Ông Đỗ Hà Nam (bên trái) và ông Hồ Quang Cua (bên phải ) vui mừng nâng biểu tượng Gạo ngon nhất thế giới năm 2025. Ảnh: CTV/baohaiphong.vn
Từ hạt gạo Sóc Trăng vươn tầm quốc tế đến khái niệm thương hiệu hóa toàn diện, ST25 đang trở thành biểu tượng tiêu biểu cho chiến lược nâng giá trị cả hệ sinh thái nông sản Việt Nam trong kỷ nguyên cạnh tranh toàn cầu.
Nhân sự kiện đặc biệt này, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Chuyên gia thương hiệu Vũ Xuân Trường - Thành viên Ban Cố vấn Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh (BCSI), người có nhiều năm nghiên cứu và tư vấn về chiến lược thương hiệu nông sản Việt Nam trong bối cảnh hội nhập toàn cầu.
"ST25 chính là hộ chiếu thương hiệu của Việt Nam trên bàn ăn thế giới"
Việc gạo ST25 tiếp tục giành ngôi vị "Gạo ngon nhất thế giới" trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay mang ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam, thưa ông?
Danh hiệu "Gạo ngon nhất thế giới" mà ST25 tiếp tục giành được không chỉ là niềm tự hào của người trồng lúa Sóc Trăng, mà còn giống như "chứng chỉ vàng" dành cho thương hiệu quốc gia Việt Nam. Theo FAO, năm 2025, thị trường xuất khẩu gạo toàn cầu đạt hơn 56 triệu tấn, và Việt Nam vẫn giữ vị trí trong Top 3 quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới. Trong bối cảnh ấy, việc ST25 chia sẻ ngôi vị cao nhất với Campuchia là một thành tựu kép: chiến thắng về chất lượng và chiến thắng trên phương diện thương hiệu.
Nếu Thái Lan có gạo Jasmine để tạo dựng bản sắc, thì Việt Nam có ST25 để gói niềm tự hào quốc gia. Tôi hay nói vui rằng: "Hạt gạo ST25 chính là hộ chiếu mềm của Việt Nam - vừa thơm, vừa dẻo, lại có căn cước thương hiệu toàn cầu".
Ba trụ cột tạo nên kỳ tích ST25
Theo ông, đâu là yếu tố giúp ST25 duy trì vị thế và chất lượng vượt trội trong nhiều năm qua?
Có ba trụ cột vàng giúp ST25 làm nên thành công của ST25: Thứ nhất, về khoa học - công nghệ. ST25 là kết tinh của hơn 25 năm nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học Hồ Quang Cua - Trần Tấn Phương - Nguyễn Thị Thu Hương. Giống lúa có khả năng chống chịu mặn, thích ứng biến đổi khí hậu, kháng sâu bệnh và cho năng suất ổn định - một lợi thế rất lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long. Thứ 2 là chuỗi giá trị khép kín. Từ canh tác đạt chuẩn VietGAP/GlobalGAP, đến quy trình sản xuất tuân thủ ISO 22000:2018 và HACCP, ST25 đảm bảo tính minh bạch với hệ thống truy xuất QR code trên mỗi bao gạo. Sự đồng nhất này đảm bảo minh bạch và niềm tin mạnh mẽ cho người tiêu dùng. Thứ 3 là bảo hộ sở hữu trí tuệ. Sau bài học "đăng ký muộn" tại Mỹ năm 2020, nay thương hiệu gạo Ông Cua ST25 đã được bảo hộ tại 36 quốc gia, bao gồm Mỹ, Nhật Bản và EU. Đây chính là "áo giáp pháp lý" bảo vệ thương hiệu Việt trong môi trường thương mại toàn cầu đầy rủi ro.
Từ thương hiệu sản phẩm đến thương hiệu quốc gia
Gạo ST25. Ảnh: Bảo An/Báo Tin tức
Theo ông, thành công này mở ra cơ hội nào cho ngành lúa gạo Việt Nam sau chiến thắng của ST25?
