầu Bộ Tài chính cho rằng: Chính phủ, Thủ tướng đã quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công, nhưng nhiều năm liền không đạt kế hoạch, thậm chí có xu hướng giả. Tỷ lệ giải ngân năm 2017 là 81,8%, năm 2018 là 75,82% và ước năm 2019 đạt 75% dự toán Quốc hội giao. Việc giải ngân chậm là một nguyên nhân dẫn tới hiệu quả đầu tư công thấp, tình trạng đội vốn công trình/dự án, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam với các nhà tài trợ… Đồng thời, cũng ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và kể cả thu NSNN ở một số địa phương.  Việc cơ cấu lại, đổi mới khu vực doanh nghiệp nhà nước (DNNN) còn rất chậm.

Việc phân định trách nhiệm xử lý tài chính của một số DNNN làm ăn thua lỗ đã ảnh hưởng đến tiến độ trả nợ công. Từ đó ảnh hưởng đến tiến độ trả nợ, ảnh hưởng đến hệ số tín nhiệm quốc gia. Tiến độ cổ phần hoá các DNNN cũng rất chậm.

“Trong năm 2019 có 9 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa (CPH), luỹ kế giai đoạn 2016 - 2019 có 168 DN được phê duyệt phương án CPH, trong đó chỉ có 36/128 doanh nghiệp CPH thuộc kế hoạch giai đoạn 2017 - 2020 (đạt 28% kế hoạch). Số tiền thu từ CPH, thoái vốn năm 2019 thu về Quỹ đạt khoảng 14.000 tỷ đồng trên tổng số 50.000 tỷ đồng dự toán. Như vậy, số nộp NSNN năm nay chủ yếu nhờ số thu phát sinh các năm trước chuyển sang. Còn năm 2020 chúng tôi đang rất lo”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói. 

Bên cạnh đó, cải cách thủ tục hành chính, kỷ luật kỷ cương tài chính NSNN còn hạn chế. Năm 2019, WB đánh giá cao những cải cách về thuế, tạo bước cải thiện vượt bậc về điểm số. “Tuy nhiên, chúng tôi cũng ý thức rằng chỉ số xếp hạng còn thấp (xếp 109/190 nước). Vì vậy, cần phải cải thiện thêm. Bên cạnh đó, kỷ cương, kỷ luật, sai phạm trong các lĩnh vực đất đai, tài nguyên khoáng sản, đầu tư xây dựng, đấu thầu mua sắm ở nhiều ngành, nhiều cấp khiến cho việc xử lý tài chính còn lớn…”, người đứng đầu Bộ Tài chính nêu ý kiến.

Bước sang năm 2020, với nhận định về tình hình bối cảnh trong nước và thế giới, những khó khăn, thuận lợi. Bộ trưởng Bộ Tài chính đồng tình với dự toán NSNN năm 2020 đã được Thủ tướng giao. Vì vậy, các bộ, ngành, địa phương khẩn trương phân giao đến từng đơn vị sử dụng NSNN, theo đúng thứ tự ưu tiên, đảm bảo các nhiệm vụ chính trị quan trọng. Tuân thủ các quy định về quản lý NSNN; đồng thời tổ chức chỉ đạo thực hiện nghiêm ngay từ những ngày đầu, tháng đầu của năm. 

“Đối với công tác thu NSNN, đề nghị cấp uỷ, chính quyền địa phương cùng với chúng tôi ngay từ những ngày đầu tháng đầu quan tâm chỉ đạo các đơn vị chức năng trên địa bàn phối hợp với các cơ quan thuế, hải quan tăng cường quản lý thu ngân sách. Đặc biệt là những khu vực, lĩnh vực, đối tượng rủi ro cao và nhiều dư luận xã hội. Quản lý chặt chẽ giá tính thuế, chống chuyển giá, trốn lậu thuế, gian lận thương mại, hàng chuyển khẩu, gian lận xuất xứ…, phấn đấu tăng thu ngân sách trên 3% so với dự toán giao”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng đề xuất. 

