Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng phòng pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, kết quả khảo sát cho thấy, năm 2016 có 41% doanh nghiệp (DN) gặp phiền hà trong thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) thuế. Trong đó, các DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vẫn là nhóm có tỷ lệ gặp phiền hà cao nhất (chiếm 53%), kế đến là các DN dân doanh, với tỷ lệ 41%. Đối với các DN do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tỷ lệ có gặp phiền hà là 30%.
Các DN có quy mô doanh thu càng cao, tỷ lệ gặp phiền hà trong thực hiện TTHC thuế càng cao. |
Dù vậy, kết quả khảo sát cho thấy, tỷ lệ DN gặp phiền hà trong TTHC thuế năm 2016 đã giảm đáng kể so với năm 2014. Cụ thể, trong tỷ lệ DN gặp phiền hà đã giảm mạnh đối với DN nhà nước và DN dân doanh. Trong nhóm DN FDI, tỷ lệ DN có gặp phiền hà cũng giảm 4%.
Có thể thấy, xu hướng là các DN có quy mô doanh thu càng cao, tỷ lệ gặp phiền hà trong thực hiện TTHC thuế càng cao. Cụ thể nếu như 39% DN có quy mô doanh thu dưới 1 tỷ cho biết có gặp phiền hà khi thực hiện TTHC thuế thì với các DN có doanh thu 1 – 10 tỷ, 10 – 20 tỷ con số này là 42%. Nhóm DN có doanh thu 50 – 100 tỷ là 40% còn DN có doanh thu trên 100 tỷ thì tỷ lệ này lên đến 49%.
Theo các DN, điều gây nhiều phiền hà nhất cho các DN khi thực hiện TTHC về thuế là biểu mẫu hay thay đổi (63%), thời gian giải quyết thủ tục quá dài (33%) và DN thường bị yêu cầu cung cấp thêm giấy tờ (33%). Ngoài ra, việc cán bộ không hướng dẫn đầy đủ, tận tình cũng là một trong những yếu tố tăng thêm phiền hà cho DN.
Về vấn đề thanh, kiểm tra thuế, 95% DN cho biết, thời gian thanh kiểm tra thuế đúng với thời gian trong quyết định thanh tra, kiểm tra thuế đã ban hành và 90% DN đánh giá thái độ cán bộ thuế đúng mực. Tuy nhiên, công tác thanh kiểm tra thuế cần được cải thiện.
Cụ thể, vẫn còn 36% DN cho biết, cách hiểu và áp dụng các quy định về thuế trong quá trình thanh, kiểm tra thuế của cán bộ thuế có xu hướng suy diễn bất lợi cho DN. 34% DN thừa nhận có chi trả chi phí không chính thức trong quá trình thanh kiểm tra thuế (năm 2014 là 26%). Cũng có 24% DN cho biết nội dung thanh tra, kiểm tra chồng chéo, trùng lắp (năm 2014 là 26%) và 21% đánh giá việc thanh kiểm tra có sự chồng chéo, trùng lắp.
Nhóm nghiên cứu cũng phân loại DN theo một số đặc điểm để làm rõ vấn đề về chi phí không chính thức. Theo đó, càng những DN mới thành lập thì tỷ lệ chi trả không chính thức càng cao. Cụ thể nếu như 18% DN thành lập trước năm 1990 cho thấy có hiện tượng này thì với những DN thành lập mới từ 2010 trở lại đây, 36% cho biết có hiện tượng chi trả chi phí không chính thức cho cán bộ thuế. Trên 25% DN do nhà nước nắm giữ 50% vốn điều lệ cho biết có việc chi trả chi phí không chính thức và trong DN dân doanh là 33%, DN FDI thì tỷ lệ này là 44%.
Phát biểu tại hội thảo, do VCCI phối hợp với Tổng cục thuế (Bộ Tài chính) và sự hỗ trợ của Ngân hàng thế giới tại Việt Nam thực hiện, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho biết, thời gian qua, ngành thuế đã có nhiều cải cách đáng ghi nhận như giảm giờ nộp thuế, thực hiện nộp thuế điện tử... Tuy nhiên, thời gian tới cần tiếp tục thực hiện cải cách chính sách, pháp luật thuế, thanh kiểm tra...
Đây là năm thứ 2 cuộc khảo sát được thực hiện. Cuộc khảo sát tập trung ở nhóm DN đã đăng ký và đang hoạt động tại Việt Nam. Có 3.453 DN trên 63 tỉnh thành phố trả lời khảo sát năm 2016, đạt tỷ lệ phản hồi là 34%. Các tỉnh tập trung nhiều DN phản hồi cao như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Bắc Ninh và Bình Dương. Nơi có số DN phản hồi thấp nhất là Hà Giang.