Quan trọng nhất, ST25 giúp Việt Nam chuyển từ xuất khẩu nông sản sang xuất khẩu thương hiệu. Có thể nhìn thấy ít nhất ba cơ hội: Một là tái định vị phân khúc cao cấp: Từ "bán theo tấn" sang "bán theo thương hiệu", gạo Việt có thể tăng giá trị từ 650 USD/tấn lên hơn 1.200 USD/tấn nhờ thương hiệu. Hai là mở rộng thị trường cao cấp tại EU, Nhật Bản, UAE và Bắc Mỹ, nơi người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cho nông sản đạt chuẩn ESG. Ba là lan tỏa giá trị văn hóa Việt qua nông sản từ mô hình "một hạt gạo - một câu chuyện Việt Nam", tạo cảm xúc và niềm tin cho người tiêu dùng toàn cầu, mỗi hạt gạo không chỉ để ăn, mà còn mang theo câu chuyện về vùng đất, con người và sự sáng tạo. Nói cách khác, ST25 đã trở thành biểu tượng của "Made by Vietnam" - sản phẩm mang dấu ấn trí tuệ Việt, "Made in Vietnam".
Giải pháp để hạt gạo Việt bền vững và sinh lời
Từ góc nhìn chuyên môn, ông đề xuất những giải pháp nào để tận dụng lợi thế ST25 và củng cố vị thế gạo Việt?
Để hạt gạo Việt vừa "ngon nhất thế giới", vừa "bán chạy nhất thế giới", cần triển khai đồng bộ 5 nhóm giải pháp:
Đó là xây dựng chiến lược thương hiệu quốc gia cho gạo Việt, học theo mô hình "Thai Hom Mali Rice", có bộ nhận diện và tiêu chuẩn chất lượng chung. Bên cạnh đó là ứng dụng công nghệ số và blockchain để truy xuất nguồn gốc để tăng minh bạch quy trình từ đồng ruộng đến bàn ăn đối với của người tiêu dùng.
Cùng với đó là phát triển nông nghiệp xanh, chuẩn ESG, giảm phát thải carbon để đáp ứng tiêu chuẩn CBAM của EU. Đồng thời đăng ký bảo hộ thương hiệu quốc tế cho các giống gạo chủ lực khác nhằm tránh bị "đánh cắp thương hiệu". Song song đó là đầu tư truyền thông số và thương mại điện tử xuyên biên giới, kể câu chuyện thương hiệu "Từ đồng lúa Việt đến bàn ăn thế giới".
Tôi hay đùa rằng: "Ngày trước chúng ta mang vali gạo đi thi, giờ phải mang cả thương hiệu đi bán".
Không chỉ gạo - cả hệ sinh thái nông sản Việt cần được thương hiệu hóa
Đặc trưng của lúa ST25 là hạt lúa dài, tròn và vàng óng. Mô hình mẫu sản xuất lúa, gạo ST25 hữu cơ đang đem lại kết quả rất khả quan, nhiều nông hộ đã bắt đầu thu hoạch, sản lượng ước khoảng 5 - 5,5 tấn/ha. Ảnh: Mạnh Linh/Báo Tin tức
Theo ông, ngoài gạo, các ngành nông sản khác cần làm gì để nâng cao vị thế quốc tế?
Điều quan trọng nhất là tư duy chuỗi giá trị và thương hiệu hóa đồng bộ. Các mặt hàng như cà phê, hồ tiêu, điều, trái cây cần chuyển từ xuất khẩu nguyên liệu sang sản phẩm tinh chế có thương hiệu. Trong khi đó, doanh nghiệp - viện nghiên cứu - vùng nguyên liệu phải liên kết chặt chẽ để hình thành những "cụm thương hiệu đặc sản vùng miền".
Bên cạnh đó là đẩy mạnh đăng ký chỉ dẫn địa lý quốc tế như "Dak Lak Coffee", "Ben Tre Coconut", hay "Mekong Shrimp", để nâng cao uy tín.
Cùng với đó là gắn phát triển xanh với thương hiệu bền vững, vì người tiêu dùng toàn cầu ngày càng quan tâm đến ESG và "nông nghiệp có trách nhiệm".
Nếu ví mỗi nông sản là một đại sứ văn hóa, thì ST25 chính là "Đại sứ Ngoại giao Xanh" của Việt Nam, mở đường để cà phê, thủy sản, trái cây Việt tự tin bước vào thị trường thế giới.
Xin cảm ơn ông!