Đối với chi đầu tư NSNN, cần triển khai thực hiện tốt Luật Đầu tư công mới được Quốc hội sửa đổi năm 2019. Khắc phục triệt để tình trạng chậm trễ trong việc giao và triển khai dự án dẫn đến giải ngân vốn đầu tư công chậm. Quyết liệt chỉ đạo ngay từ đầu năm để đảm bảo năm 2020 giải ngân hết vốn đầu tư NSNN không chỉ dự toán năm 2020 mà còn cả vốn đầu tư của những năm trước chưa giải ngân hết chuyển sang. 

Đối với chi thường xuyên, cần triệt để tiết kiệm, đặc biệt là trong mua sắm trang thiết bị, ô tô, tổ chức hội nghị, hội thảo, đi nước ngoài. Tiếp tục cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả chi tiêu ngân sách. 

Đối với các địa phương cần chú ý đảm bảo thực hiện chi, tạo nguồn cải cách tiền lương theo quy định cho năm 2021, trong đó có việc dành 70% tăng thu thực hiện ngân sách địa phương từ năm 2019 (thay vì 50% như những năm trước) để dành nguồn cải cách tiền lương. 

“Đối với vay và trả nợ, chúng tôi kiên quyết điều hành trong phạm vi dự toán để kiểm soát bội chi cả về số tuyệt đối và số tương đổi. Đảm bảo nợ công dưới giới hạn quy định, tiếp tục cải thiện dư địa chính sách tài khóa. Đề nghị các địa phương chỉ vay trong kế hoạch được giao, phù hợp với khả năng trả nợ, trong giới hạn quy định; tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả vốn vay”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng đề nghị. 

Ưu tiên hoàn thiện thể chế kinh tế, đổi mới, cơ cấu lại nền kinh tế, chủ động chuẩn bị, tham gia các FTA mà Việt Nam vừa ký kết, đặc biệt là các FTA thế hệ mới (CPTPP, EVFTA) để chuyển hoá thành các chương trình hoạt động cụ thể. Năm 2020 cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính.

“Rõ ràng, thời gian qua nhiều bộ, ngành, địa phương đã làm tốt nhưng nếu nhìn rộng ra thì các nước cũng đang làm và họ làm còn tốt hơn chúng ta (vì vậy, mặc dù các chỉ số môi trường kinh doanh 2019 có cải thiện so với năm 2018 nhưng xếp hạng của Việt Nam lại giảm 1 bậc). Trong một thế giới phẳng như hiện nay, và đối với một nền kinh tế có độ mở thuộc hàng cao nhất trong khu vực và trên thế giới như chúng ta thì những cải cách thể chế là một trong những yếu tố quyết định trong việc thu hút đầu tư”, người đứng đầu Bộ Tài chính nói.

Thực hiện nhanh việc sắp xếp lại các DNNN, đặc biệt là nhóm các DNNN làm ăn thua lỗ. Đồng thời, tiếp tục tập trung chỉ đạo công tác CPH. Đây là công tác quan trọng, ảnh hưởng đến cân đối thu ngân sách trung ương vì chúng ta không còn nguồn thu từ các năm trước (dự toán khoản thu này trong năm 2020 là 45.000 tỷ đồng). 

Tiếp tục đổi mới khu vực sự nghiệp công gắn với lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ sự nghiệp công, làm cơ sở nâng cao tính tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp, cơ cấu lại NSNN. 

Bên cạnh đó, căn cứ mức độ biến động giá năm 2020, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục cho phép điều chỉnh một số giá hàng hoá, dịch vụ Nhà nước còn quản lý theo hướng sát hơn với giá thị trường, góp phần phân bổ, sử dụng có hiệu quả hơn các nguồn lực của nền kinh tế.